Þjóðviljinn - 29.06.1984, Blaðsíða 7

Fyrir nokkrum vikum lögöu
strætisvagnabílstjórar í
Kaupmannahöfn niöur vinnu
vegna þess, að átta starfs-
bræöur þeirra neituðu aö vera
í verklýðsfélagi þeirra. Og
ástæðan fyrir neituninni var
sú, aö þeir vildu ekki aö af
félagsgjöldum þeirra rynnu
nokkrar krónur til stuðnings
við Sósíaldemókrataflokkinn.
Verkfall og samúðaraðgerðir
urðu til þess, að mönnunum
átta var sagt upp. Og vegna
þess máls hafa sprottið miklar
og harðar kappræður í Dan-
mörku um stuðning verklýðs-
hreyfingar við stjórnmála-
flokka - og þá um leið um
stuðning atvinnurekenda við
hægriflokka.
Hve mikill
stuðningur?
í Danska alþýðusambandinu,
LO, eru um 1,3 miljónir með-
lima. Frá sambandsfélögum fær
Sósíaldemókrataflokkurinn
venjulega um 10 miljónir króna í
styrk á ári, en í ár mun flokkurinn
fá um 15 miljónir vegna aukafra-
mlaga verklýðshreyfingarinnar
til hans vegna kosninganna í jan-
úar.
Þessar fimmtán miljónir
danskra króna svara til þess að
frá hverjum félagsmanni í LO
komu ellefu krónur danskar.
Þar með eru ekki öll kurl kom-
in til grafar. Einstök verklýðsfé-
lög kjósa líka að styðja einstaka
frambjóendur - til dæmis úr eigin
röðum - fjárhagslega. Og til eru
þau verklýðsfélög og sambönd,
sem vilja ekki að Sósíaldemó-
kratar sitji einir að stuðningi - og
veita einnig nokkrar fjárhæðir til
SF, Sósíaliska alþýðuflokksins,
til Vinstrisósíalista og einnig til
Kommúnista.
Alls er þá gert ráð fyrir því að
stuðningur verklýðsfélaga við
vinstriflokka í Danmörku nemi
um það bil fimmtán krónum á
hvern meðlim í samtökunum.
Peningar
atvinnurekenda
Nú má segja það verklýðs-
hreyfingunni til hróss, að hún
kemur hreint og beint til dyra að
því er varðar þennan stuðning.
Það sama verður ekki sagt um
Danska vinnuveitendasamband-
ið. Það hefur farið með það sem
ríkisleyndarmál, hve miklum
peningum er varið til hinna borg-
aralegu flokka, en þeir eru teknir
úr sérstökum sjóði sem í fyrra
hafði um 26 miljónir danskra
króna til umráða.
Það hafðist þó upp úr Poul
Schluter forsætisráðherra í sjón-
varpsviðtali um strætisvagna-
bflstjórana, að danskir atvinnu-
rekendur styddu hans flokk með
tveim miljónum danskra króna á
ári. Vitað er líka að Miðdemó-
kratar Erhards Jacobsens og
flokkurinn Venstre hafa einnig
notið fjárhagslegrar náðar at-
vinnurekenda í Danmörku. Þar
við bætast svo peningar frá Iðn-
aðarráðinu og svo frá einstökum
fyrirtækjum - sem erfitt er að
henda reiður á.
En ef menn bara halda sig við
framlög Atvinnurekendasam-
bandsins sem slíks og gera ráð
fyrir því, að þau nemi fimm milj-
ónum króna alls, þá hefur hver og
einn af 22156 atvinnurekendum
Anker Jörgensen kominn í verkamannagallann: á hann að fá tíkall frá hverjum verkamanni samkvæmt meiri-
hlutasamþykktum á fundum verkalýðsfélaga?
Deilur í Danmörku
lCA4<^r
Styrkir til
pólitískra flokka
Félagsbundnir verkamenn greiða um 15 krónur til vinstriflokka.
Atvinnurekendur a.m.k. 225 krónur til borgaraflokkanna.
landsins lagt a.m.k. 225 krónur
danskar í rekstur pólitískra
flokka. En þegar allt kemur til
alls eru þær upphæðir miklu
hærri.
Aðrar
hugmyndir
í framhaldi af deilunum í vor
hefur það verið lagt til að einstök-
um meðlimum verklýðsfélaga sé
frjálst að ákveða hvort þeir styðji
pólitískan flokk og þá hvernig -
og um leið verði flokkarnir að
gera grein fyrir upphæðum sem
þeir fá frá einstökum samtökum.
Verkfalisverðir stöðva lestaum-
ferð í strætisvagnaverkfallinu sem
hratt af stað umræðunni.
Sósíaldemókratar reyndust á mót
þessu á þeim grundvelli að hér
væri ríkið að blanda sér inn í innri
mál verklýðshreyfingarinnar. Og
borgaraflokkarnir höfðu ýmis-
legt við það að athuga að krafist
var bókhalds fyrir flokka.
Það hafa líka komið fram hug-
myndir á danska þinginu (m.a.
frá Sven Auken þingflokksfor-
manni Sósíaldemókrata) að í stað
þessara fjáröflunarleiða fái
flokkarnir ríkisstyrk í hlutfalli við
kjósendafjölda. Margir taka vel
undir þetta, en minna þó á, að
þar með sé ríkið að stuðla að því
að frysta pólitískt mynstur í
landinu, með því að nýjum hreyf-
ingum muni erfitt að brjótast án
fjárstuðnings gegnum „áróð-
ursmúrinrí' og láta taka eftir sér.
í samantekt Information um
þetta mál er þess reyndar getið að
Danmörk sé eina landið í
Vestur-Evrópu sem ekki veiti
pólitískum flokkum opinberan
styrk. En muni ekki af veita, og
eftir því sem flokkum fjölgar í
Danmörku fækkar mjög heildar-
tölu þeirra sem flokksbundnir
eru. Þeir eru núna um 300 þúsund
en voru helmingi fleiri árið 1966.
AB tók saman.
Föstudagur 29. júní 1984 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7