Þjóðviljinn - 18.05.1985, Page 5

INN
SÝN
Brettum upp eimamar
Vinstrimenn geta unnið borgarstjórnarkosningar, en
til þess þarf að starfa saman af heilundum
Það er óþarfi að vera
hræddur við Davíð. Við
felldum hann fjórum sinn-
um í kosningum í Háskólan-
um hér á árunum, og ef við
vinnum saman getum við
Ifka fellt hann úr borgar-
stjórninni.
Guðmundur Ólafsson lauk
fundi félagshyggjufólks um borg-
armál á þriðjudaginn með þess-
um orðum, og sagðist bjartsýnn,
- þetta væri í fyrsta skipti í hálfa
öld sem íhaldsandstæðingar í
borginni ræddu saman á opnum
fundi, „og ég er hissa á að
ágreiningurinn skuli ekki vera
meiri“.
Það voru ekki allir jafn bjart-
sýnir og Guðmundur að loknum
fundinum á Hótel Hofi. Sam-
starfið milli minnihlutaflokkanna
í borgarstjórninni nú virðist ekki
ýkja merkilegt (Gerður
Steinþórsdóttir: „mjög sundrað-
ur og leiðinlegur minnihluti"), og
vilji til samvinnu kannski af
skornum skammti vegna þess að
sumir þurfa að sanna sérstöðu
sína og aðrir að passa uppá borg-
arstjórnarsætið sitt. En, einsog
Adda Bára sagði: við erum í meg-
indráttum sammála um borgar-
mál. Og fyrsta skrefið hlýtur að
vera að tala saman.
Einn listi?
Sameiginlegur listi gegn íhald-
inu í næstu borgarstjórnarkosn-
ingum? Það vill til dæmis Svanur
Kristjánsson: „við verðum að
hugsa stórt, - við erum í pólitík til
að ná árangri." Aðrir voru ekki
jafn vissir. Til dæmis taldi Sigurð-
ur E. Guðmundsson slíkan lista
ekki hafa sigurlíkur. f pólitíkinni
eru fleiri litir en svart og hvítt, og
borgarfulltrúi krata telur að kjós-
endur á „gráa svæðinu" muni
fælast frá sameiginlegum vinstri-
lista, yfirá íhaldið. Hann sagði
líka að kratar hefðu vonda
reynslu af sameiginlegum listum;
framboð þeirra og hannibalista til
borgarstjórnar fyrir áratug fór útí
veður og vind.
Lýðræði
Magnús Ólafsson ritstjóri taldi
einsog Sigurður óvíst um stuðn-
ing Alþýðu- og Framsóknar-
flokkskjósenda við sameiginleg-
an lista, og minnti þaraðauki á að
slíkt samstarfsform hlyti að
byggjast á málamiðlunum og aft-
ur málamiðlunum, enda óhjá-
kvæmilega í miðjumoði. Sem aft-
ur leiddi til þess að frjóar raddir
hættu að heyrast og nýtt blóð yrði
útilokað.
Tæknilegur vandi við sam-
eiginlegan framboðslista er
leysanlegur. Annaðhvort kæmu
samstarfsaðilar sér saman um
röðun á listann og valdahlutföll
að unnum sigri, eða, - einsog
Adda Bára stakk uppá á fundin-
um -, vinstriöflin gætu boðað til
opins prófkjörs um sæti á listan-
um og hegðað sér eftirá í sam-
ræmi við þau úrslit.
Gallinn mesti við svona lista:
spurningar um lýðræði. Sam-
komulag um valdahlutföll og
listaröðun bæri alltaf keim af
hrossakaupum. Eina hugsanlega
viðmiðunin yrði styrkur flokk-
anna í síðustu kosningum,- en
þau hlutföll eru ekki ævarandi.
Samkomulag á grundvelli síðustu
kosninga tekur að auki ekkert til-
lit til frammistöðu borgarstjórn-
arliðanna á núverandi keppnis-
tímabili og kemur í veg fyrir þátt-
töku nýrra afla.
Við opið prófkjör eru líka ýms-
ir lýðræðislegir vankantar. Það er
til dæmis ekkert víst að fulltrúi
krata næði inná lista sem valinn
væri á þann hátt. Væri hægt að
biðja um stuðning kjósenda Al-
þýðuflokksins við lista án krata?
Og jafnvel þótt opið prófkjör
væri bundið einhverskonar kvóta
fylgir sá böggull skammrifi að
fulltrúar hvers hóps yrðu valdir af
fólki úr öðrum hópum.
Bandalag
NT-ritstjórinn fráfarandi lagði
reyndar fram athyglisverða hug-
mynd um að breyta kosninga-
lögum til að sníða af þessa van-
kanta. Sú hugmynd er norskætt-
uð, og gerir ráð fyrir að flokkarn-
ir bjóði fram eigin lista, en geri
bandalag sín á milli þannig að
„dauðu“ atkvæðin nýttust þeim
bandalagsmanni sem ætti á mesta
heimting. Umframatkvæði
bandalagslistanna legðust þá öll á
þann þeirra sem ætti stysta leið að
viðbótarmanni. Og norska kerfið
gerir ráð fyrir að kjósendur geti
neitað að vera með í bandalaginu
með exi í þartilgerðan reit; þau
atkvæði nýttust aðeins hinum
kosna lista en væru ekki reiknuð
með sameiginlegum umframat-
kvæðum.
Þetta er alls óvitlaust, en svona
breyting á lögum umsveitar-
stjórnarkosningar þyrfti gegnum
alþingi. Þar er íhaldið reyndar í
minnihluta, en hinsvegar í prýði-
legri stjórnaraðstöðu til að
stöðva málið. Og í áróðri væri
kjörið fyrir Davíð og kó að saka
andstæðingana um að beita
þingstyrk utanaf landi til að
skipta sér af málefnum reykvík-
inga.
Upphaf máls:
samstarf strax
En bollaleggingar um sam-
eiginlegt framboð, kosninga-
bandalag eða borgarstjóraefni er
aðeins hljómandi málmur og
hvellandi bjalla ef engin er undir-
staðan.
Hún Adda Bára talaði ekki
mikið um sameiginlegan lista.
Það er óvarlegt að byggja hús sitt
á sandi,- áður en menn fara að
fást við tæknilegan vanda þarf að
hyggja að öðru: málefnalegri
samstöðu og raunverulegri sam-
vinnu við stefnumótun og tillögu-
flutning. í næstu kosningum á
íhaldið enn þann leik að benda á
smásmyglið og bera það saman
við sjálft sig stórt og sterkt, -
nema íhaldsandstæðingar hafi
gert sjálfa sig að stórum samstæð-
um hópi, og þar skiptir fjöldi lista
minnstu máli. Fyrsti áfangi væri
að núverandi minnihlutaflokkar í
borgarstjórn færu að vinna sam-
an, og prófsteinn slíkrar sam-
vinnu gæti til dæmis orðið fjár-
hagsáætlun fyrir næsta ár.
„Þegar ég hlustaði á Öddu
Báru skildi ég hversvegna ég var
ellefu ár í Alþýðubandalaginu“
sagði Svanur Kristjánsson í um-
ræðunum á eftir.
Er eitthvað
að í Kvennó?
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir er
hæfur stjórnmálamaður og hefur
heyrst nefnd sem borgarstjóra-
efni vinstrimanna. En það var
ekki mikill samstöðukeimur af
framsögn hennar á Hótel Hofi. -
Við lítum á okkur sem kvenna-
pólitískt afl, ekki borgarstjórnar-
flokk, sagði Sólrún, og taldi síðan
upp málaflokka sem yrðu að hafa
forgang í nær óhugsanlegu sam-
starfi Kvennaframboðsins við
aðra borgarstjórnarflokka.
Þessi ræða féll ekki í sem best-
an jarðveg hjá öðrum minnihlut-
afulltrúum, Gerði Steinþórs,
Öddu Báru og Sigurði E. Þau
sögðu leit Kvennaframboðsins að
sérstöðu standa í vegi fyrir sam-
vinnu minnihlutaflokkanna. Það
vildi vera sér á báti, fortíðarlaust
og flekklaust, og í framsögu Sól-
rúnar hefði ekki örlað á sam-
starfsvilja.
Áður en lauk kom til hnipp-
inga milli Kvennaframboðsins og
hinna, - hnippinga sem voru
áheyrendum að því leyti lær-
dómsríkar að borgarstjórnar-
menn minnihlutans virðist meira
að segja skorta vettvang til að ríf-
ast á. Að takast á um einstök
deilucfni og stærri stefnumál er
auðvitað fyrsta forsenda sam-
vinnu, - hreinlega að kynnast
hver öðrum. Þetta vilja menn
eðlilega ekki gera á fundum borg-
arstjórnar, það væri að skemmta
skrattanum Davíð, - en finniði
ykkur þá til þess einhvern annan
stað, mín elskulegu!
Fortíðin
Vinstrimeirihlutinn 1978-1982
er óhjákvæmilegt umræðuefni á
spjallfundum einsog þeim á Hót-
el Hofi. Kvennaframboðsfólk
þreytist seint á að þylja syndalist-
ann úr þeirri borgarstjórn, og
þeir sem þátt tóku verjast eftir
bestu getu. Auðvitað var vinstri-
meirihlutinn ekki sú íðilfagra
mannkynsfrelsun sem menn áttu
von á í bjartsýniskasti kosninga-
næturinnar í maí 1978. Óheilindi í
samstarfinu áttu sinn þátt, hug-
leysi líka, vond fjármálastaða,
kerfistrú, reynsluleysi, klaufa-
skapur, ófullkomin áróðurs-
tækni... Helsti ljóðurinn á ráði
vinstrimeirihlutans var svo
auðvitað sá að hann var ósköp
lítill vinstri meirihluti.
Manni sýnist samt að enginn
þurfi að skammast sín verulega
(nema Sjöfn Sigurbjörnsdóttir).
Á þessum tíma var sú kenning
afsönnuð að öðrum en íhaldinu
væri ekki treystandi fyrir stjórn
borgarmála, og þótt vissulega séu
aðfinnslur ýmislegar er afreka-
skráin líka töluverð.
Sífelld gagnrýni Kvennafram-
boðsins á hendur fyrri meirihluta
er auðvitað meðfram sprottin af
því að hið nýja borgarstjórnarafl
þarf að sanna tilverurétt sinn.
Hinsvegar hafa meirihlutaflokk-
arnir fyrrverandi aldrei gert
heiðarlega upp við samstarf sitt:
hvað fór úrskeiðis? hvað tókst
vel? hvernig eigum við að nýta
okkur reynsluna frá 1978-82 þeg-
ar við tökum næst við stjórn borg-
arinnar?
Lýst eftir
verkalýðshreyfingu
Á Hótel Hofi var komið enn
víðar við. Sigurður E. Guð-
mundsson taldi til dæmis að
magnleysi borgarstjórnarminni-
hlutans væri ekki bara honum
sjálfum og Davíð að kenna. -
Hvar voru stéttarfélögin í
Reykjavík þegar við í minnihlut-
anum stóðum saman og reyndum
að hamla gegn síauknum álögum
hjá borginni á þeim tímum að
fólki var bannað með lögum að
bæta kjör sín? Þá sátu stéttarfé-
lögin í Reykjavík með hendur f
skauti og höfðust ekki að!
Sigurður taldi líka að dagblöð
tengd borgarstjórnaröflum ættu
sinn hlut að máli og ættu að fjalla
um störf annarra en „sinna“
manna af meiri sanngirni. Nokk-
uð til í því, hinsvegar hefur frétta-
flutningur bæði NT og Þjóðvilja
úr borgarstjórn sveigst mjög í
sanngirnisátt undanfarið, og Sig-
urður E. Guðmundsson borgar-
fulltrúi má heldur ekki gleyma
því að á dagblöðum ræður sjálf-
stætt fréttamat. Alþýðuflokkur-
inn er ekki áberandi í borgarfrétt-
um, - það er flestum þráðum
vegna þess að Alþýðuflokkurinn
er nánast ekki til í borgarstjórn-
inni.
Samvinna,
- hvernig?
Flestir ræðumenn á Hótel Hofi
voru á einu máli um að ef borg-
arpólitíkin festist í núverandi fari
spryttu engin blóm í haga vinstri-
manna í kosningunum á næsta
ári. Og það kemur ekki bara við
íbúum í höfuðborginni, - þegar
illa gengur í Reykjavík leggur
nályktina um landið, sagði hafn-
firðingurinn Guðmundur Árni
Stefánsson. Samvinna og sam-
starf er eina svarið.
En hvernig samvinna? Hvaða
samstarf? Leggjum hugmyndir
um sameiginlegan framboðslista
til hliðar í bili og líturn á sam-
starfstillögur sprottnar í og af um-
ræðunum á Hofi:
- Samráðsfundir borgarfull-
trúa minnihlutaflokkanna fyrir
borgarstjórnarfundi, þarsem
menn reyndu að ná einni afstöðu
þegar hægt er og fengju á hreint
hvar greinir á. Ámóta samráð í
nefndum borgarinnar.
- Samvinna um tengsl við borg-
arbúa. Sameiginlegar viðræður
við íbúasamtök, stéttarfélög og
hagsmunaaðila. Samauglýstir
viðtalstímar fyrir almenning.
Sameiginlegir hverfafundir.
- Sameiginlegir fundir bak-
nefnda borgarfulltrúanna, borg-
armálaráðanna, og samráð með-
al sérfræðinga þeirra.
- Eina stefnuskrá um þau mál
sem menn eru sammála um fyrir
næstu kosningar. Og verði
vinstrimenn á mörgum listum í
þeim kosningum verður að
mynda traust milli listanna,
kveða niður glundroðakenning-
una og búa til borgarstjórnarafl
gegn íhaldinu.
Skýjaborgir? Kannski. En
verði ekki brettar upp ermarnar
má búast við að Davíð og félagar
ríki í Reykjavík allar götur.
Mörður
Laugardagur 18. maí 1985 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5