Þjóðviljinn - 18.05.1985, Side 15

Helga Ingibjörg Halldórsdóttir
frá Kjalvararstöðum — /ædd 31. 8.1895 - dáin 9. 5. ms
Helga Ingibjörg Halldórsdóttir
fæddist 31. ágúst 1895. Hún dó
núna 9. maí á spítalanum á Akra-
nesi og átti því fárra mánaða vant
í nírætt. Hún bjó við góða heilsu
alla sína ævi þar til síðustu vik-
urnar áður en hún lést. Þar var
við banabeð Helgu dóttir hennar
elsta, Ástrún. Hygg ég fá dæmi
þess að dóttir hafi fylgt móður af
jafnmikilli einlægni allt sitt líf og
Ástrún hefur gert. Átti það ekki
síst við á þeim stundum þegar
vandamál steðjuðu að, sem oft
var, þó í heild verði amma mín,
Helga Ingibjörg, að teljast gæfu-
söm kona.
Helga fæddist á Kjalvararstöð-
um í Reykholtsdal og var elst
barna hjónanna Halldórs Þórðar-
sonar, f. 4.8. 1867, d. 5.5.1961 og
Guðnýjar Þorsteinsdóttur, f.
15.9. 1870 d. 2.3. 1951. Halldór
var af þeirri ætt sem nú er oft
kennd við Deildartungu og
Guðný átti ættir að telja í
Reykholtsdal og Borgarfirði. Þau
Guðný og Halldór áttu 10 börn -
þrjú þeirra lifa, Guðríður, þriðja
elst, og yngstu synirnir Aðalgeir
og Helgi Jósep.
Helga var í foreldrahúsum,
mest, fram að árinu 1925 er hún
hóf búskap á Hermundarstöðum
með manni sínum Valdimar Da-
víðssyni, f. 11.11 1899, d. 5.9.
1974. Þau bjuggu í eitt ár á Her-
mundarstöðum en fluttu þaðan
að Guðnabakka í Stafholtstung-
um. Þar bjuggu þau til ársins
1951, er þau fluttu á eignarjörð,
Hamra í Hraunhreppi. Þau létu
af búskap 1966, fluttu þá í Borg-
arnes. Bjuggu þar uns Valdimar
afi minn dó, 1974. Þar bjó Helga
síðan ásamt elsta syni þeirra
Þórði, sem hafði verið stoð og
stytta búskaparins í Hömrum og
áður á Guðnabakka. Helga bjó
síðar á þriðja ár hjá Ástrúnu dótt-
ur sinni og eiginmanni hennar
Aðalsteini Sigurðssyni. Þá fór
Helga á Dvalarheimili aldraðra í
Borgarnesi. Þar var hún allt fram
undir það að yfir lauk á spítalan-
um á Akranesi.
Þegar þau Helga og Valdimar
fluttu að Hermundarstöðum
voru þeim fæddar tvær dætur,
Ástrún og Guðrún, á Hermund-
arstöðum fæddist Þórður, en á
Guðnabakka fæddust fjögur
börn: Valdís, Halldór, Þorsteinn
og Guðbjörg. Börnin urðu því
alls sjö talsins. Barnabörn Helgu
og Valdimars eru orðin margir
tugir. Verður sá ættbogi ekki rak-
inn hér sem þó væri vert á þessum
degi þegar Helga er til grafar bor-
in frá Borgarneskirkju. En þar
sem málið er mér skylt nefni ég
það til fróðleiks að Helga átti
kost á því að sjá fjórða ættliðinn
nú á þessum vetri. Þar hittust til
myndatöku fimm ættliðir; þar eru
þau hvort á sínum enda Helga,
áttatíu og níu ára, og Oddur,
fárra vikna. Það er góð mynd sem
við eigum lengi.
Hvað ætli hafi helst einkennt
Helgu Halldórsdóttur ömmu
mína? Þegar ég var spurður þess-
arar spurningar um daginn hafði
ég aldrei velt þessu fyrir mér og
vissi ekki hverju ég átti að svara
og veit það ekki ennþá, satt best
að segja. Það sem mér finnst
standa upp úr er það hvað hún
varævinlega söm ogjöfn. Ég man
ekki eftir að hún léti sér bregða
við smátt eða stórt. Þó kann vel
að vera að þetta sé rangt hjá mér
vegna þess að ég eigi aðra mynd
af henni í mínum huga en allir
aðrir menn. Fyrst og fremst
vegna þess að ég var svo lengi hjá
henni sem ungbarn nánast með
litlum hléum þar til ég var vel á
þriðja ári og síðan í sveit ársþriðj-
ung ár hvert fram til ársins 1952.
En þetta var sú mynd sem hún
sýndi mér og ég hygg að fleiri eigi
þá minningu einnig um þessa
konu. Hún hafði þrek til þess að
taka á erfiðleikum eins og þeir
komu fyrir; henni datt ekki í hug
að vera að velta sér upp úr vand-
amálum. Ég heyrði hana aldrei
kvarta né sífra. Margur maðurinn
hefði þó borið sjálfan sig á torg af
minni vandamálum en mörgum
þeim sem hún amma mín mátti
takast á við.
Á ótal ferðum mínum vestur á
land á undanförnum árum kom
ég nokkrum sinnum, en of sjald-
an, við hjá henni á dvalarheimil-
inu í Borgarnesi og þar áttum við
stundir saman ein í friði. Þá sagði
hún mér dálítið frá og ég spurði
hana oft í þaula eins og leðinlegir
blaðamenn gera stundum. Hún
svaraði öllu greiðlega og ég hafði
á tilfinningunni að hún tæki þess-
um spurningum, oft áleitnum
hvorki vel eða illa, heldur rétt
eins og hverju öðru sem hún
mætti um dagana. En þetta voru
góðar stundir og fróðlegar, og
koma mér einum og henni einni
við.
Það var sunnudaginn 5. maí
sem ég hitti hana síðast. Það var
sólskin og hiti á Akranesi og hún
sat uppi á stól í spítalaherberg-
inu. Mér bauð í grun að kannski
væri ég að sjá hana í síðasta sinn.
En við eyddum ekki augnabliki í
vandamál hennar á þeirri stundu
þó hún væri sárþjáð. Hún hafði
ekkert um spítaladvölina að segja
annað en að fólkið á spítalanum,
starfsliðið, væri gott fólk og eins
taldi hún þetta eitt fallegasta vor
sem hún hefði séð lengi. Ég
spurði hana dálítið úr Reykholts-
dalnum og hún gat sagt okkur
Nínu frá kvíaánum á Kjalvarar-
stöðum. Þær voru oft óþekkar,
einkum tvævetlurnar. Og vand-
ræði að mjólka þær. Hún sagði
okkur því hvernig rjómanum var
fleytt ofan af, frá rjómabúinu í
Reykholtsdal og frá manninum
sem sótti rjómann. Hann hét Sig-
urður og sótti rjómann í brúsum
sem hann hengdi á klyfjahesta.
Síðan eru liðin 80 ár og allt þetta
horfið á snöggu augabragði hrað-
fara aldar. Ég spurði hana að því
hvort hún myndi nokkuð sérstakt
eftir aldamótunum, en á alda-
mótadeginum, 1. janúar 1901,
var hún aðeins liðlega fimm ára.
Hún mundi ekkert eftir þeim degi
sérstaklega en hugur hennar
hvarflaði látlaust heim að Kjal-
vararstöðum. Beðaslétturnar þar
voru henni í minni og hún sagði
okkur frá ræktunarákafa Hall-
dórs föður síns. Svo kvaddi ég
ömmu mína í síðasta sinn í sólinni
á Skaga.
Þær eru margar íslenskar kon-
ur sem hafa unnið dagsverk langt
og oftar vanþakklátt rétt eins og
Helga Ingibjörg Halldórsdóttir.
Fáir meta það starf nokkurs og
síst hraðfleygum tryllingi
neyslukapphlaupsins. En þessari
kynslóð eigum við skuld að
gjalda og það er ömurlegt að á
sama tíma og stórfelld auðævi
blasa við sums staðar í samfé-
laginu að þá skuli einmitt þessi
kynslóð gleymast. Á dánardægri
Helgu Halldórsdóttur þykir mér
vænt um að fá að minna á þetta
fólk og þá siðferðilegu skyldu
sem við eigum við það. Það er
líka í bestu samræmi við þá alúð
sem hún sýndi öllu umhverfi sínu.
Svavar Gestsson
Sumarbúðir á vegum
Alþýðubandalagsins
Ertu með á Laugarvatn í sumar?
Eins og undanfarin sumur efnir Alþýðubandalgið til
orlofsdvalar á Laugarvatni síðustu tvær vikurnar í júlí.
Mikil þátttaka hefur verið í þessari sumardvöl á Laugar-
vatni enda er þar gott að dvelja í glöðum hópi og margt
við að vera. Rúm er fyrir um 80 manns hvora vikuna.
Að þessu sinni hefur Alþýðubandalagið til umráða 2
vikur í júlí á Laugarvatni:
Mánudagur 22. júlí til sunnudags 28. júlí.
Mánudag 29. júlí til sunnudags 4. ágúst.
Kostnaður við vikudvö! er sem hér segir:
Fyrir börn að 6 ára aldri kr. 800.
Fyrir börn 6-11 ára kr. 3000.
Fyrir 12 ára og eldri kr. 5000.
Innifalið í verðinu er fullt fæði alla dagana - morgun-
verður, hádegisverður, síðdegiskaffi og kvöldverður,
gisting í 2ja og 3ja manna herbergjum, barnagæsla fyrir
yngstu börnin, tvær ferðir í sund og gufubað, þátttaka í
fræðslu og skemmtistarfi og skipulögðum göngu- og
útivistarferðum.
íþróttasvæði, bátaleiga, hestaleiga silungsveiði og
fleira er við höndina í næsta nágrenni Héraðsskólans á
Laugarvatni.
Alþýðubandalagið.
Sumardvölin á Laugarvatni hefur reynst góð afslöpp-
un fyrir alla fjölskylduna, unga sem aldna, í áhyggjulausu
og öruggu umhverfi, þar sem fólk hvílir sig á öllum hú-
sverkum, en leggur alla áherslu á að skemmta sér sam-
an í sumarfríi og samveru.
Dragið ekki aö festa ykkur vikudvöl á Laugarvatni í
sumar. Komið eða hringið á skrifstofu Alþýðubandalags-
ins að Hverfisgötu 105, Rvík. Síminn er 17500. Panta
þarf fyrir fyrsta júní og greiða kr. 1500 í staðfestingar-
gjald.
Guðrún Helgadóttir les fyrir börnin í Laugarvatnsdvöl á vegum Alþýðubandalagsins.
■ miðstöð sumardval arinnar.
Laugardagur 18. maí 1985 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 15