Þjóðviljinn - 15.07.1983, Blaðsíða 18

18 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 15. júlí 1983
Heigulshjartað slær
Það er kunnara en frá þurfi að
segja að þau öfl eru mjög sterk og
áhrifarík sem vilja fyrir hvern mun
koma í veg fyrir árangur þeirra
friðarhreyfinga sem nú eflast í sí-
fellu um heim allan. Þetta eru þau
öfl sem ekki ná að þrífast nema í
andrúmslofti kalda stríðsins; tví-
eflast við versnandi sambúð risa-
veldanna og fitna eins og púkinn á
fjósbitanum við sérhverjar þær
ávirðingar sem hægt er að nota til
að drepa á dreif því máli sem hæst
ber og nauðsynlegast er að vinna
að: Stöðvun vígbúnaðarkapp-
hlaupsins og fækkun kjarnorku-
vopna - þ.e.a.s. framtíðarlífsvon
ntannkynsins.
Kaldastríðsöflin svokölluðu hafa
gjarnan verið kennd við hægri
stefnu, en ekkert er óbrigðult í
heiminum. Þennan flokk manna
fylla ekki síður menn sem telja sig
til vinstri í stjórnmálum. Ekki síst
þeir sem numið hafa í Austur-
Evrópu, hafa legið undir ámæli
fyrir kommúnisma hjá andstæðing-
um sínum og eru nú svo önnum
kafnir við að þvo af sér komma-
stimpilinn að segja má að þeir þjá-
ist af langvarandi pólitískum timb-
urmönnum eftir hugmyndafræði-
legt fyllerí námsáranna. Rag-
mennskan er svo mikil að einu
vopnin sem þeir þora að beita eru
tekin beint úr vopnabúri ands-
tæðinganna og notuð athuga-
semdalaust.
Arni Bergmann er einn af þess-
um mönnum. Ula haldinn meira að
segja og gerir kannski meiri skaða
en allir hinir til samans vegna þess
að hann er þriðjungur ritstjóra
Þjóðviljans og skrifar þar af
leiðandi mikið í það blað.
Ég ákvað fyrir einu ári að ég
skildi aldrei framar skrifa stafkrók í
Þjóðviljann. Það var eftir að ég
hafði lesið tilraun Árna Berg-
manns til afsökunar á viðbjóðs-
legum hryðjuverkum ísraels-
manna og handbenda þeirra í Líb-
anon, og furðulega athugasemd
hans (sem hann raunar gerði að
skoðun blaðsins) við myndatexta
aðsendrar greinar um þau mál. Ég
hef hins vegar ákveðið að gefa
sjálfum mér undanþágu í þetta
sinn.
Það er athyglisvert að málgagn
þjóðfrelsis, verkalýðs og sósíal-
isma hefur ekki lágmarks áhuga á
því sem gerist á tæplega 3000
manna heimsþingi friðarafla, þar
sem hittast og ræða málin fulltrúar
fjölmargra þjóða og þjóðfélags-
hópa. Pólitískt voru þessir þátttak-
endur af nánast öllu hinu pólitíska
litrófi og trúarbrögðin hin fjöl-
skrúðugstu. En eitt málefni sam-
einaði alla þátttakendurna: Óttinn
við gjöreyðingarstríð og áhugi á að
vinna af alefli gegn sli'kri vá. Þarna
komu fulltrúar iðnvæddra tækni-
þjóðfélaga sem sjá heimsbyggðinni
fyrir obbanum af vígvélum samtím-
ans og fulltrúar þróunarlanda sem
þurfa að horfa upp á hungur, ör-
birgð og ófrelsi heima fyrir meðan
fjármunum landa þeirra er eytt í
vopnabirgðir. Ólíkir hópar með
eitt sameiginlegt áhugamál, sem
koma saman og ræða af einurð og
tæpitungulaust um leiðir til að
breyta þessu ástandi.
En þetta kemur Þjóðviljanum
ekkert við. Árna Bergmann varðar
ekki um vandamál heimsins, enda
bitna þau bara á hinum almenna
manni; almúganum. Mennta-
mennirnir kynnu að eiga annarra
kosta völ og það er félagsskapur
sem Árni Bergmann kann vel við
sig í.
Okkur Árna greinir ekkert á um
að vissulega hefði Charta 77 átt að
hafa fulltrúa á heimsþinginu í Prag.
En það er ótrúlegur aumingja-
skapur af ritstjóranum að ætla að
láta fins og þing þetta hafi aldrei
farið fram og dæma það dautt og
ómerkt vegna þess eins að þessi
hópur manna átti ekki aðild. Hætt-
an á gjöreyðingarstyrjöld er miklu
meiri og geigvænlegri en svo. Árni
þjónar því ekki öðrum með fram-
komu sinni en þeim sem hann þyk-
ist í orði kveðnu vera að berjast
gegn; þ.e. þeim sem telja hags-
munum sínum helst borgið í and-
rúmslofti kalda stríðsins og líta á
pólitískt skítkast sem þá tjáningar-
aðferð sem brúka skal.
Eitt er ljóst. Árni Bergmann og
Þjóðviljinn undir hans stjórn þjóna
ekki hagsmunum alþýðu heimsins
með skrifum sínum; hann þjónar
heldur ekki hagsmunum þeirra
friðarafla sem nú eiga í baráttu við
stríðsöflin um allan heim, né held-
ur þjónar hann þeim þjóðfélags-
hópum sem berjast gegn kúgun og
ófrelsi.
Hins vegar er ljóst að hann hefur
valið sér sinn eigin félagsskap með
skrifum sínum og þeirri afstöðu
sem hann hefur tekið. Það er að
vísu félagsskapur sem ég hefði kos-
ið að hann hefði forðast, en hans er
valið. Verði honum að góðu.
7. júlí 1983
Haukur Már Haraldsson
Siggi
í Heiðarseli
og Siggi
í Hveragerði
Sama nafn á manni, sem aldrei
sveik sjálfan sig né aðra. Við vorum
að nokkru sveitungar, á sitt hvor-
um enda Hróarstungu, og kynnt-
umst aldrei á þeim árum. Siggi ólst
upp á svonefndum hrakningi, sem
var þó kannski farinn að missa
móðinn. Allir vissu að hann var
stórbóndasonur, en stórbændur
voru „stikkfríir“ í kvennamálum.
Anna Guðjónsdóttir og Sigurður Árnason. Mynd: Leifur.
Síðbúin afmæliskveðja
Samt þumlungaðist Siggi áfram,
las allt, sem hann náði til og rýndi í
framfarir, sem voru að skjóta upp
kollinum. Hann var um tíma
kóngsins lausamaður og kynntist
mörgum. Sósíalismi og samhjálp
voru hans aðalmál og í þeim hern-
aði vannst honum ótrúlega mikið.
Þegar hann fór að búa í Heiðarseli
mátti segja, að efnilegustu ungl-
ingar hreppsins fylktu sérumhann,
en bændur, þótt góðir væru, sinntu
lítt slíku klaufasparki. Samt fór það
svo að hann vann það á, að hætt var
að trúa á flónskuna og vinnuvélar
náðu til heilans. Eftir að Siggi flut-
tist burtu munu sumir hans læri-
sveinar hafa linast í trúnni en þó
aldrei svo, að þeir veðbindu sig
djöflinum og hans aðstandendum.
Siggi var lagtækur og hug-
kvæmur, smíðaði gúmmískó og
gerði við verkfæri. Öllum gerði
hann jafnt undir höfði þótt þeir
spýttu á hans áhugamál og lítt mun
þessi hjálp hafa orðið til búdrýg-
inda.
Siggi var, að mig minnir, tvisvar í
framboði fyrir sósíalista austur þar.
Hann vissi að um þingsetu var ekki
að tefla, en engu tækifæri mátti
sleppa til að kynna málstaðinn.
Sjálfsagt litu aðrir frambjóðendur
ekki stórum augum á þennan lá-
gvaxna mann í gúmmískóm og
hversdagslega klæddan. Hann gat
samt vikið ýmsu að þeim, sem erfitt
var að hundsa og ekki tókst að snúa
hann út af laginu. Orðum hans
fylgdi festa og sannfæring, sem allt-
af er erfitt að koma á högg-
stokkinn.
Siggi flutti síðan til Hveragerðis
og fór að rækta blómjurtir og aldin.
Allt smíðaði hann sjálfur, íbúð og
gróðurhús. Þar byrjaði sama
sagan, menn komu með allt sitt bil-
irí og báðu Sigga að athuga. Og
auðvitað gat Siggi engum neitað
fremur en fyrr, enda mun hann
aldrei hafa hugsað hærra en hafa til
hnífs og skeiðar. Svo voru það
verkaiýðsmálin og Þorlákshöfn að
glíma við. Verkafólkið kunni vel
að meta störf hans og sýndi það í
verki. Sveitarmálin áttu hann einn-
ig að.
Kona hans hefur verið honum
dyggur förunautur og hún mun
hafa hamlað því að allt færi um
koll. Hann varð alltaf að vera að
sinna því, sem ekkert var upp úr að
hafa fjárhagslega, það varð alltaf
að hafa forgang. Ég hef oft dáðst
að þreki hennar og fyrirhyggju.
Þetta er síðbúin kveðja til ykkar.
Konan mín minnist, að ég held,
engra oftar en ykkar hjónanna. Þið
voruð hennar guðir þegar hún var í
Hveragerði og gat litla björg sér
veitt.
Nú gerumst við aldraðir og kom-
umst ekki svo hátt að svíkja föður-
landið, en sú íþrótt er nú hæsti
móður. Við höfum aldrei getað
frelsast, vitum að sósíalistar geta
gert mistök, en slíkt mun okkur
lengi fylgja. Hvað ætti okkar góða
íhald að vera orðið hvítþvegið eftir
allt sitt blóðbað frá því sögur hóf-
ust. Mistökum á að breyta f brús-
andi gróður og hætta að taka ill-
menni í guðanna tölu. Við lifum
þetta ekki en förum héðan glaðir til
staða, þar sem lífið er á hærra stigi.
Þetta er ekki sagt af neinni trú
heldur þeirri vissu, að sá, sem skóp
alheiminn, er ekki íhaldsmaður,
heldur tákn þess, er hæst ber.
Með bestu kveðju frá okkur
Svövu.
Dóri frá Geirastöðum.
Hallsteinn Sveinsson. Málverk eftir Ágúst Petersen.
Leiðréttingar og
áréttingar við
afmælisspjall
Mistök og villur urðu í afmælis-
spjalli mínu við heiðursmanninn
Hallstein Sveinsson, í liðinni viku,
en hann varð áttræður 7. júlí sl.
Þau mistök urðu, að Jóhanns
sonar míns var eigi getið í fyrsta og
öðrum hluta spjallsins. Ég var
raunar sjálfur rúinn þeim heiðri að
vera höfundur texta í öðrum hlut-
anum, sem birtist 8. júlí.
Jóhann annaðist allar mynda- og
eftirtökur eldri mynda, sem ég
fékk léðar og lagði mikla vinnu í.
Ég hefði þó kosið að þessu rabbi
okkar Hallsteins, hefði verið ætlað
meira rými í blaðinu og þar með
birtar miklu fleiri myndir. En það
er búið og gert einsog þar stendur.
Leiðréttingar
Máski sýnast villurnar smávægi-
legar, sem ég tíni til, en breyta þó
yfirbragði textans.
1. í inngangsorðum fyrsta hluta
stóð: eggsléttur sparkvöllur. Á að
vera egasléttur.
2. Upphafsorð annars hluta
voru ekki mín og raunar argasta
hnoð. En þar stóð: Kolstöðum í
Miðdal. Á að sjálfsögðu að vera,
Miðdölum.
3. Síðar í öðrum hlutanum, þar
sem Hallsteinn minntist á hjásetu
Ásmundar bróður síns, var röng
forsetning. Þar stóð: fram í Geld-
ingadal. Á að vera, fram á Geld-
ingadal.
Ég sem Vestfirðingur, hef aldrei
heyrt talað um annað en, að fara
fram á dai.
Áréttingar
4. Annar hluti spjallsins hlaut
hraklegustu og smánarlegustu út-
reiðina. Honum var klesst til hliðar
við frásögn blaðamanns af hafnar-
stjákli og athygli lesenda beint að
fimmdálka mynd, ásamt bústinni
fyrirsögn í bláum lit. Minna mátti
það ekki vera!
Uppsetningin er ein sú hroðaleg-
asta, sem ég hef lengi séð. Texti
afmælisspjallsins, klofinn af þrem-
ur myndum og flöturinn þar með
steindauður.
5. Þriðji og síðasti hlutinn, sem
birtist í helgarblaðinu, hlaut
skárstu meðferðina, þó ekki yrði
útkoman góð. Þar, sem í hinum
fyrri hlutum, hefði þurft meira
rými og uppsetning mynda afleit,
en fyrirsögn og upphafsorð voru þó
einsog í handriti mínu, sem ekki
var að heilsa í fyrri hlutunum.
6. Ljósmyndin af vatnslitamynd-
inni, sem birtist í þessum síðasta
hluta, er eftir Hallstein Sveinsson
og heitir Rof. Myndin er raunar eitt
af því fáa, sem hann hefur varðveitt
í þá veru.
7. Mynd af Hallsteini, sem er
málverk eftir vin hans Ágúst Pet-
ersen, birtist ekki. Lagði ég þó ríka
áherslu á það, en svo bregðast
krosstré sem önnur tré og vonandi
birtist myndin með þessum línum
og það með réttum texta.
Ánnað í afmælisspjallinu, sem til
villna getur talist, var það léttvægt,
að ég læt slag standa.
Það er leitt til þess að vita, að
Hallsteinn vinur minn Sveinsson,
listasmiður og valmenni, skuli hafa
orðið fyrir barðinu á flausturs-
legum vinnubrögðum starfsfólks
blaðsins, þar sem snyrtimennsku
og vandvirkni var sökkt í sæ. Er
hann og aðrir lesendur blaðsins
beðnir velvirðingar.
Ég lýk svo þessari umkvörtun á
orðum Hallsteins vinar míns, er
hann viðhafði í gær (sunnud.), þeg-
ar við heimsóttum hann nokkrir
kunningjar og þágum veigar í
glöðum hópi í Borgarnesi. „Og nú
eru þeir Steingrímur og Geir, búnir
að semja um útvíkkun á herdrasl-
inu. En þeir þurftu nú ekki endi-
lega að gera slík óhæfuverk á af-
mælisdaginn minn!“
Á Benediktsmessu á sumri,
11. júlí 1983
Hjalti Jóhannsson.