Þjóðviljinn - 01.05.1985, Blaðsíða 9

Þjóðviljinn - 01.05.1985, Blaðsíða 9
t, Markar tímamót í verkfallinu var að líkindum gerð úrslitatilraun til að brjóta á bak aftur vald verkalýðsfélaga í verkföllum. Verkfallsverðir stóðu vörð allan sólarhringinn við helstu leiðir til og frá Reykja- vík. Myndirnar með greininni eru úr myndasafni Jóns Bjamasonar sem var fréttastjóri á Þjóðviljanum á þeim tíma sem verkfallsátökin áttu sér stað. Það vekur sérstaka at- hygli við þá atburði sem hér hafa verið teknir til athug- unar að kröfur um atvinnu- leysistryggingar voru ekki settar fram af verkalýðsfé- lögunum áður en samning- aumleitanir og verkföll hóf- ust. Benedikt Davíðsson, formað- ur Sambands byggingamanna átti sæti í hinni sameiginlegu samn- inganefnd verkalýðsfélaganna, segir um þetta atriði: „Krafan um atvinnuleysis- tryggingar var búin að vera ofar- lega á baugi í hinum pólitíska armi verkalýðshreyfingarinnar og Alþýðusambandsþing höfðu gert samþykktir um að atvinnu- leysistryggingum yrði komið á, en hún var mjög lítið rædd í verkalýðsfélögunum sjálfum. Þegar farið var að leita leiða til að leysa deiluna með minni kauphækkun en fleiri félags- legum atriðum þá komu hug- myndir um atvinnuleysistrygg- ingar upp á borðið að frumkvæði sáttanefndarinnar, sérstaklega Brynjólfs Bjarnasonar og Emils Jónssonar, og þá komu líka á dagskrá hugmyndir um sjúkra- sjóði. í því máli varð niðurstaðan sú að iðnaðarmannafélögin fengu 10% launahækkun og 1% í sjúkrasjóði, en almennu félögin hinsvegar 11% launahækkun. Ákvæðin um atvinnuleysistrygg- ingar, lengingu orlofsins og verðtryggingu kaupsins komu til allra. „Var mikiil ágreiningur í verkalýðsfélögunum um niður- stöðuna? „Menn voru auðvitað óá- nægðir með það að ná ekki nema tíu eða ellefu prósent hækkun út úr kröfu sem var 25-30%. En atvinnuleysi millistríðsáranna var' afar mörgum í svo fersku minni að atvinnuleysistryggingar skiptu miklu máli. Þess vegna reyndist auðveldara að sætta sig við lægri kauphækkun. Hjá okkur iðnað- armönnum varð þetta erfiðara vegna þess að við vorum að taka sjúkrasjóðinn líka og það var augljóst að kauphækkunin var lægri vegna þess, hann kom í staðinn fyrir kauphækkunina, þetta varð auðvitað sérstaklega erfitt vegna þess að kjararýrnun- in hafði verið mjög mikil þegar kröfurnar voru settar fram. Þrátt fyrir þetta voru samningarnir alls staðar samþykktir og hjá okkur til dæmis með miklum meiri hluta.“ „Hvar fóru samningaviðræð- urnar fram?“ „í Alþingishúsinu. Sáttafundir hófust yfirleitt þegar þingfundum lauk og stóðu fram undir mog- run. Þegar líða tók á mátti heita að við héldum til í Alþingishús- inu. Verkalýðsfélögin höfðu sína aðstöðu í þingflokksherbergi Al- þýðuflokksins.“ „Sú kenning hefur heyrst að þetta verkfall hafi verið úrslitatil- raun af hálfu atvinnurekenda og ríkisvalds til að brjóta á bak aftur vald verkalýðsfélaganna í verk- föllum. Markar verkfallið tíma- mót í þessum efnum?“ „Það tókst hvergi að brjóta verkfallsmenn á bak aftur, ein- staka upphlaup eða tilraunir til verkfallsbrota kunna að hafa tek- ist en hvergi tókst að halda ver- kfallsbrotum áfram. Ég held að deilan hafi kennt mönnum það að ef verkfall ætti hljómgrunn hjá fólki, eins og þetta verkfall átti, þá þýddi ekki að reyna að brjóta það niður með verícfallsbrotum. Auk þessa markaði deilan öll tímamót vegna þess árangurs sem náðist, ekki síst í félagslegum efn- um með atvinnuleysistrygging- um, lengingu orlofs og tilkomu sjúkrasjóða og jafnframt því að stefna hægristjórnarinnar var brotin á bak aftur. Árið eftir var svo mynduð vinstri stjórn sem lagði grunninn að stórfelldri at- vinnuuppbyggingu. “ hágé. Þess vegna teljum vér oss skylt, að senda yður þá aðvörun, að ef áðurnefnd skip verða lestuð enn á ný frá skipi yðar, eftir þau verk- fallsbrot, sem þau hafa nú fram- ið, þá mun Alþýðusamband ís- lands ekki sjá sér annað fært en að tilkynna erlendum alþjóða- samböndum verkamanna, að skip yðar hafi blandað sér í verk- fallið á íslandi, og myndi Alþýðu- sambandið því biðja um, að skip yðar verði sett í bann og neitað um afgreiðslu í erlendum höfnum. Það eru því vinsamleg tilmæli vor til yðar, að þér tilkynnið Olíufélaginu, að þér hafið fengið þessa aðvörun og getið ekki tekið á yður eða skip yðar afleiðingar verkfallsbrota Hins íslenska olíufélags og munið því ekki leyfa, að olía sé sett úr skipi yðar í íslensku „tankbátana“ Skeljung og Litlafell. Virðingarfyllst, f.h. Alþýðusambands íslands. Hannibal Valdimarsson.“ Stuðningur og sérsamningar Þannig varð ljóst, strax í upp- hafi, að hvergi mátti slaka á. Þeg- ar séð varð, að verkfallið myndi dragst á langinn, var sett á lagg- irnar fjáröflunarnefnd, sem skipulagði almenna söfnun til stuðnings verkfallmönnum. Söfnuðust alls um 585.000 krón- ur, sem þá jafngilltu 200-300 mánaðarlaunum. Það má því ljóst vera, að verkfallið hefur orðið margri fjölskyldunni erfitt. Þó vinnuveitendasambandið og ríkisstjórn virtust staðráðin í að brjóta verkalýðssamtökin á bak aftur, þá var greinilegt að brestur var atvinnurekenda- megin. Kom þetta meðal annars fram í því, að einstakir atvinnu- rekendur náðu samkomulagi við verkalýðsfélög, sem fólu í sér að þeir gengu að öllum kröfum fé- laganna meðan á verkfalli stæði. Samningunum skyldi svo breytt þegar heildarsamningar yrðu gerðir. Segir svo í margnefndri skýrslu: „Ekki hafði verkfallið lengi staðið, þegar nokkur fyrirtæki völdu þann kostinn að semja sig út úr verkfallinu með því að ganga að fullum kröfum í bili og síðan þeim kjörum, sem um semdist að lokum. Lang stærsti atburður verkfallsins þessarar tegundar, var það þegar Hafnar- fjarðarbær, Bæjarútgerð Hafnar- fjarðar og öll fyrirtæki bæjarins sömdu við Verkamannafélagið Hlíf um að ganga að fullum kröf- um verkfallsmanna. Fóru brátt fleiri atvinnurekendur í Hafnar- firði að dæmi þessara aðila. Þessu svöruðu olíufélögin með því að leita allra bragða til að stöðva alla olíu- og bensínflutn- inga til Hafnarfjarðar. Þannig gerðu þau allt, sem þau gátu til að stöðva aftur það atvinnulíf, sem leyst var úr læðingi. Um þessar mundir barst Al- þýðusambandinu svohljóðandi erindi frá flugfélaginu Loftleiðir: „Stjórn Loftleiða h.f. leyfir sér hér með að fara þess á leit við stjórn Alþýðusambands íslands, að félaginu verði heimilað að halda uppi flugi milli Ameríku og Evrópu án þess að það taki flutn- inga að eða frá íslandi, - eða þá að stjórn Alþýðusambands ís- lands amist ekki við, að félagið geri nauðsynlegar ráðstafanir er- lendis til, að slflcu flugi verði uppi haldið, vegna erlendra markaða. Kristján Guðlaugsson. Sigurður Helgason. Alfreð Elíasson." Mál þetta var hið vandamesta. En ljóst var, að líf Loftleiða lá við, að félagið gæti haldið milli- landafluginu áfram. Sýndi verkfallsstjórnin fyllsta skilning á þessu máli og leystist það hinn 3. apríl á þann hátt, að Loftleiðir fengju að hefja aftur millilandaflug sitt upp á væntan- lega samninga. Einnig varð sam- komulag um, að það greiddi fé- lögum flugmanna og flugvirkja 75.000 krónur, og ákváðu þau að láta féð renna í verkfallssjóð. Áður hafði Vinnuveitendasam- bandið neitað að Loftleiðir mættu fá bensín ef félagið semdi um meira en 7% kjarabætur.“ Af því, sem að fráman er rakið má sjá, að taka þurfti á margvís- legum vandamálum, þar sem hvort tveggja í senn varð að sýna ákveðinn sveigjanleika þegar það átti við og fyllstu hörku, ef ekki var hjá því komist. Því varð nauð- synlegt að halda uppi öruggri verkfallsvörslu hjá þeim aðilum sem verkfall var hjá meðan unnið var á fullu hjá þeim sem samið var við til bráðabirgða. hágé yÖubankinn launafólki um land allt báráttukveöjur 1.MAÍ Miftvikudagur 1. mai 1985 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 9 Alþýöubankinn

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.