Þjóðviljinn - 29.06.1984, Blaðsíða 4

___________________LEIÐARI______________
Bindindi og barátta launamannsins
í afmælisgrein um Lúövík Jósepsson
sjötugan skrifaði félagi hans Jóhannes
Stefánsson eftirfarandi: „Bindindi og
reglusemi varð ekki hvað síst til þess að
gera hann að traustum og afkastamiklum
stjórnmálamanni. Megum við Austfirðing-
ar vera stoltir af því hve margir okkar þing-
manna hafa verið bindindismenn".
Því er ekki að leyna, að á síðustu árum
og misserum hafa voldug hagsmunaöfl í
þjóðfélaginu reynt að gera bindindissemi
hlægilega. í rauðvínspressu og öðru fjöl-
miðlafári okkar tíma er næsta auðvelt að
snúa almenningsáliti á þennan eða hinn
veg. Hverju sem það sætir annars, er auð-
sætt að bindindissemi á ekki uppá pall-
borðið nú um stundir.
Engu að síður er það einmitt á tímum
einsog þeim sem við nú lifum á að fleiri og
fleiri verða áfenginu að bráð. Nú er gengið
að kjörum launafólks. Fjöldi þess vinnur
ekki sér til framfærslu. Það er gert að bón-
bjargarmönnum. Á slíkum tímum, þegar
fjöldi fólks er á barmi örvæntingar vegna
bágra kjara, fær áfengið hlutverk stundar-
huggara.
I þessu Ijósi má álykta sem svo að beint
samhengi sé á milli efnahagsstefnu
stjórnvalda og félagslegra vandamála
eins og ofneyslu áfengis. Að sönnu er á-
fengisvandamálið margflóknara - og or-
sakir þess að ýmsu leyti ókunnar. Hitt er
Ijóst að afleiðingarnar eru skelfilegar fyrir
einstaklinginn, fjölskylduna, vinina og
þjóðfélagið í heild.
Máske skiptir mestu, að einstaklingur-
inn verður enn verr í stakk búinn til að ráða
sínu eigin lífi ef hann er háður áfengi held-
ur en þegar hann er laus við það. í þeim
skilningi má einnig halda því fram, að frels-
unarbarátta launafólks haldist í hendur við
bindindissemi, enda var svo í árdaga
verkalýðshreyfingar að bindindi var mjög
haft í heiðri. A þeim vettvangi eins og ann-
ars staðar í þjóðfélaginu hefur nú verið
hörfað undan í þessu efni og er það miður.
Það hlýtur að vera þáttur í baráttu verka-
lýðshreyfingar fyrir mannlegri reisn og frá
auðmýkingu launafólks til sjálfsstjórnar,
að fólk sé ekki háð áfengi.
Alþingi hefur sett sér ákveðið mark í á-
fengisvarnarmálum með því að setja fjöl-
menna nefnd á laggirnar í þeim tilgangi að
samræma áfengislöggjöfina og finna leiöir
sem draga úr heildarneyslu áfengis.
Nefndin hefur starfað ötullega síðan og
skilað áfangaskýrslum. Þetta vinnulag var
samþykkt einu hljóði á Alþingi í hitteðfyrra.
Hins vegar komu allra handa tillögur fram
á Alþingi sl. vetur sem virtust hafa önnur
markmið.
í umræðunum um þetta mál undir þing-
lok benti Svavar Gestsson formaður Al-
þýðubandalagsins einmitt á þessa stað-
reynd. í slíku tilfinningamáli eins og „bjór-
málið“ er orðið í okkar þjóðfélagi, kann að
vera erfitt að mynda einhverja „flokkslínu".
Hitt er augljóst að þeir sem bera frelsun
launamannsins fyrir brjósti hyllast frekartil
bindindissemi en margir aðrir. Svavar
benti enda á að meirihluti þingflokks Al-
þýðubandalagsins hefði tekið þá afstöðu
að vera andvígur frekari rýmkun áfengis-
laganna.
Máske er þessi afstaða á móti
„straumnum" sem vill opna allar gáttir í
bessum efnum. En þá kemur hið forn-
kveðna í hug: Gáttir allar áður gangi fram
um skyggnast skulu.
KLIPPT OG SKORIÐ
Hratt flýgur stund
Þegar Kvennalisti og Bandalag
Jafnaðarmanna lögðu í kosninga-
baráttuna um árið sögðu tals-
menn þeirra, að nýju flokkarnir
væru flokkar manneskjunnar og
væri stefnt gegn gömlu flokkun-
um, flokkum kerfisins. Nýju
flokkunum gekk ágætlega í kosn-
ingunum og greinilegt er að
nokkuð stór hópur kjósenda
a.m.k. 10% til 15% er svokallað
„lausafylgi", sem er reiðubúið til
að láta almenna óánægju sína
með pólitíkina í ljósi með því að
kjósa eitthvað „nýtt“.
Hefurðu heyrt
hann áður?
Svo gerist það á dögunum að
nýr flokkur boðar komu sína í
flóruna pólitísku. Nýi flokkurinn
er „Flokkur mannsins", stefnt
gegn „gömlu flokkunum, kerfis-
flokkunum“. Og þannig eru
„nýju“ flokkarnir frá því í fyrra,
Kvennalistinn og Bandalag Jafn-
aðarmanna,' líka orðnir gamlir
kerfisflokkar, afþví einfaldlega
að tíminn líður. Og á næsta ári
verður Flokkur mannsins orðinn
gamall flokkur, kerfisflokkur
jafnvel. Svona er flokkslífið.
Petta er mín
hugmynd
Nú er það svo að þegar
Kvennalisti og Bandalag Jafnað-
armanna lýstu málefnaskrá sinni í
fyrra og Kvennaframboðið í hitt-
eðfyrra, þá brugðust þeir sem
fyrir voru ókvæða við: Þið eruð
með málin okkar, þetta eru okk-
ar hjartans mál sem við höfum
barist fyrir um áratuga skeið! Nú
eru þau komin á stefnuskrá nýrra
flokka. Allaballarnir voru sér-
staklega sárir vegna þessa, enda
töldu sig berjast heilshugar fyrir
þekkilegustu stefnumálum hinna
nýju flokka.
Eins er það með viðbrögðin við
hinum nýja flokki Samhygðar,
Flokki mannsins gegn gömlu
flokkunum; Kvennalistinn og
Bandalag Jafnaðarmanna líta
hinn nýja samkeppnisaðila horn-
auga; sjá þetta eru gömlu málin
mín!
Samkeppni um
lausafylgi?
Ef fyrrgreind kenning um
lausafylgi er rétt, þá er ekki nema
von, að nýju/gömlu flokkarnir frá
því í fyrra séru viðkvæmir fyrir
hinum nýja Flokki mannsins. í
forvitnilegum viðtölum í NT í gær
koma viðbrögð í þessum dúr í
ljós. Haft er eftir Guðrúnu Agn-
arsdóttur þingmanni Kvenna-
lista: „Kvaðst hún telja margar
hugmyndir samhygðarmanna
góðar, og kunnar kvennalista-
konum, enda á stefnuskrá
þeirra".
Kristín Kvaran þingmáður
Bandalags Jafnaðarmanna: „Ég
bíð bara spennt eftir að sjá þá
skilgreina Bandalagið sem flokk
kerfisins“. Sú þarf ekki að bíða
lengi, því Flokkur mannsins
leggur úr vör með yfirlýsingu um
að allir hinir flokkarnir séu kerf-
isflokkar og mannskemmandi að
vinna innan þeirra.
Steingrímur
í Samhygð?
Menn voru að gantast með í
þessum dálki á dögunum, að
Framsóknarflokkurinn gengi inní
Samhygð og Steingrímur forsæt-
isráðherra Hermannsson virðist
bera slíkan beyg í brjósti; „þarna
eru á ferðinni margar góðar hug-
sjónir enda sumt tekið beint úr
stefnu Framsóknarflokksins“.
Og fleiri eldgamlir og fornir
flokkar eru ekkert að ávarpa hinn
nýja Flokk mannsins með því að
bjóða hann velkominn í flóruna.
Karl Steinar Guðnason: „Það eitt
sem ég hef heyrt frá þessum svo-
kallaða flokki er fyrir hendi hjá
hinum flokkunum".
Alþýðubandalagsþingmaður-
inn Steingrímur Sigfússon segir
að „íslensk vinstri hreyfing þurfi
á ýmsu öðru fremur að halda en
fleiri flokkum“.
Síðan slær hann sér á lær, og
segir: „En ég held að ég geti nú
samt étið alla þá hatta sem ég hef
átt um ævina uppá það, að þeir fá-
aldrei meirihluta í næstu kosning-
um“.
Gagnrýna
Ragnhildi
Morgunblaðið gerir í rit-
stjórnargrein í gær heiftarlega
árás á Ragnhildi Helgadóttur
menntamálaráðherra. Stak-
steinar lofar Ragnhildi fyrir að af-
nema einhliða skylduaðild að
SÍNE, þ.e. að vega að fjárhags-
legum grundvelli þessara stétt-
arsamtaka. Stúdentaráðið er
greinilega næst á dagskrá:
„Auðvitað ættu nemendur Há-
skólans einnig að búa við það
frelsi að fá að ráða í hvaða félags-
skap þeirganga". Þarmeð er gerð
aðför að menntamálaráðherrra
Sjálfstæðisflokksins fyrir að hafa
ekki jafnframt afnumið skyldu-
aðild að Stúdentaráðinu.
Hvernig verður framhaldið á
þessari nýju frelsislínu Morgun-
blaðisins og Ragnhildar mennta-
málaráðherra? A ekki að afnema
skylduaðild að verklýðsfélögum,
sjúkrasamlagi og öðru því sem al-
menningur hefur haft hag og fé-
lagslegt öryggi af? Hér er verið að
taka upp nýja línu sem lesendur
kannast við frá Margréti Thatc-
her og því um líkum pólitíkusum.
-óg
DJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Fróttastjórar: Óskar Guðmundsson Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Guðjón Friðriks-
son, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Mörður Árnason, Súsanna
Svavarsdóttir, össur Skarphéðinsson, Víðir Sigurðsson (íþróttir).
Liósmvndir: Atli Arason, Einar Karlsson.
Utlit og hönnun: Svava Sigursveinsdóttir, Þröstur Haraldsson.
Handriía- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir.
Auglysingastjóri: Ólafur Þ. Jónsson.
Auglýsingar: Margrét Guðmundsdóttir, Ragnheiður Óladóttir, Anna
Guðjónsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Símavarsla: Aðalbjörg Óskarsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Innheimtumaður: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Pökkun: Hanna B. Þrastardóttir,
Jóhanna Pétursdóttir, Karen Jónsdóttir.
Utkeyrsla, afgreiðsla, auglýsingar, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 22 kr.
Sunnudagsverð: 25 kr.
Áskriftarvorð á mónuði: 275 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 29. júní 1984