Þjóðviljinn - 03.04.1984, Blaðsíða 6

6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 3. apríl 1984
væri von að íslandi væri viturlega
stjórnað meðan æðstu stjórnvöld
landsins sætu í hundraða mílna
fjarlægð frá landinu og þekktu
ekkert til þess sem hér gerðist
nema af afspurn. Við fengum ósk
okkar uppfyllta. Stjórnvöld
landsins færðust heim, smátt og
smátt æðri og æðri stjórnvöld,
uns við stofnuðum sjáífstætt ís-
lenskt lýðveldi. Getum við látið
það á sannast að við notum þetta
sjálfstæði okkar þannig að héðan
sé hægt að stýra flugvélum sem
munu flytja sprengjur til að
granda heilum borgum af sak-
lausu fólki með hryllilegri hætti
en við getum ímyndað okkur?
Svo óviturlega var íslandi aldrei
stjórnað af Dönum. Skort þoldu
íslendingar, skilningsleysi mættu
þeir, arðrændir voru þeir. En þeir
liðu aldrei neitt sem kæmist í hálf-
kvisti við það sem getur leitt af
herstöðinni á Miðnesheiði, bæði
fyrir okkur sjálf og þá sem kunna
að verða skotmörk þeirra vopna
sem kann að verða stýrt héðan.
Nei, þetta getum við ekki sætt
okkur við. Þá hefðu forfeður
okkar og formæður barist til lítils.
Við höfum líka leyfi til að
minnast þess, íslendingar, þó að
við séum fá og smá, að við höfum
á stundum í sögu kjarnorku-
vopnakapphlaupsins átt okkur
athafnasamari friðarhreyfingu en
flestir ef ekki allar þjóðir aðrar.
Á áratugunum tveimur milli 1960
og 1980 fór lítið fyrir baráttu gegn
vígbúnaði í grannlöndum okkar.
Á þeim tíma störfuðu Samtök
hernámsandstæðinga og síðar
Samtök herstöðvaandstæðinga
fast að því stöðugt, gengust fyrir
hverri mótmælagöngunni af ann-
arri, Keflavíkurgöngum, Hval-
fjarðargöngum, Hafnarfjarðar-
göngum og Reykjavíkurgöngum,
og fylltu þennan sal hvað eftir
annað á fundum. Það hafa ekki
liðið mörg ár svo að ekki væri
unnið eitthvert starf í skipulegum
samtökum til að hamla gegn víg-
búnaði á landi okkar, og enginn
veit, né getur nokkru sinni vitað,
hvað þetta starf er búið að koma í
veg fyrir mikinn vígbúnað. Þessa
getum við minnst með stolti, ekki
til að hvílast í því, heldur til að
hvetja okkur til enn meiri átaka í
samvinnu við yngri friðarhreyf-
ingar hér á landi og annars stað-
ar.
Samverkafólk! Ég vitnaði í
upphafi í gamlan leiðarvísi
Evrópumenningarinnar um rétta
hegðun, og nú ætla ég í lokin að
vitna í aðra bók sem við íslend-
ingar höfum löngum sótt margt í,
ekki síst á föstunni eins og nú er.
Hallgrímur Pétursson segir á ein-
um stað í Passíusálmum sínum:
Gefðu að móðurmálið mitt,
minn Jesú, þess ég beiði,
frá allri villu klárt og kvitt
krossins orð þitt út breiði
um landið hér,
til heiðurs þér,
helst mun það blessun valda,
meðan þín náð
lœtur vort láð
lýði og byggðum halda.
Ef við gætum þess að séra
Hallgrímur er hér ekki að tala um
villulaust mál frá málfræðilegu
sjónarmiði, heldur villulaust orð
Krists, þá á hugsun hans erindi
við okkur hér og nú. Skáldið er
að biðja um það með nokkru
stolti að okkar móðurmál taki
þátt í því að breiða út um okkar
land það orð sem var í hans
augum dýrmætast allra orða.
Hliðstætt mark skulum við nú
setja okkur á þessari lönguföstu
og um þá páska sem fara í hönd.
Við skulum setja okkur það
mark, og kalla til þau máttarvöld
sem okkur eru tiltæk, hverju og
einu, að okkar móðurmál flytji
það orð sem nú er brýnast að ber-
ist, boðskap friðarins, um okkar
land og komi hvergi að lokuðu
hliði víghreiðurs. Þannig, og að-
eins þannig, getum við ef til vill
komið því til leiðar að láð vort, og
önnur láð, haldi lýði og byggðum
um framtíð. Sú gerð okkar mun
nú helst valda blessun, ekki ein-
ungis voru láði, heldur öllum
heimi“.
Gunnar Karlsson prófessor:
Bjálklnn í auga okkar
„Ein er sú bók sem við, synir og
dætur Evrópu, höfum sótt leið-
sögn til, meira og lengur en til
nokkurrar annarrar. Og þar
stendur skrifað:
Hví sérð þú flísina í auga
bróður þíns, en tekur ekki eftir
bjálkanum í auga sjálfs þín?
Hvernig fœr þú sagt við bróður
þinn: Bróðir, látmig dragaflís-
ina úr auga þér, en sérð þó eigi
sjálfur bjálkann í þínu auga?
Hrœsnari, drag fyrst bjálkann
úr auga þér, og þá sérðu glöggt
til að draga flísina úr auga
bróður þíns.
Enginn liðsauki eða félags-
skapur geta verið okkur her-
stöðvaandstæðingum kærkomn-
ari en þær margvíslegu friðar-
hreyfingar sem hafa verið að
spretta upp á undanförnum
árum, hér á landi og í grann-
löndum okkar. Við hljótúm að
fagna hverjum þeim sem reynir af
heilum hug að leggja fram sinn
skerf til heimsfriðar, hversu
skoplítill sem hann kann að virð-
ast á mælikvarða veraldar. Það er
fagnaðarefni hvernig fólk er nú
farið að beita vísindalegri þekk-
ingu, í greinum eins og læknis-
fræði, eðlisfræði og uppeldis-
fræði, markvisst og skipulega í
þágu friðar og afvopnunar. Hvar
sem fólk sest niður og leggur lík-
ami sína að veði til að hindra
flutning kjarnorkueldflauga á
skotpalla, þar er samúð okkar og
aðdáun. Hvar sem alþýða er kúg-
uð af hervaldi kemur það okkur
við, hvort sem það er í E1 Salva-
dor, Afganistan, Kampútseu eða
enn annars staðar. Baráttan gegn
helstefnu hernaðarbandalaganna
er ein um heim allan, og hana
heyr nú fjölmennara lið og með
margvíslegri ráðum en nokkru
sinni. Aldrei í sögu mannkyns
hefur jafnmargt fólk stefnt að
einu marki, enda aldrei verið
brýnna að markinu yrði náð.
I þessari alþjóðlegu friðarsókn
er okkur íslendingum umfram
allt annað skylt að vinna eitt
verk: að gera okkar land her-
laust. Ekki af því að við höldum
að það sé betra eða fegurra en
önnur lönd. Ekki af því að við
höldum að það sé mikilvægara
heiminum að það bjargist undan
ógn kjarnorkunnar en önnur
lönd. Nei, bara af því að það er
landið sem við höfum lögsögu
yfir, það er landið sem mann-
kynsagan hef jr trúað okkur fyrir
að varðveita. Öðrum þjóðum
hefur verið trúað fyrir öðrum
löndum, og það verður fyrst og
fremst að vera hlutverk þeirra að
frelsa þau undan ógn sprengjunn-
ar. Herstöðin á Miðnesheiði er
bjálkinn í augum okkar. Enginn
sem ekki er tilbúinn til að gera sitt
til að draga hann út getur lagt
nokkurn skapaðan hlut af mörk-
um til að draga stærri eða smærri
viði úr annarra augum.
Orð eru máttug, en það er hægt
að draga úr þeim máttinn, og það
er hægt á tvennan hátt, með því
að þegja um þau og með því að
nota þau. Hvoru tveggja er beitt
gegn friðarins orði á okkar
dögum. Margir vilja nú snúa orð-
unum friðarhreyfing og friðar-
barátta upp í merkingarleysu
með ofnotkun og öfugmælum.
Hernaðarbandalög eru kölluð
friðarhreyfingar, samtök áhuga-
manna um hernaðarsamvinnu
kalla sig friðarsamtök. Heilög
ritning hefur valið slíkum
mönnum einkunn fyrir okkur:
Hræsnara kallar hún þá.
Á okkur íslendingum hvílir
þung skylda í alþjóðlegu friðar-
starfi. Fyrst skulum við gæta þess
að við njótum, ásamt nokkrum
öðrum þjóðum, mikilla forrétt-
inda í þessu starfi. Við höfum rétt
til að koma saman á fundi og fara
í göngur til að mótmæla óhæfunni
og krefjast réttar okkar til að fá
að eiga jörðina áfram. - Að
sönnu vitum við ekki hve langt sá
réttur mundi ná ef herveldið
mikla sæi stöðu sinni ógnað, en
okkur er að minnsta kosti skylt að
láta reyna á það. - Við höfum líka
efni á að líta upp frá daglegu striti
til að sinna friðarsókn, og við höf-
um notið menntunar til að geta
kynnt okkur betur en flestir aðrir
hve hættan er hræðileg og hve
nauðsynin að finna lausn er af-
skaplega brýn. Aldrei hefur
vandi heimsins blasað eins við
nokkru fólki eins og íbúum
Vestur-Evrópu og Norður-
Ameríku nú. Einmitt þessi for-
réttindi leggja okkur á herðar þá
skyldu að nota rétt okkar og að-
stöðu. Það er okkar að halda
fundi, ganga mótmælagöngur og
sitja mótmælasetur fyrir alla þá
sem hafa ekki rétt, efni eða þekk-
ingu til að láta til sín taka.
Og jafnvel við íslendingar
eigum hér brýnni skyldu en
grannþjóðir okkar. Það er svo af-
skaplega stutt síðan við
kröfðumst þess með kappi og
stolti að fá að ráða sjálf yfir landi
okkar. Það var oft sagt þá að ekki
Ávarp flutt á 30. mars-fundi
Samtaka herstöðvaandstœðinga
Samtök herstöðvaand-
stæðinga héldu baráttu-
samkomu í Háskólabíói
síðastliðinn laugardag til
að minnast þess, að 35 ár
eru liðin frá því að íslend-
ingar gerðust aðilar að
þeim óhugnaði, sem hern-
aðarbandalagið NATÓ
er. Hátt í þúsund manns
sóttu samkomuna sem
þótti takast hið besta.
Kynnir á samkomunni
var Ingibjörg Sólrún Gísl-
adóttir, fluttur var stuttur
leikþáttur eftir Þorstein
Marelsson og Arnþór
Helgason. Guðrún
Hólmgeirsdóttir og Berg-
þóra Gísladóttir skemmtu
með söngvum. Ávörp
fluttu Gunnar Karlsson,
prófessor og tvær konur úr
friðarbúðunum við her-
stöð Bandaríkjamanna
við Greenham Common í
Bretlandi.
Þær Toma Moon og
Vicky McLafferty fluttu-
samkomunni kveðjur frá
friðarbúðunum í
Greenham Common, en
þar hafa konur nú staðið
vörð á þriðja ár. Athygl-
isverðast var sá punktur í
ávarpi þeirra, að í upphafi
var aðeins ein bandarísk
herstöð í Bretlandi - nú
eru þær hvorki meira né
minna en 153. Af þessu
mættum við íslendingar
draga nokkurn lærdóm.
Samkomunni barst fjöldi
skeyta, m.a. eittfrá
undirbúningshóp ráð-
stefnu friðarhreyfinga í
löndum við N-Atlantshaf,
sem halda á hér á landi í
ágústáþessu ári.