Þjóðviljinn - 12.01.1984, Blaðsíða 7

„Það þarf að fara allt aftur til
Grágásar til að finna fyrstu dæmin
um tryggingaákvæði í lögum en
það mun hafa verið um miðja 19.
öldina, sem farið var að stofna
vátryggingarfélög hér á iandi. Elsta
starfandi tryggingafélagið á Islandi
er Bátaábyrgðarfélag Vestmanna-
eyja, en það er stofnsett árið 1806“,
sögðu þau Erlendur Lárusson for-
stöðumaður tryggingaeftirlitsins
og lögfræðingur þess Guðný
Björnsdóttir í spjalli við blaða-
mann Þjóðviljans.
Rekstur íslenskra tryggingafé-
laga er háður umfangsmiklu eftir-
liti til að tryggja að hagur allra
þeirra sem skipta við félögin sé
ekki fyrir borð borinn. Trygginga-
eftirlitið skal hafa náið eftirlit með
rekstri tryggingafélaganna svo og
öllum fjárhag þeirra til að sjá um
að þau séu fær um að standa við
skuldbindingar sínar. Komi í ljós
að eigið fé þeirra er ófullnægjandi
getur eftirlitið krafist þess að þau
auki þar við ellegar ef svo er ekki
gert lagt til að viðkomandi félag
verði svipt starfsleyfi. Eru nokkur
dæmi um að tryggingaeftirlitið hafi
þurft að hafa slík afskipti af fé-
lögum, þegar þau hafa ekki upp-
fyllt lágmarkskröfur um eigið fé. í
öðru lagi skal tryggingaeftirlitið
hafa eftirlit með öllum skilmálum
tryggingafélaganna og iðgjöldum
þannig að vátryggingaverndin sem
í boði er sé á sanngjörnu verði og
miðuð við hagsmuni og þarfir
Fimmtudagur li.'jánuar 1984 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 7
Rekstur íslenskra tryggingafélaga
Erlendur Lárusson og Guðný Björnsdóttir hjá Tryggingaeftirlitinu: Hér á landi er víðtækt eftirlit með starfsemi tryggingafélaganna, þar sem
neytendaverndin er í fyrirrúmi.
STUNDUM GROÐI
— STUNDUM TAP
hinna tryggðu. Einnig skal stofn-
unin hafa eftirlit með tjón-
auppgjöri þannig að starfsemin sé
rekin á heilbrigðum grundvelli og
að sanngjarnar bætur séu boðnar
þeim sem rétt eiga á.
N ey tendaverndin
í fyrirrúmi
Lög um vátryggingastarfsemi á
íslandi eru í raun fyrst og fremst lög
um neytendavernd og kemur það
markmið vel fram í þeim megin-
þáttum sem tryggingaeftirlitið
byggir á. Fyrir nokkru tók trygg-
ingaeftirlitið upp nýjan þátt í sinni
starfsemi sem kallast neytenda-
þjónusta tryggingaeftirlitsins. Við
báðum þau Erlend og Guðnýju að
skýra okkur frá þeim þætti starf-
seminnar:
„Neytendaþjónustan hefur verið
starfrækt frá því í ársbyrjun 1981.
Þar er almenningi gefinn kostur á
að leita til eftirlitsins með fyrir-
spurnir og kvartanir sem snerta
vátryggingar. Á síðasta ári leituðu
um 200 manns til neytendaþjónust-
unnar og má segja að um helming-
ur þeirra hafi verið með fyrirspurn-
ir af ýmsu tagi um tryggingamál en
hinn helmingurinn kvartanir yfir
ákvörðun eða afgreiðslu trygg-
ingafélags".
Getur fólk leitað til ykkar hve-
nær sem er?
„Við veitum þessa þjónustu þrjá
daga í viku, þ.e. miðvikudaga,
fimmtudaga og föstudaga á milli kl.
10 og 12. Þessi þjónusta hefur
greinilega sýnt að það er þörf á ein-
hverjum hlutlausum aðilja til að
veita upplýsingar og ráðgjöf og
einnig að stuðla að lausn ágrein-
ingsatriða ef þau koma upp“.
Tap á bifreiða-
tryggingunum
Nú kvarta tryggingafélögin sí-
fellt yfir því að þau tapi á bifreiða-
tryggingunum. Er þetta rétt?
„Eitt af hlutverkum trygginga-
eftirlitsins er að reikna út iðgjalda-
þörf mismunandi trygginga hjá fé-
lögunum og okkar niðurstaða hef-
ur verið sú hin síðari árin að trygg-
ingafélögin hafi ekki fengið að
hækka iðgjöld vegna bifreiðatrygg-
inga eins og nauðsynlegt var. Það
hefur því verið tap af þeim við-
skiptum og má nefna sem dæmi að
árið 1982 námu iðgjöld íslenskra
segja
talsmenn
trygginga-
eftirlitsins,
Erlendur
Lárusson
og Guðný
Björnsdóttir
tryggingafélaga vegna bifreiða-
trygginganna samtals 179 miljón-
um króna, en bætur vegna tjóna
199 miljónum króna. Þá er ótalinn
kostnaður vegna umræddra trygg-
inga sem áætlaður er um 7 millj.kr.
Vissulega er auðvelt að skilja það
að bifreiðaeigendum finnist ið-
gjöld bifreiðatrygginganna vera há
en menn verða einnig að gera sér
ljóst að forsenda þess að trygg-
ingafélög geti staðið við skuld-
bindingar sínar er að tekjur þeirra
séu nægjanlega háar. Það er eitt af
okkar hlutverkum að tryggja að
svo sé og við höfum oft lagt til hærri
iðgjöld af bifreiðatryggingum en
ráðherra hefur fallist á. I fyrsta
skipti um margra ára skeið gerðist
það í fyrra að iðgjöld voru hækkuð
eins og við höfðum lagt til, en
vegna verðstöðvunarlaga sem
meira og minna voru í gildi allt frá
árinu 1972, fengust ekki umbeðnar
hækkanir á iðgjöldum bifreiða-
trygginga. En hlutverk okkar er
einnig að sjá til þess, að iðgjöld séu
sanngjörn, okkur er ætlað að
þræða hinn gullna meðalveg í þess-
um efnum.“
26 félög starfandi
Nú eru allmörg tryggingafélög
starfandi á íslandi. Getur markað-
urinn borið allan þann fjölda með
góðu móti?
„Því er erfitt að svara. I dag eru
26 tryggingafélgög starfandi í
landinu en það segir ekki alla sög-
una því mörg þeirra tengjast inn-
byrðis og mörg þeirra eru mjög
lítil. Þá starfa 12 þessara félaga
samkvæmt sérstökum lögum.
Alls 11 félög eru hlutafélög og 3
eru gagnkvæm félög. Þar af eru 5
einungis með líftryggingar og aðrar
persónutryggingar. Samkvæmt
sérlögum starfa 6 bátaábyrgðarfé-
lög, eitt félag er með endurtrygg-
ingar eingöngu, og 5 félög og stofn-
anir auk þess, þ.e. Brunabótafélag
íslands, Hústryggingar Reykjavík-
urborgar, Samábyrgð íslands á
fiskiskipum, Tryggingastofnun
ríkisins og Viðlagatrygging ís-
lands“.
Þrenns konar
skyldutryggingar
Nú er mikill fjöldi trygginga í
boði. Hvað af þeim eru skyldu-
tryggingar?
„Það sem snýr að almenningi í
þeim efnum samkvæmt lögum, í
fyrsta lagi ábyrgðartryggingaöku-
tækja. Öllum þeim sem eiga bif-
reiðar er skylt að ábyrgðartryggja
þær. í öðru lagi er skylda að bruna-
tryggja húseign sína og í 3ja lagi er
öllum skylt að taka sk. viðlaga-
tryggingu á brunatryggðar eignir
o.fl. en hún gildir gagnvart tiltekn-
um náttúruhamförum. Eru iðgjöld
innheimt með brunatryggingum og
hjá sveitarfélögum. Þá er skylt að
vátryggja öll fiskiskip minni en 100
rúml. Þá má nefna slysatryggingu
launafólks sem er bundin sam-
kvæmt almennum kjarasamning-
um aðila vinnumarkaðarins".
Nú eru margar tryggingar í boði
fyrir almenning. Hafa tryggingafé-
lögin einhverja upplýsingaskyldu
um alla þá möguleika sem bjóðast?
„Þeim ber að sjálfsögðu siðferði-
leg skylda til þess. Þetta eru þjón-
ustufyrirtæki. í 40 grein laga um
vátryggingastarfsemi er ákvæði
sem segir að starfsemi sölumanna
félaganna skuli vera í anda góðra
viðskiptahátta og að þeim beri að
veita viðskiptavinum glöggar og
réttar upplýsingar. Auk þess er svo
neytendaþjónusta okkar fyrir
hendi þannig að kaupendur trygg-
inga hafa allgóða möguleika á að
afla sér upplýsinga um mögu-
leikana sem fyrir hendi eru. Þá má
ekki gleyma útgáfu alls kyns bæk -
linga svo og auglýsinga í blöðum og
öðrum fjölmiðlum sem trygg-
ingafélögin standa fyrir“.
Stundum tap -
stundum hagnaður
Svona að lokum: stendur hagur
íslenskra tryggingafélaga með
blóma nú um stundir?
„Afkoma hinna ýmsu vátrygging-
argreina hefur verið mjög mismun-
andi á undanförnum árum. Sem
dæmi um greinar með lág tjóna-
hlutföll má nefna brunatryggingar
lausafjár, atvinnuslysatryggingar
launafólks, farmtryggingar og
brunatryggingar fasteigna. Þarna
hafa tjónahlutföll verið lág oft á
tíðum þótt sveiflur hafi verið milli •
ára. Allnokkur hagnaður hefur
einnig verið af t.d. almennum
ábyrgðartryggingum, og al-
mennum slysatryggingum. Síðan
er svo hægt að nefna trygginga-
flokka þar sem tryggingafélögin
hafa tapað verulega í viðskiptum
og má nefna ábyrgðartryggingar og
húftryggingar ökutækja, nokkra
flokka skiptatrygginga, glertrygg-
ingar og framrúðutryggingar bif-
reiða. Mest hefur tapið þó verið í
erlendum endurtryggingum.
Samkvæmt lögum um vátrygg-
ingastarfsemi er gert ráð fyrir því
að jafnvægi ríki á milli iðgjalda og
tjónagreiðslna ásamt kostnaði. Því
miður hefur ekki verið unnt að
tryggja þetta jafnvægi í öllum
greinum og liafa ýmsar utanað-
komandi aðstæður valdið því. Má
nefna áhrif verðstöðvunarlaga og
afskipti stjórnvalda ásamt verð-
bólgu undanfarinna ára, svo og, að
gagnasöfnun í vátryggingastarf-
semi hefur til skamms tíma verið
það takmörkuð hér á landi að ekki
hefur með mikilli nákvæmni verið
unnt að meta grundvöll hinna ýmsu
greina. Markaðurinn er einnig það
lítill, að afkoman er háð töluverð-
um sveiflum milli ára. Það er eitt af
hlutverkum tryggingaeftirlitsins að
sjá svo um að gjaldþol tryggingafé-
laganna sé nægilegt á hverjum tíma
og að þau séu í stakk búin til að
uppfylla skyldur sínar gagnvart
þeim sem tryggja. Það væri til lítils
að tryggja eigur sínar eða líf hjá
fyrirtæki sem ekki getur staðið við
skuldbindingar sínar þegar á þarf
að halda".
Við þökkum þeim Erlendi Lár-
ussyni forstöðumanni tryggingaeft-
irlitsins og Guðnýju Björnsdóttur
lögfræðingi kærlega fyrir spjallið
um leið og við hvetjum alla lesend-
ur Þjóðviljans til að kynna sér vel
alla skilmála um vátryggingar. Og
gleymið ekki smáa letrinu!
-v.