Þjóðviljinn - 04.02.1984, Blaðsíða 8

8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 4.-5. febrúar 1984
Sigurdór
Sigurdórsson
skrifar
vendingi, heldur er kúvent. í
þessu viðtali segir Sverrir að 4-
6% ramminn frægi, sem ríkis-
stjórnin hafi ákveðið sé of þröng-
ur, mun meiri hækkun verði að
koma til ef kjarasamningar eigi
að nást. Hann boðar það líka að
samningar verði að nást, öðruvísi
gangi þetta ekki.
Og ekki nóg með það, heldur
hleypur forsætisráðherra,
Steingrímur Hermannsson til og
lýsir því yfir að hann sé sammála
Sverri. Ramminn sé ekki heil-
agur, vel megi fara hærra en 6%.
Þá segir Albert Guðmundsson,
spryngi ramminn er ég farinn úr
ríkisstjórninni. Eftir stendur -
hver kippti í spottann? Hver fyr-
irskipaði Sverri og kúvenda og
hversvegna?
Þjóöviljinn hefur það eftir ör-
uggum heimildum að formaður
Sjálfstæðisflokksins, Þorsteinn
Pálsson eigi hér stóran hlut að
máli. Hann hefur verið í samn-
ingaviðræðum ASÍ og VSÍ und-
anfarið og skynjar það að sjálf-
sögðu að 4% kauphækkun nú,
þegar flest heimili landsins eru á
barmi gjaldþrots eftir kauprán og
aðrar aðgerðir ríkisstjórnarinnar
er brosleg tala. Þegar svo er kom-
ið að formenn tveggja af stærstu
verkalýðsfélögum landsins
Bjarni Jakobsson og Aðalheiður
Bjarnfreðsdóttir hafa hreinlega
gefist upp í verkalýðsbaráttunni
og lýsa því yfir opinberlega að
hina lægstlaunuðu í verkalýðs-
hreyfingunni verði að segja til
sveitar að fornum sið, þá hlýtur
alvaran að blasa við mönnum,
jafnvel forráðamönnum ríkis-
stjórnarinnar. Þá telja þeir sem
best vita, að Ragnar Halldórs-
son, forstjóri ísal hafi lagt hönd á
þann spotta sem kippt var í, sjá-
andi að starfsmönnum hans er al-
vara og hjá samningum verður
ekki komist.
Hér er því um heilt Parísarhjól
að ræða sem snúist hefur býsna
hratt á stuttum tíma. Hver fram-
vinda mála verður er erfitt að
segja: en eitt er þó ljóst: múr
ríkisstjórnarinnar um 4%
kauphækkun hefur verið brotinn.
Hvort talan verður 10% eða
20%, hvort kjarabætur koma í
áföngum á árinu, hvort hækkunin
verður flöt, sem kallað er, þe.
sama hækkun yfir alla línuna og
þá einhverjar bætur á vegum
ríkisstjórnarinnar til hinna lægst-
launuðu er ekki hægt að segja til
um á þessari stundu. Hitt virðist
liggja ljóst fyrir að auðveldara
verður að ná fram nýjum kjaras-
amningum eftir yfirlýsingu Sverr-
is Hermannssonar og Steingríms
Hermannssonar en áður.
-S.dór
Margir hafa átt erfitt með að
átta sig á gangi mála í kjarasamn-
ingunum og á ummælum ráð-
herra ríkisstjórnarinnar undan-
farna daga. I umræðum og gerð-
um manna hafa orðið slíkar mót-
sagnir og raunar þversagnir, en
von er að fólk átti sig illa á því sem
þarna er að gerast.
Ef við byrjum á byrjuninni, þá
eru það starfsmenn Álversins,
sem ríða á vaðið rétt undir ára-
mótin og setja fram sínar kröfur,
sem sagðar eru nema um 40%
kjarabótum. Þegar þeir lögðu
fram þessar kröfur sínar stóðu
enn fyrirskipanir ríkisstjórnar-
innar um að ekki kæmi til mála að
leyfa meiri kjarabætur en sem
næmi 4%. Fyrr á árinu var talað
um 4%-6%, en vegna spár um
minnkandi sjávarafla var markið
fært fast niður í 4% og við þá tölu
voru fjárlög miðuð. Fjármálaráð-
herra, Albert Guðmundsson
hafði sagt opinberlega að færu
kjarasamningar yfir þetta mark
myndi hann segja af sér og það
bæri ríkisstjórninni allri að gera.
Kröfum Álvers-manna var illa
tekið af vinnuveitendum og ríkis-
stjórninni og fálega af ASÍ.
Ástæðan var eflaust sú að á sama
tíma og starfsmenn Álversins
bjuggu sig undir verkfall til árétt-
ingar kröfum sínum, voru hafnar
viðræður milli forystumanna ASÍ
og VSÍ um nýja kjarasamninga. í
fyrstu fóru þessar viðræður leynt,
en síðan var skýrt frá þeim í Þjóð-
viljanum og Morgunblaðinu þeg-
ar þær voru komnar á það stig að
farið var að festa tölur. Þá var
talað um 4% kauphækkun í byrj-
un og síðan 2% plús 2% síðar á
árinu. Hlé varð á samningum
þessara aðila eftir að blöðin
höfðu sagt frá þeim, en síðan
voru þær teknar upp aftur og eru í
gangi enn.
Næst gerist það í málinu að iðn-
aðarráðherra, Sverrir Her-
mannsson, ný fallinn á zetu-prófi
og því í sárum, kemur í ríkisút-
varpið og hefur í hótunum við
verkamenn í Álverinu og segist
munu beita öllum ráðum, og í-
trekar „öllum ráðum“, til að
koma í veg fyrir verkfall og samn-
inga. Ummæli ráðherra komu
sem sprengja inní samningavið-
ræður ísal og starfsmanna þess.
Það litla sem mjakast hafði
áleiðis kipptist til baka við um-
mæli Sverris. Það var í síðustu
viku sem Sverrir sagði þetta í
hljóðvarpið. Svo liðu nokkrir
dagar. Á þeim tíma kom Þor-
steinn Pálsson, fyrrverandi fram-
kvæmdastjóri VSÍ og núverandi
formaður Sjálfstæðisflokksins
inní viðræðu ASÍ og VSÍ. Fyrir
því hefur Þjóðviljinn óyggjandi
sannanir. Á mánudaginn var
Parísarhjól
kjarabaráttunnar
- eða hver kippti í spottann?
kemur svo Sverrir Hermannsson
' í ræðustól á Alþingi og ítrekar
ásakanir sínar og gífuryrði í garð
starfsmanna ísal og sagði að hann
hefði viljandi verið að reyna að
spilla fyrir samningum þessara
aðila með ummælum sínum í
hljóðvarpinu. En... þennan dag
er kippt í spotta.
Á þriðjudeginum er svo ákveð-
ið að Morgunblaðið hafi viðtal
við Sverri, þar sem honum er gef-
inn kostur á að draga í land með
stóryrði sín í málinu. Og þá er
það ekki gert með neinum smá
ritstjórnargrein
Borgarstjórinn og
pilsfaldakapítalisminn
Undarleg
stílœfing
Margt undarlegt hefur oltið út
fyrir varir manna í umræðum um
fjölmiðlahringinn ísfilm h.f. og
þá ekki síst aðild borgarstjórn-
armeirihluta Davíðs Oddssonar
að því fyrirtæki. Borgarstjóri er
sjálfur manna fremstur í þessum
skringilegheitum: hann hefur
svitnað mjög að undanförnu í
þeirri viðleitni sinni að telja
mönnum trú um að Reykjavíkur-
borg þurfi að borga peninga í til-
tekið fyrirtæki til að fá að fylgjast
með um þróun fjölmiðla, og að
með því að borgin velji sér eitt
kvikmyndafyrirtæki til samstarfs
opnist möguleikar fyrir aðra á
sama vettvangi. Davíð Oddsson
er reyndar kunnur fyrir áhuga á
leikritun: kannski hér sé um að
ræða stílæfingu í leikhúsi fárán-
leikans.
Pversögn
Það er ekki nema von það
heyrist hljóð úr horni. Tveir kvik-
myndagerðarmenn sendu borg-
arstjóra opið bréf í Morgunblað-
inu í gær og bentu honum í allri
vinsemd á að hagur kvikmynda-
gerðarfyrirtækja í borginni sé í
verulegri hættu „ef Reykjavíkur-
borg ætlar sér að fara í beina sam-
keppni við þessi fyrirtæki á
þröngum markaði jafnframt því
sem fyrirtækjunum er gert að
greiða veruleg gjöld til borgar-
innar“. Bæði þeir og svo borgar-
fulltrúar minnihlutans hafa og
látið í ljós undrun sína yfir þessu
tiltæki Davíðsmeirihlutans - sem
kemur upp á menn um það leyti
sem Sjálfstæðisflokkurinn sver
og sárt við leggur að opinberir
aðilar eigi sem minnst að skipta
sér af einkarekstri og þá allra síst
fjölmiðlun.
í herbúðum Davíðs sjá menn
reyndar að einmitt í því sem nú
var síðast nefnt er allmikil þver-
sögn fólgin, þótt sú þversögn sé
hálfgert feimnismál og jafnan far-
ið út í aðra sálma þegar að henni
er vikið. Þetta viðurkenndi t.d.
leiðarahöfundur DV, eins ís-
filmshluthafans, um daginn. Og
komst að þeirri niðurstöðu, að
þótt gott sé að hafa borgina með
(er náttúrlega feginn peningun-
um að fyrirgreiðslunni) þá eigi
borgin að draga sig út úr stjórn
fyrirtækisins sem fyrst eftir að
það kemst á veglegt skrið.
Eins og stundum áður glopra
þeir hjá DV út úr sér kjarna máls,
sem reynt er að fela í rósrauðum
orðskrúðsumbúðum. Aðild Da-
víðsborgar að ísfilm er nefnilega
enn eitt dæmið um þann herfilega
pilsfaldakapítalisma, sem í stuttu
máli sagt þjóðnýtir töp og áhættu
en velur sér gæðinga til að taka
við þeim gróða sem skapast
kann.
Líkleg
framvinda
Samkvæmt því fjölmiðlahand-
riti sem DV ýjar að lítur dæmið
einfaldlega svona út: Pólitískt
forræði yfir opinberum aðila (hér
Reykjavíkurborg) er otað til að
tryggja útvöldum aðilum í einka-
rekstri (Indriða G. og AB) pen-
inga og forskotsaðstöðu. Ef að
fjármál ganga vel skal borgin
víkja - vita menn í ísfilm líka of-
urvel að Davíð getur vel misst
sinn meirihluta. En ef að illa
gengur í fjármálum mega menn
gera ráð fyrir því að borgin verði
flækt sem fastast í þetta fjölmiðl-
aævintýri - gott ef hún verður
ekki látin yfirtaka fyrirtækið í
nafni atvinnutryggingar eða ein-
hvers þessháttar.
ísfilmmálið hefur margar fleiri
hliðar eins og kunnugt er: til
dæmis telur leiðarahöfundur
Framsóknarblaðsins Dags á Ak-
ureyri að með auðhring þessum
verði reynt að bæta stöðu Sjálf-
stæðisflokksins á sjónvarps-
skermum landsmanna. Það kem-
ur væntanlega í Ijós fyrr eða síð-
ar. En eitt blasir við nú þegar: hið
ömurlega absúrdleikhús
pilsfaldakapítalismans sem Da-
víð Oddsson borgarstjóri hefur
nú tekið að sér að semja handrit
fyrir.