Þjóðviljinn - 08.01.1985, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Spillingardíki innflutningsins
Spillingardíki er sannarlega sannnefni fyrir
innflutningsverslunina hér á landi. Gegnum
tíðina hafa falsanir og lögbrot tengst henni,
og vonin um skjótfenginn gróða virðist enn í dag
valda því að sumir íslenskir innflytjendur skirr-
ast ekki við að falsa skjöl né margbrjóta lög
þjóðarinnar. Gróðinn skiptir öllu, - ekki það
hvort hann sé stolinn af alþýðu manna. Ráns-
fengurinn er svo notaður til að standa undir
óhóflegri einkaneyslu meðlima lúxusklúbbsins,
hinna flugríku, en er jafnframt að hluta falinn á
erlendum gjaldeyrisreikningum. Þar er hann
notaður til að standa straum af munaðarlífi ytra,
þegar rigning suðvesturhornsins verður of stríð
og dagarnir gerast of daprir fyrir mógúla inn-
flutningsverslunarinnar og fjölskyldur þeirra.Þá
er haldið á skíði í austurrísku ölpunum, farið í
siglingu á Miðjarðarhafinu eða reist kringum
hnöttinn með Heimsreisuklúbbnum.
Skattheimtan kemst að sjálfsögðu aldrei í
hinn rangfengna gróða. Og hver er það svo sem
að lokum borgar reikninga meðlima lúxus-
klúbbsins? Auðvitað neytandinn - maðurinn á
götunni sem sér ekki vídeó nema gegnum búð-
arglugga. Ég og þú erum þeir sem borgum að
síðustu svindl innflutningsverslunarinnar.
Þetta sést einkar skýrt af hinu sorglega dæmi
af kaffibaunainnflutningi Sambandsins, þess
fyrirtækis sem margir litu þó til um langan aldur
sem forystuafls einmitt í sókninni gegn innflutn-
ingssvindlinu.
Því máli erfarið áeftirfarandi veg: Rannsóknir
skattrannsóknarstjóra á bókhaldi Sambandsins
og dótturfyrirtækis þess, Kaffibrennslu Akur-
eyrar, leiddu í Ijós að fyrir kaffibaunir sem Sam-
bandið keypti á árunum 1979 til 1981 fyrir kaffi-
brennslu Akureyrar, greiddi Sambandið 10.5
miljónir Bandaríkjadala. En bókhaid Kaffi-
brennslunnar sýndi hins vegar að verðið sem
hún borgaði Sambandinu var 16 miljónir dala.
Hvað varð um mismuninn? Könnun skatt-
rannsóknarstjóra hefur nú sýnt að hann fór í
sjóði Sambandsins, án vitundarforsvarsmanna
Kaffibrennslunnar.
Hvort Sambandið gerðist með þessu óaf-
sakanlega athæfi sekt um fjórfalt eða fimmfalt
lagabrot skiptir ekki höfuðmáli. Það skiptir held-
ur ekki höfuðmáli hvort Sambandið sé búið að
greiða Kaffibrennslu Akureyrar mismuninn.
Það sem er þungamiðja málsins er einfaldlega
sú stáðreynd, að það eru neytendur sem
borga brúsann.
Einungis munurinn á innkaupsverðinu eins
og það er gefið upp í bókhaldi SÍS annars vegar
og Kaffibrennslu Akureyrar hins vegar eru litlar
220 miljónir íslenskra króna. Þegar búið er að
leggja allt ofan á þessa upphæð - þar með
taldarálagningarSIS-nemurstuldurinn hundr-
uðum miljóna.
Það er staðreynd sem allir vita sem eitthvað
hafa komið nálægt innflutningsversluninni, að
SÍS rær hér ekki eitt á báti. Fölsuð innflutnings-
skjöl eru einfaldlega alltof útbreidd. ( samráði
við erlenda viðskiptaaðila er verð á innfluttri
vöru skráð of hátt, eða umboðslaunum bætt
ofan á það. Mismunurinn á skráðu verði og hinu
raunverulega verði er svo settur á erlenda
gjaldeyrisreikninga. Heima fyrir sitja svo lang-
þreyttir neytendurnir, sem borga alla veisluna.
Dæmið af kaffibaunasvindli SÍS sýnir okkur
að róttækra úrbóta er þörf. Það þarf að herða
verðlagseftirlit. Það þarf að herða stórkostlega
á eftirliti með innflutningsversluninni. Það
gengur ekki til lengdar að neytendur séu látnir
borga fyrir svindlið.
Síðast en ekki síst sýnir þetta dæmi, að innan
Sambandsins þarf fólkið að gera byltingu til að
taka völdin í sínar hendur á nýjan leik. _ÖS
Skýringar og
ráttlætingar
Setjum sem svo, að í einhverju
blaði birtist fréttaskýring um
Bandaríkin og grannríki þeirra í
Mið-Ameríku. I greininni sé það
rakið, að þrálát afskipti Banda-
ríkjanna af stjórnarfari í þessum
ríkjum (stundum með beinum
innrásum, stundum með allskon-
ar aðstoð við hægrisinnaða ein-
valda o.s.frv.) eigi sér þá skýr-
ingu fyrst og fremst, að Banda-
ríkin hafi áhyggjur af pólitískri
þróun til vinstri sem leitt gæti til
þess að í þessum heimshluta rísi
ein stjórn eða fleiri, sem eru
andsnúnir Bandaríkjunum í al-
þjóðapólitík og svo hagsmunum
bandarískra stórfyrirtækja. Eng-
um kemur slík fréttaskýring á
óvart, þetta meginstef er oftast
nær að finna í skrifum um þessa
hluti.
En ef nú Þjóðviljinn til dæmis
ryki upp til handa og fóta og
segði: slík útskýring á stefnu
bandarískra ráðamanna jafn-
gildir í sjálfu sér réttlætingu á
bandarískum yfirgangi; Skyldu
menn ekki gerast toginleitir
nokkuð og segja sem svo: sami
ofstopinn í því liði, ekkert má nú
um alþjóðamál skrifa án þess að
sagt sé blóðhundurinn Reagan í
öðru hverju orði. Eða þannig.
Staksteinar í
Afganistan
Þetta dæmi er tekið vegna þess
að á dögunum birti Pjóðviljinn
upprifjunargrein um innrás So-
véthers í Afganistan fyrir fimm
árum og það sem síðan hefur
gerst. Þar var sagt sem svo, að
Sovétmenn hefði tekið þessa
ákvörðun vegna þess, að þeir hafi
óttast að bylting vina þeirra í Af-
ganistan væri að renna út í sand-
inn og niðurstaða borgarastyrj-
aldarinnar, sem hafin var, yrði
líklega sú, að upp risi stjórn sem
Sovétmönnum væri fjandsamleg.
Þetta er að sjálfsögðu ekki vitund
frumleg kenning, né heldur það
að Sovétmenn hafi haft ástæður
til að óttast að upp risi í Afganist-
an íslamskt lýðveldi sem gæti haft
ólguáhrif á íslamskar þjóðir í
miðasíuhluta Sovétríkjanna. En
Staksteinastrákum Morgun-
blaðsins finnst bersýnilega að hér
sé sérstaklega ísmeygilegur so-
vétáróður á ferð. Þeir halda því
fram blákalt, að með skýringu,
sem er svo sem sameign flestra
fréttasnápa nú um stundir, sé
Þjóðviljinn að réttlæta innrás
Rússa. Og niðurstaðan er: Árni
Bergmann hefur yfirfært
Brésjnéfkenninguna um Tékkó-
slóvakíu yfir á Afganistan!
Ruglið og ofstopinn í læri-
sveinum Björns Bjarnasonar á
Morgunblaðinu ríður sannarlega
ekki við einteyming.
Kaldrifjað tal
Staksteinar þessir (á laugar-
daginn) eru þeim mun meiri lýgi
sem hvorki í þessari samantekt,
leiðara um málið, né í öðrum
skrifum hefur neitt farið á milli
mála um fordæmingu Þjóðviljans
á innrásinni í Afganistan. Óþarft
að ítreka það. En það sem fer í
taugar Moggamanna er blátt
áfram það að ekki skuli allir
hlýða þeirra eigin formúlum um
Afganistanharmleikinn eða
önnur stórmál. Satt best að segja
finnst manni einatt sem „sam-
staða“ Moggastráka með baráttu
Afgana sé meira en lítið menguð.
Að minnsta kosti var það hið
helsta, sem upp úr þeim stóð á
fimm ára afmæli innrásar Rússa,
að hamra á því, að ef ísland væri
ekki í Nató væri eins víst að hér
væri svipað ástand og er í Afgan-
istan nú! Þetta er það kaldrifjaða
„brúk“ sem það lið vill hafa af
þjáningum hinna stríðshrjáðu
Afgana.
Hvers vegna
fordæming?
Það verður reyndar aldrei of
oft brýnt fyrir mönnum, hvar sem
þeir annars standa í pólitík, hve
hæpið það er siðferðilega að
reikna alla sína samúð eða andúð
í slíkum málum eftir því fyrst og
fremst, hvort einhver tiltekin
þróun mála er í takt við eigin pól-
itíska fordóma og óskhyggju
manna. Það er illt að nota þján-
ingar Afgana til að réttlæta her-
stöð í Keflavík og það er einnig
afleitt, að vilja ekki sýna Afg-
önum samúð vegna þess, að
skæruherir þeirra hafa fengið
nokkra aðstoð frá Bandaríkja-
mönnum. Afganir koma okkur
við vegna þess, að þeir eru þjóð
sem beitt er hernaðarofbeldi,
vegna þess að mikill hluti þjóðar-
innar er á flótta - og vegna þess
að það er hverri smáþjóð tilvist-
arnauðsyn að halda sem fastast
við þá grundvallarreglu að hver
þjóð ráði sjálf málum sínum.
Stýriflaugin
sem hvarf
Það hefur að vonum þótt mikil
frétt og ill, að sovésk stýriflaug
fór á flakk við flotaæfingar,
skaust yfir nyrsta odda Noregs og
lenti í Finnlandi. Og það er eftir-
tektarvert í því sambandi, að tals-
menn bandarískra stjórnvalda og
hers hafa sýnt þessari uppákomu
hjá Sovétmönnum hið mesta um-
burðarlyndi. Tónninn er eitthvað
á þá leið, að þetta sé að vísu slæm
slysni en afsakanleg. Þetta geti
komið fyrir besta fólk.
Það er einmitt það.
Þetta umburðarlyndi verður
fyrst og fremst skýrt með því, að
það eru sameiginlegir hagsmunir
hernaðarblakkanna að gera sem
allra minnst úr háskanum sem
stafar af stýriflaugum og öðru
slíku dóti. Einnig að gera sem
minnst úr þeim „mistökum“ sem
senda eldflaugar eitthvað allt
annað en þeim var ætlað að fara.
Þess vegna gerir Nató lítið úr
málinu. Það er því ekki í hag að
menn hafi of mikið hugann við
þann háska sem því fylgir að eld-
flauganetið þéttist og heræfing-
um fjölgár. Þeim mun meiri
ástæða fyrir okkur hin að hafa af
þessum háska sem mestar
áhyggjur: eldflaugamálið so-
véska er í raun mjög alvarlegt.
Það minnir mjög rækilega á það,
að eftir því sem tæknibúnaður
vígvéla er flóknariog háþróaðri,
eftir því geta afleiðingar af
„slysni", bilunum og slíku orðið
alvarlegri.
-ÁB
DJÚÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgetandi: Útgófufélag Þjóöviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Össur Skarphéðinsson.
Ritstjórnarfulltrúi: ðskar Guðmundsson.
Fréttastjórl: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Aðalbjörg Óskarsdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Guðjón
Friðriksson, Halgi Guðmundsson, Jóna Pálsdóttir, Lúðvík Geirsson,
Magnús H. Glslason, Mörður Árnason, Ólafur Gíslason, Sigurdór
Sigurdórsson, Víðir Sigurðsson (íþróttir).
Ljósmyndir: Einar Ólason, Einar Karlsson.
Útllt og hönnun: Filip Franksson, þröstur Haraldsson.
Handrlta- og prótarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Framkvœmdastjórl: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrttstofustjórl: Jóhannes Harðarson.
Auglyslngastjórl: Ragnheiður Óladóttir.
Auglýslngar: Anna Guðjónsdóttir, Margrét Guðmundsdóttir.
Afgrelðslustfóri: Baldur Jónasson.
Afgrslðsla: Bára Siguröardóttir, Krístfn Pétursdóttir.
Slmavarsla: Asdfs Kristinsdóttir, Sigríður Knstjánsdóttir.
Húsmssöur: Bergljót Guðjónsdóttir, Ólöf Húnfjörð.
Innhsimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Bjömsson.
Útkeyrsla, afgrelðsla, auglýsingar, ritstjórn:
Sfðumúla 6, Reykjavik, siml 81333.
Umbrot og setnlng: Prentsmiðja Þjóðvlljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Varð f lauaasölu: 30 kr.
Sunnudagsvsrð: 35 kr.
Aakrfftarvsrð á mánuðf: 300 kr.
' 4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 8. janúar 1985