Þjóðviljinn - 25.02.1984, Blaðsíða 18

18 SÍÐA - ÞJÓÐVILJÍNN Helgin 2S.*-26.'febfúar 1984
f ram og
eHed lit
Þegar Þorri kveður...
Þorri konungur situr í hásæti sínu og
sefur, eða mókir öllu heldur, honum er
svo heitt. Hárið á honum, sem er úr
glýlukertum, er farið að bráðna og
droparnir leka niður um hann allan.
„Það kælir þó aðeins“ hugsar hann,
kófsveittur í skinnstakknum sínum.
Góa dóttir hans kemur inn í salinn.
Hár hennar er úr mjúkum snjó og fötin
dökk eins og næturhiminn, með glitr-
andi stjörnum. Hún gengur hljóðlega
til föður síns:
„Ertu sofandi, pabbi minn?“
„Ha, ég ..nei, églét bara aftur augun
andartak.“
„Ósköp ertu nú þreytilegur."
„Þreytulegur? Nei, ég er ekki
þreyttur. Það er bara bölvaður hitinn
sem ætlar alveg að drepa mig.“
„Já, nú kemur sólin alltaf hærra og
hærra upp á himininn. En nú skal ég
taka við að stjórna heiminum...“
„Æ, Góa mín, hvað heldurðu að við
getum stjórnað. Það ber enginn neina
virðingu fyrir vetrinum lengur“ (Þorri
er súr).
„Hvað er að heyra í þér pápi minn.
Þú þarft bara að fara að hvíla þig. Svo
getur þú komið aftur næsta ár hress og
hraustur.“
„Það skiptir nú ekki miklu máli.
Mennirnir hafa byggt sér svo sterka
kastala til varnar. Við fórum nú allir af
stað í einu hér í mánuðinum, ég, Frosti,
Kári og Snær. Við gerðum hverja árás-
inu á fætur annarri, en fólkið bara lok-
aði köstulunum sínum, gekk svo um á
sumarklæðum, og lét sér fátt um finn-
ast.“
„Þeir urðu nú ansi skelkaðir, þessir
sem fóru út úr húsunum. Véla-
kerrurnar þeirra komust ekki áfram
fyrir Snæ og .....“
„...Já, þeir fengu nú aldeilis að finna
fyrir okkur þessir sem ekki kunna að
klæða sig, daginn þann. Loksins sáu
þeir að Þorri er konungur. Enginn
kemst upp með að láta sem ég sé ekki
til. Það hefnir sín.“ (Þorri er nú orðinn
kátur) En það jafnast samt ekkert á við
það sem var í gamla daga. Þá þurfti
fólkið að fara í öll fötin sem það átti, til
að verjast okkur.“
„Og mannstu pabbi um daginn þegar
skipin fuku upp í fjöru? Það var nú vel
af sér vikið, fannst þér það ekki?“
„Já, hann Kári minn er nú ekkert
lamb að leika sér við. Hann var nú líka
reiður - alveg öskureiður“.
,,-Enginn þorði út úr húsunum,
köstulunum."
„Nei, það var líka tími til kominn.
Veistu af hverju hann varð svona
reiður?“
„Nei.“
„Nú, það voru krakkar að leika sér
úti, þau voru að renna sér á þessum
plastspýtum sem þau nota. Svbna alla-
vega litlar spýtur léttar eins og flug-
drekar.“
„Já, snjóþotum.“
„Nú, nú, svo kom Frosti og fór að
stríða þeim svolítið. Það var nú ekki
mikið, hann nartaði aðeins í kinnarnar
og puttana. Þau ráku upp þetta líka
litla gól, mér er svo kalt... .góluðu þau,
hentu frá sér ...hérna ..plötunum."
„Þotunum.“
„Já og ruddust inn. Það voru mú
meiri lætin.“
„Þeim hefur verið kalt skinnunum."
„Jæja, jæja. Þau skildu draslið eftir
úti... þarna..þjóturnar. Svo var þeim
auðvita sagt að fara og ná í þær. Hvað
heldurðu að þau hafi þá sagt - ha.?“
„Ég veit það ekki.“
„Iss“, sögðu þau, „iss“, vindurinn
getur ekki tekið þjóturnar hann er svo
aumur núna“. Þetta sögðu þau.“
„Varð Kári þá svona reiður?“
„Já, auðvita. Eins og sjálfur víndur-
inn geti ekki feykt svona flugdrekum
eins og þessum sleðum þeirra. Og þau
fengu sko að vita það að Kári getur
meira að segja blásið heilum skipum.“
„Hann hefði nú ekki þurft að reiðast
svona. Sá sem er mjög sterkur verður
líka að vera mjög góður. Þetta segir
Lína Langsokkur og mér finnst það al-
veg rétt.“
„Jæja, dóttir sæl, sitt sýnist hverjum.
Mér finnst að fólkið eigi að hræðast
veturinn. Það á að klæða sig vel og
borða vel, þorramat. Auðvitað verð ég
reiður þegar enginn tekur eftir mér. En
ég er alveg að bráðna.“
„Já þú ættir að tygja þig af stað
norður á Norðurpólinn áður en þú
hverfur alveg.“
„En Góa mín, leyfðu nú strákunum
að spreyta sig líka. Ég veit þið eruð
vinkonur, þú og sólin.. en láttu þá líka
vera með...“
„Já, já engin hætta. Þeir fá líka ýmis-
legt að gera hjá mér, þeir Frosti, Kári
og Snær. Bless pápi, sjáumst eftir mán-
uð.“
n m ']Ti"M i-i i»i t»i h r»i i-i m, m -ft
R" M M l»l 1,-1 (•! TTT"

□
Ullá itn
1 rU

íor út -
5 'nj 6 i n T\
V-lúr\
. 5Táari
SAGA
^ Er T\ a
^ dati
K om Oddruri og 'feisti
ta-na upp- Xngvi var úti
og tom til ErnU- SiÍan
kom Sumat og votu
Út\ á V\jó|iTUA SiY)U
K0,T€.in BjdrK (jqájónsdótíir
TM~ l«l 1«I M r«l l-l l»l M M M n
r
Hvaðan koma spilin?
Hvar og hvenær spilin urðu til sem
tómstundagaman er ekki nákvæmlega
vitað. Það eru skiptar skoðanir um það
hvort þau koma frá Egyptalandi, Ind-
landi, Kína eða frá Aröbum.
Vitað er að á Indlandi höfðu prest-
arnir einhverskonar spil sem þeir not-
uðu til að spá og til að grafast fyrir um
vilja guðanna.
Þessi trú, að með því að leggja spil
eða spila, þá ráði æðri máttarvöld eða
örlögin hvernig spilin leggjast, er hluti
af þeirri ánægju sem mfenn fá út úr því
að spila enn þann dag í dag.
Spil Hindú-presta eru keimlík þeim
spilum sem við notum núna. Þau höfðu
þó tíu liti eða raðir og táknaði hver röð
eina af þeim tíu myndum sem guðinn
þeirra Visjnu endurfæddist í.
Hvert sem það er nú vegna indver-
sku spilanna eða ekki þá er vitað um
spil á Ítalíu fyrir ca þúsund árum síðan.
Þetta spil hét Nabis og var spilað með
50 spilum. Þau spil höfðu meðal annars
páfa, keisara, kónga, hirðfífl, listagyðj-
urnar níu og stjörnurnar.
Frá þessum Nabis spilum komu lík-
lega ítölsku Tarok spilin sem fyrst er
vitað um í kringum 1200. Tarok spilin
voru 78 og skiptust í fimm liti. Einn
þeirra var eingöngu myndspil. Meðal
annarra mannspila var riddari milli
drottningar og gosa.
Eftir því sem best er vitað voru það
frakkar sem fyrstir notuðu spil eins og
þau eru í dag. Fjórir litir með þrettán
spilum hvert og fíflið eða jókerinn að
auki. Hvers vegna þessi fjögur tákn en
ekki einhver önnur? Það veit enginn en
alltaf má geta sér til:
Hjarta er tákn kærleikans og tígull er
líki demants og táknar auðlegð. Lauf er
smáralauf og á að færa heppni, en hvers
vegna þá ekki fjögurra laufa smári?
Spaði heitir á frönsku „pique“ eða
spjót og á að tákna spjótsodd. Orðið
spaði kemur líklega úr portúgölsku
„espada“ (í gegnum dönsku auðvitað)
sem þýðir sverð. Kóngur og drottning
koma svo af sjálfu sér sem æðstu menn
ríkisins og hæstu spilin en gosinn er
skjaldsveinn, aðstoðarmaður og þjónn
riddara, sem fylgdi honum í gegnum
súrt og sætt og hjálpaði honum úr
margri neyð. Það er ráðgáta hvers
vegna gosin varð eftir í spilunum en
riddaranum var sleppt. En gosinn er sá
sem á að hjálpa kóng og drottningu ef
staðan er erfið.
Fíflið eða jókerinn er bæði í Tarok
spilunum og Nabis. Hann er kallaður
jóker einfaldlega af því að þar er enska
orðið yfir fífl eða brandarakall. Hann
minnir á það, að jafnvel þau sem telja
sig vera æðst og merkilegust t.d. kóng-
ur og drottning geta átt von á því að
vera höfð að fíflum eða göbbuð. Sam-
anber söguna um nýju fötin keisarans.
I eldgamla daga trúðu margir því að
spilin væru verkfæri djöfulsins. Sann-
kristið fólk spilaði aldrei og mátti helst
ekki sjá spil. Og enn eimir eftir af þess-
ari gömlu trú, það eru mjög margir sem
ekki spila á jólunum þess vegna.