Þjóðviljinn - 12.01.1984, Blaðsíða 4

4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN' Fimmtudagur 12. janúar 1984
DJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Kari Haraldsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Sigríður H. Sigurbjörnsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Blaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Helgi ólafsson, Lúðvík Geirsson,
Magnús H. Gíslason, Ólafur Gíslason, óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson,
Valþór Hlöðversson.
íþróttafróttaritari: Víðir Sigurðsson.
Utlit og hönnun: Guðjón Sveinbjörnsson, Þröstur Haraldsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Magnús Bergmann.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, ólafur Þ. Jónsson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Margrét Guðmundsdóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bflstjóri: ólöf Sigurðardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent hf.
Helgu víkurblöffið
Saga hernaðarumsvifa Bandaríkjanna á íslandi
geymir mörg dæmi um beitingu blekkinga til að koma í
veg fyrir að almenningur á íslandi rísi gegn vilja herfor-
ingjanna og liðsodda þeirra hérlendis. í stað þess að
greina frá raunvferulegum ástæðum nýrra hernaðar-
framkvæmda er sviðsettur áróðursleikur til að slæva
íslenska gagnrýni.
Fyrir rúmum 30 árum var styjöld í Kóreu meginstoð-
in í blekkingaleiknum sem fram fór til að koma banda-
ríska hernum inn í landið. Þeirri styrjöld er löngu lokið
- en herinn er hér enn. Ávallt síðan hafa ný áróðurs-
leikrit verið frumsýnd þegar bandaríski herinn hefur
þurft að auka umsvif sín á íslandi.
í bandarískum þingtíðindum birtist fyrir skömmu
afhjúpun á blekkingunum sem beitt var til að knýja í
gegn samþykki við hernaðarframkvæmdunum í Helgu-
vík. í þinginu í Washington greina fulltrúar Pentagon
frá hinum raunverulegu ástæðum. Bandaríkin þurfi
eldsneytisbirgðir til að geta stundað styrjaldarrekstur
óslitið í 45 daga frá íslandi og til að gera kjarnorku-
sprengjuflugvélum kleift að nota ísland sem áfanga í
kjarnorkuárás og kjarnorkustríði. Það segir óneitan-
lega napra sögu um ástand lýðræðisins á íslandi að
almenningur skuli þurfa að leita til bandarískra þingtíð-
inda til að sjá á prenti sannleikann um Helguvíkurfram-
kvæmdirnar.
Þegar Ólafur Jóhannesson og vígbúnaðarsinnarnir í
Framsóknarflokknum, Sjálfstæðisflokknum og Al-
þýðuflokknum hófu baráttu sína fyrir framgangi óska
Bandaríkjanna um hernaðaraðstöðu í Helguvík var sett
á svið mikið sjónarspil um hættuna sem vatnsbólum
Suðurnesjamanna stafaði frá núverandi eldsneytis-
geymum. Fulltrúar Alþýðubandalagsins á Alþingi
sýndu fram á að mengunarvandann mætti leysa án
slíkra framkvæmda í Helguvík og forstjóri Olíufélags-
ins sendi utanríkismálanefnd Alþingis greinargerð þar
sem komist var að sömu niðurstöðu og Alþýðubanda-
lagið.
Vígbúnaðarliðið sem myndaði halelújakór í kringum
Ólaf Jóhannesson hélt hins vegar áfram að syngja hinn
mikla áróðurssöng um að mengunarhættan gerði fram-
kvæmdirnar í Helguvík nauðsynlegar. Þegar fulltrúar
Alþýðubandalagsins bentu á að Helguvíkuráætlunin
væri eingöngu ávísun á stóraukinn vígbúnað og stríðs-
rekstur Bandaríkjanna á íslandi hafnaði Ólafur Jó-
hannesson því alfarið. Liðsmenn Bandaríkjannaí Sjálf-
stæðisflokknum og Alþýðuflokknum tóku undir afneit-
un hans.
Nú kemur hins vegar í ljós í þjóðþinginu í Washing-
ton að rök Alþýðubandalagsins voru rétt. Allur mál-
flutningur Ólafs Jóhannessonar til rökstuðnings Helgu-
víkurframkvæmdunum var ómerkilegt blöff til að fela
fyrir íslensku þjóðinni hve stórfelld aukning hernaðar-
umsvifa væri hér á ferðinni.
Þegar Geir Hallgrímsson varð utanríkisráðherra
treysti hann sér ekki til að halda áfram blöffinu um að
Helguvíkurframkvæmdirnar væru bara saklausar
mengunarvarnir. Hann spilaði nýja blekkingaplötu
sem var að vísu ekki ýkja frumleg. Rússneskar flugvél-
ar sæjust æ meir í námunda við ísland. Þess vegna yrðu
Bandaríkjamenn að fá aukna aðstöðu í Helguvík.
Gamla lumman um að rússarnir séu að koma var dregin
fram enn einu sinni. Þeim hefði fjölgað mjög á síðustu
árum! Hvernig Helguvíkurframkvæmdir áttu að koma í
veg fyrir flug rússneskra flugvéla fram hjá íslandi var
látið liggja milli hluta.
Áróðursplata Geirs Hallgrímssonar var líka eyðilögð
í bandaríska þinginu. Stríðsrekstur í 45 daga og elds-
neyti fyrir kjarnorkusprengjuflugvélar eru hinar raun-
verulegu hernaðarástæður fyrir Helguvíkurfram-
kvæmdunum. íslensku utanríkisráðherrarnir hafa
blekkt þjóð sína. Þeir hafa byggt Helguvíkurmálið á
blöffi.
klippt
Landsfundur Alþýðubandalagsins
Stílað inn á langa
stjórnarandstöðu.
fllir Má (iuðmundsson
Það voru einkum þrjú
atriði sem skildu lands-
fund Alþýðubandalagsins
frá samsvarandi sam-
kundum þess flokks á
undanförnum árum. í
fyrsta lagi er flokkurinn nú
utan stjórnar á sama tima
og núverandi rikisstjórn er
i hraðri aðför að verkalýðs-
sféttinni i land'nu oir
ávinningum hennar. Það
var þvi mögulegt fyrir full-
trúa landsfundarins að
brýna raustina. Þeir þurftu
ekki að vera beygðir eða að
þjást af nagandi vafa yfir
aðgerðum eigin flokks i
rikisstjórn.
í öðru lagi mátti greina
breytingu á samsetningu
Alþýðubandalagsins, sem
helgast fyrst og fremst af
þvi að það hefur náð þó
nokkru af ungu róttæku
fólki inn i raðir sinar að
undanförnu. í þriðja lagi
var það sá andi samfylk-
ingarvilja og opnunar sem
sveif yfir vötnunum, og
birtist m.a. en þó ekki ein-
göngu, i umfjöllun og
atgreiðslu nýrra skipulags-
reglna fyrir Alþýðubanda-
iagið.
Breytt
Alþýðubandalag
Már Guðmundsson skrifar
yfirlitsgrein í Neista, blað Fylk-
ingarinnar, um Alþýðubandalag-
ið. Hann telur einkennandi fyrir
fyrir bandalagið um þessar
mundir að það sé í stjórnarand-
stöðu, hafi náð þó nokkru af
ungu róttæku fólki inn í sínar
raðir að undanförnu, og andi
samfylkingar og opnunar svífi
yfir vötnunum. Már telur að Al-
þýðubandalagið hafi dregið þá
lærdóma af minnkandi fylgi
verkalýðsflokkanna frá 1978, að
því sé nauðsyniegt að vinna að
einhverskonar samfylkingu
vinstri manna á sama tíma og það
reynir að efla eigið flokkslíf,
þannig að það verði álitlegri valk-
ostur fyrir vinstri menn.
Skref framávið
„Forysta Alþýðubandalagsins
hyggst nota það færi sem nú gefst,
meðan flokkurinn er í stjórnar-
andstöðu, til að vinna að þessum
markmiðum. Markmiðið er að ná.
sem flestum inn í Alþýðubanda-
lagið, efla þar innra líf og um-
ræðu og sjá til þess að hver og
einn geti unnið að hugðarefnum
sínum, en tryggja um leið að mið-
stöðvar valdsins, þ.e. þingflokk-
urinn, verkalýðsforystan og
framkvæmdastjórn, haldi stöðu
sinni.“... „Nýju skipulagsregl-
urnar fela í sér raunverulega
breytingu á möguleikum til
inngöngu í Alþýðubandalagið.
Það verður opnari flokkur. í
sjálfu sér er það jákvætt við nú-
verandi aðstæður. Það ætti að ýta
undir þá tilhneigingu að hér rísi
einn sameinaður umbótasinnað-
ur verkalýðsflokkur sem yrði
skref fram á við frá þeim pólitíska
klofningi verkalýðsflokkanna,
sem hér ríkir, en réttlæting hans
hefur smám saman minnkað sam-
fara þróun Alþýðubandalagsins
sem „ábyrgs" ríkisstjórnar-
flokks."
Hvað gerir
Fylkingin?
Már ræðir einnig um innan-
flokkslýðræði í Alþýðubandalag-
inu og þá staðreynd að „verka-
Iýðsarmur" flokksins hafnaði til-
lögum sem gerðu ráð fyrir meiri
völdum verkalýðsmálaráðs innan
bandalagsins. Þá fjallar hann
einnig nokkuð um málatilbúnað
á landsfundi Alþýðubandalagsins
og sér þar ýmislegt jákvætt en
•annað neikvætt.
í lokakafla greinarinnar fjallar
Már Guðmundsson um Alþýðu-
bandalagið og Fylkinguna og
segir þar orðrétt:
„Eftir landsfund Alþýðu-
bandalagsins spyrja margir hvort
Fylkingin muni ekki með einum
eða öðrum hætti reyna að starfa
innan þess. Þessu er til að svara,
að Fylkingin hefur aldrei neitað
þeim möguleika að starfa innan
Alþýðubandalagsins út á landi,
og fyrir nokkrum árum sóttu
nokkrir félagar Fylkingarinnar
um inngöngu í Alþýðubandalag-
ið í Reykjavík. Fylkingin hefur
ætíð litið á þetta sem taktíska
spurningu, þ.e. spurningu um
það hvort þeim kröftum sem var-
ið yrði innan Alþýðubandalags-
ins væri vel varið miðað við aðrar
opnanir sem til staða eru. Meðan
Alþýðubandalagið sat í síðustu
ríkisstjórn var bæði það að Al-
þýðubandalagið var lokað fyrir
félögum Fylkingarinnar, og þeir
höfðu kannski ekki þangað mikið
að sækja.“
Mikið
breyttar aðstœður
„Nú eru aðstæður orðnar
mikið breyttar, bæði vegna
stjórnarandstöðu Alþýðubanda-
lagsins og harkalegra árása ríkis-
stjórnarinnar, sem margir félagar
Alþýðubandalagsins eru tilbúnir
til að bregðast við, og svo vegna
þess að ungt róttækt fólk hefur að
undanförnu fundið sér starfsvett-
vang innan Alþýðubandalagsins.
Á fundi miðstjórnar Fylkingar-
innar, sem haldinn var í ágúst s.l.
var samþykkt í ljósi þessa og
kreppu Álþýðuflokksins, að Al-
þýðubandalagið hefði forgang í
beiningu Fylkingarinnar að
verkalýðsflokkunum og að Fylk-
ingin myndi á næstunni fylgjast
náið með þeirri þróun innan Ábl.
og Æfab, sem hugsanlega gæti
gefið tilefni til einhvers konar
inngöngu í þessi samtök. Mið-
stjórn Fylkingarinnar mun taka
þessa spurningu til ýtarlegri um-
ræðu á fundi í janúar n.k.“_ ekh.
og skorið
Moggadraugar
Föðurlegar umvandanir Morg-
unblaðsins í forystugrein í gær
reynast þegar betur er að gáð
ærið barnalegar. Þar er verið að
vanda um við fréttamenn ríkis-
fjölmiðla, bandaríska einkaaðila
og bandaríska embættismenn,
svo og Þjóðviljann og forystu-
menn Alþýðubandalagsins fyrir
að vera ekki með Morgunblaðs-
línuna í öryggismálaumræðu:
Ekkert nema opinberar yfirlýs-
ingar embættismanna íslenska
utanríkisráðuneytisins og opin-
ber plögg frá NATO og Pentagon
stimpluð í bak og fyrir eiga yfir-
leitt að vera umtals- eða frétta-
efni á íslandi. Svo einfalt er það.
Það er furðulegt að það skuli
vera kallað að gera úlfalda úr mý-
flugu þegar fréttamenn ríkisfjöl-
miðla greina frá umræðum upp úr
bandarískum þingskjölum, sem
eru í hæsta máta opinber plögg,
eða skýrslum til Pentagon, sem
gerðar hafa verið að umtalsefni í
erlendum fjölmiðlum, ekki
ómerkum. Og jafnan þegar svo
sjálfsagt fréttaefni er tekið til
meðferðar er leitað til íslenskra
embættismanna til þess að kveða
niður „draugana“, sem sífellt eru
að hrekkja Morgunblaðið. Rit-
stjórar blaðsins ættu að skamm-
ast sín fyrir að vera að agnúast út í
fullkomlega eðlileg vinnubrögð
ríkisfjölmiðlanna.
Ekki eftir 25 ár
í krepputíð á draumurinn um
hina góðu og gömlu daga mjög
upp á pallborðið hjá mörgum. Og
svo fer Morgunblaðinu að það
fyllist nostalgíu eftir þeim góðu
gömlu dögum, þegar fyrstu fréttir
af því hvað raunverulega gerðist í
hermálunum hér á íslandi birtust
25 árum eftir að atburðirnir voru
á döfinni er leynd var svipt af
leyndarplöggum bandaríska
utanríkisráðuneytisins. Nú er
önnur tíð, stefnan í öryggis- og
hermálum er heitasta deiluefni
samtímans, og það skiptir öll
lýðræðisþjóðfélög miklu máli að
fá fram sannleikann um þær á-
kvarðanir sem verið er að taka í
hermálum, helst áður en þær eru
teknar en ekki 25 árum á eftir.
- ekh.
ór