Þjóðviljinn - 03.09.1983, Side 13

Helgin 3.-4. september 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13
Jóhannes Eiríksson skrífar um bækur:
Fjallamannabók
án j arðsambands
í vor gaf Örn og Örlygur út
„Fjallamennsku" eftir Magnús
Guömundsson og Ara T rausta
Guðmundsson. Bók þessi er
nýstárleg á íslenskum
bókamarkaöi, entalsvert
framboö hefur veriö af erl.
bókum um hliöstætt efni.
Snotur er þessi bók og allmikið í
hana lagt af hálfu útgefanda sem
mjög hefur lagt sig eftir alþýð-
legum fróðleiksbókum um landið
okkar. Höfundar hafa trauðla vilj-
að vera smátækir heldur, því að
bókin spannar flest svið fjalla- og
ferðamennsku og er enda ætlað að
vera þaulvönum hvatning, en öðr-
um til eggjunar og fróðleiks, eins
og einhversstaðar segir í texta
bókarinnar.
Af einhverjum ástæðum bar svo
til í vor, að Árni Bergmann ritstjóri
| Afturábak ei hraðar
j verður hlaupið...
| Hinn kunni vísnasmiður Egiil Jónasson á Húsavík gerði eftirfarandi
, vísu 26. ágúst sl.
I
i Oðum tœmist Steingríms feigðarstaupið.
I Stundarfyrirbrigði er Alberts raupið.
Afturábak ei hraðar verður hlaupið.
j Hœkkar allt í verði nema kaupið.
gaukaði þessari bók að mér til um-
sagnar. Áf ýmsum ástæðum er ég
latur orðinn og tregur að skrifa um
ferðamál í Þjóðviljann, en ég á
einnig erfitt með að neita Árna unt
litla bón og bjóst satt að segja einn-
ig við því að verkið yrði ánægjulegt
og tók það að mér.
Til þess að gera langa sögu stutta
varð bókin ntér mikið vonbrigða
efni. Hún er þurr og leiðinleg, text-
inn klúður og alrangar áherslur í
. efnismeðferð, allt kapp lagt á þurr-
ar staðreyndir, sem úreldast eins
og hendi sé veifað, en alls ekki
reynt að glæða skilning á fjalla-
íþróttum eða miðla persónulegri
reynslu.
Pegar mér varð þetta ljóst runnu
á mig tvær grímur. Ég kærði mig
ekki um að tala illa um bókina og
ég vildi ekki skrifa um hug mér. Ég
kaus að tregðast við að skila hand-
riti, gleyma þvíogforðaðist ritstjór-
ann þangað til ég var svo heppinn
að losna við hann í sumarfrí. Nú er
hann hinsvegar kontinn úr fríi og
rukkar inn handritið og ekkert
undanfæri og því læt ég það flakka
eins og ég gekk frá því í vor.
Svona greinar eins og birtast hér
á veglegri bók hafa undanfarin ár
prýtt Tímarit Alpaklúbbsins og
sómt sér vel á fjölrituðum síðum
þess, og varla öðrum ætlaðar en
innvígðum. Nú er það svo að frost-
þurrkað ket sem bragðast vel í
tjaldi ásamt kæfubita og flatbrauði
verður undarlega sett á veisluborði
þar sem innihald verður að hæfa
umgjörðinni.
Fyrsti eiginlegi kafli bókarinnar
er merktur tölustafnum 2 og nefn-
ist Ferðaslóðir. Hér er á einum 10
ríkulega myndskreyttum síðum
fjallað um mikið mál, ásýnd lands-
ins. Örfáar staðreyndir sem allir
þekkja nema óvitar, eru nefndar til
sögunnar í mjög „meitluðum“
texta, eins og eftirfarandi sýnis-
horn bera með sér: „Urn heiðar er
best að velja leiðir sem sneiða sem
mest hjá votlendi, en 30-40%
heiðarlands eru jafnan mýrar og
vötn“, og „Margir dalantia enda í
sjó fram, en innst í þeim er ýmist
hvilft undir fjallseggjum eða gil.
Dalir eru jafnan greiðfærir“.
Um Útbúnað og hugtök fjalla-
manna er fjallað á 23 blaðsíðum í
formi hrárra staðreynda og frekast
höfðað til páfagauka. Hér er þó
það svið sem tvímenningarnir
vinna best og hefðu átt að tak-
marka sig við, ásamt berg- og ís-
klifri. Ef bókin hefði miðast við, að
reyna að vera upplýsinga- og
leiðbeiningarit um þessa þætti í
bland við persónulega reynslu höf-
undanna, má vera að þeim hefði
tekist að skapa frumlega og áhuga-
verða bók.
Gönguferðir nieð útbúnað fá 8
bls. og er aldeilis með ólíkindum
hve haldgóðum fróðleik hægt er að
troða meðfram myndunum í svo
nærskorið hald. Rétt er að gefa
stutt sýnishorn af texta: „í göngu-
ferðum með útbúnað þarf oft að
fara yfir fjöll. Þau eru ýmist
skriðrunnin eða snæviþakin. Skrið-
ur eru hvimleiðar yfirferðar þeim
sem eru allsendis óvanir príli eða
klifri, en samt greiðfærari en klett-
ar...“. Og svo ein perla í viðbót, en
þeir sem skilja, eru beðnir að rétta
upp hönd: „Reynslan sýnir að gil
og gljúfur eru afar sjaldan heppi-
legar gönguleiðir. Eins ber að var-
ast þau, þar sem vatnsvegir þessir
liggja þvert á gönguleið."
Jöklaferðir fá 18 blaðsíður í sinn
hlut og einna skásta textann.
Skíðaganga fær hinsvegar aðeins
sex síður og er vel sloppið. Það er
að finna eftirfarandi nærfærna leið-
sögn og mætti halda að Siglfirðing-
urhéldi ápenna, eðaeinhverfædd-
ur með skíðin á fótunum: „Um
Þumall í Skaftafellsfjöllum.
beygjur er helst að segja að þær er
best aö taka gleiður á hægri ferð,
með því að stíga í annað skíðið og
færa svo hitt að hinu fyrrnefnda
nteð hnykk."
Bergklifur fær 16 blaðsíður og
ísklifur álíká pappírsmagn, en þeg-
ar hér var komið lestrinum var
undirritaður allþrekaöur orðinn og
runnu staðreyndadálkarnir nokk-
uð saman um stund. Þó var nokkur
tilbreyting í því að sumir dálkanna
voru varðaðir rómverskum t stað
hinna hversdagslegu tölustafa. Hér
mun þó ekki örgrannt að finnist
margur fróðleiksmolinn og er ég
ákveöinn að lesa þessa kafla báða
betur í einhverri útilegu sumarsins
ef bíða þarf af mér djúpa lægð.
Hér á eftir koma kaflar um
Snjóflóð og Nokkrar háljalla- og
klifurlciðir en bókinni lýkur svo
blessunarlega á dálaglegum fræð-
um um landshætti og verðlag og
fleira suður í Mundíafjöllum.
Einu sinni var sjómannskona
sem skyndilega varð ekkja eftir
stutt en blautlegt hjónaband. Hún
var kvödd á prestsins fund til þess
að skaffa efni í líkræöuna. Konan
færðist lengi undan, en þegar prest-
ur gekk á hana, fórnaði hún hönd-
um í örvæntingu og svaraði: -
„Hvað getur maður svosem sagt,
maðurinn var alltaf á sjónum.“
Eitthvað þessu líkt ntun fávís les-
andi segja. Hann sem kemur að
þessari bók lítt kunnur landinu og
duldunt þess. Honunt munu ekki
opnast dyr í fjalliö að lestri loknum
og ekki verður messað í fjallkirkj-
unni að sinni.
Að útgefanda frátöldum á hins-
vegar Ijósmyndarinn helst hrós
skilið, þótt ekki sé hann talinn höf-
undur bókarinnar nteð hinum
tveimur og það er ekki hans sök að
varla finnst í þessari bók jarðsam-
band, nema gegnum járnfleyga,
við þá náttúru sent er undir stígvél-
asólum bókarinnar.
jc
Sfc Ek Ek E& Sk
Þvottaefnlð
Þvottaefniö
Þvottaefnlö
Þvottaefnlö
Þvottaefnifi
40% minna magn = 40% lægra verð
Ameríska þvottaefniö fæst rsú aftur í íslenskum verslunum. Notiö 40% minna af TIDE í þvottavélina,
en þér eruö vön.
Heildsölubirgöir: Ólafur Thordersen, heildverslun. Sími: 92-2111. Akureyri: Bjarni Bjarnason, Sími: 96-22895.