Þjóðviljinn - 13.07.1985, Qupperneq 7

Ástandið í hverfum blökkumanna í borgum Suður-Afríku er víða sagt skelfilegt. Þar hafa 500 manns fallið í óeirðum á
tæplega hálfu öðru ári, yfirgnæfandi meirihluti blökkumenn.
Bandaríkin
Mikill ósigur Reagans
Öldungadeildin samþykkir hertar refsiaðgerðir gegn Suður-
Afríku
Bandaríkin
Aðstoð við
skæmliða
Washington - Fulltrúadeild
bandaríska þingsins sam-
þykkti í gær iög um aðstoð
Bandaríkjanna við erlend ríki
fyrir árin 1986 og 1987. Sam-
kvæmt þeim mun hernaðar-
aðstoð við ísraei hækka um
400 dollara upp í 1,8 miljarða
og samskonar aðstoð við eg-
ypta nemur 1,3 miljarði.
Meðal nýmæla í lögunum er
heimild til að veita 5 miljón doll-
ara aðstoð til þeirra sem berjast
gegn yfirráðum víetnama yfir
Kampucheu og að aflétt er banni
á aðstoð við skæruliða sem berj-
ast gegn stjórnvöldum í Angólu.
Einnig var stjórninni veitt heim-
ild til að afturkalla aðstoð og
banna flug til landa þar sem ör-
yggi bandarískra þegna á flug-
völlum er talið í hættu.
Alls er heimilt að veita 1 milj-
arð dollara í aðstoð við ríki Róm-
önsku Ameríku, þar af 27 miljón-
ir til skæruliða sem berjast gegn
stjórninni í Nicaragua. Aðstoð
við Bólivíu og Perú er háð þvf að
þessi ríki dragi úr fíkniefnafram-
leiðslu innan landamæra sinna.
Nairobi
„Einbeitið
ykkur að
kvennamálum”
Vínarborg - Framkvæmda-
stjóri Sameinuðu þjóðanna,
Javier Perez de Cuellar, hvatti í
dag þátttakendur á kvenna-
ráðstefnunni sem hefst í Nair-
obi á mánudag til að leggja
pólitísk ágreiningsmál til hlið-
ar og einbeita sér að
hagsmunamálum kvenna.
„Ég vona að fundarmenn lendi
ekki í pólitískum slag og ýti
kvennamálum til hliðar. Ráð-
stefnan á fyrst og fremst að snúast
um það að tryggja stöðu kvenna
og að konur öðlist jafnan rétt og
karlar,” sagði de Cuellar við
blaðamenn í Vínarborg.
Á undirbúningsfundum fyrir
ráðstefnuna sem haldnir hafa
verið í New York og Vínarborg
hefur ekki náðst samkomulag um
drög að dagskrá vegna deilna um
það hvort taka eigi til umræðu á
ráðstefnunni mál á borð við „ap-
artheid” í Suður-Afríku og
vandamál palestínsku þjóðarinn-
ar.
Washington, Jóhannesarborg
- Reagan forseti Bandaríkj-
anna beið einn sinn mesta
ósigur á sviði utanríkismála
þegar öldungadeild Banda-
ríkjaþings samþykkti með 80
atkvæðum gegn 12 nýjar refsi-
aðgerðir í mótmælaskyni við
kynþáttastefnu stjórnarinnar í
Suður-Afríku.
Stjórn Reagans hefur barist
gegn þessum aðgerðum og haldið
því fram að umvöndunarstefna
hennar hafi haft talsverð áhrif til
hins betra fyrir svarta íbúa Suður-
Afríku. Atkvæðagreiðslan í öld-
ungadeildinni er því mikill ósigur
fyrir Reagan, ekki síst í ljósi þess
að flokkur hans, repúblikanar,
ráða yfir 53 þingsætum á móti 47
þingsætum demókrata.
í samþykkt þingsins felst að
bandarískum bönkum er óheim-
ilt að veita stjórnvöldum í Suð-
ur-Afríku lán og sala á kjarn-
orkubúnaði til Suður-Afríku er
stöðvuð sem og sala á tölvutækni
og fleiru sem nýtist lögreglunni
þar í landi. Nái þessar aðgerðir
ekki þeim tilgangi innan 18 mán-
aða að þvinga suður-afrísk
stjórnvöld til að veita blökku-
mönnum aukið ferðafrelsi og
meiri áhrif á kjörin stjórnvöld
landsins verður gripið til enn
harðari aðgerða, svosem að
banna frekari útþenslu banda-
rískra fyrirtækja í Suður-Afríku
og innflutning á gullmyntinni
Krugerrand.
Einn helsti hvatamaður til-
HEIMURINN
lögunnar var Edward Kennedy
og sagði hann eftir samþykkt
þingsins að hún ætti „að sýna
þjóðum heims að nú ríkti ný
stefna í Bandaríkjunum” í garð
kúgunarstjórnarinnar í Suður-
Afríku og að sú stefna einkennd-
ist af „von, sáttfýsi og réttlæti.”
Andstæðingar „apartheid" í
Suður-Afríku hafa fagnað sam-
þykkt öldungadeildarinnar. „Við
biðjum þess að þessi ákvörðun
leiði ríkisstjórn okkar í ijós þá
andstyggð sem heimsbyggðin
hefur á „apartheid”-kerfinu og
að stjórnin ákveði að gera raun-
Moskvu - Á alþjóðlegu kvik-
myndahátíðinni sem nú stend-
ur yfir í Moskvu skiptu þrjár
kvikmyndir með sér fyrstu
verðlaununum. Þæreru „Saga
hermanns” eftir bandaríska
leikstjórann Norman Jewison
(hún var sýnd í Stjörnubíói
fyrir skömmu), sovéska mynd-
in „Farðu og sjáðu” eftir Elim
Klimov og mynd eftir kýpur-
grikkjann Christos Siophacas
sem nefnist á ensku „The
Descent of the Nine”.
Til þess var tekið að allar
myndirnar þrjár gerast á fimmta
verulegar breytingar á því,” segir
ma. í samþykkt Suður-afríska
kirkjuráðsins. Þar sagði einnig:
„Við vonum að þessi stuðningur
berist ekki of seint.”
Mikil ólga ríkir í Suður-Afríku
þar sem 500 manns hafa fallið í
óeirðum á síðustu 17 mánuðum.
Neyðarástand ríkir í mörgum
hverfum blökkumanna og í
Höfðaborg ætla blökkumenn að
hvetja til þess að hvítir kaup-
menn verði sniðgengnir. Þá hafa
150.000 verkamenn í kola- og
gullnámum landsins boðað verk-
fall.
áratugnum, í stríðinu og í grísku
borgarastyrjöldinni, og að allar
hafa þær pólitískan boðskap.
Þrjár myndir hlutu önnur verð-
laun en þær voru eftir júgóslav-
ann Zivko Nikolic, pólverjann
Stanislaw Rozewicz og Zelino
Viana frá Brasilíu.
Þess má geta að daninn Lars
Simonsen deildi fyrstu verð-
laununum fyrir besta frammi-
stöðu í karlhlutverki fyrir leik
sinn í myndinni „Twist and Sho-
ut” sem hvorki er hægt né þörf á
að þýða.
Þetta
gerðist
líka...
...Forseti Portúgals, Ramalho
Eanes, leysti upp portúgalska
þingið og ákvað að efnt skuli til
kosninga í landinu þann 6. októ-
ber í haust.
...Sovéskt skip sem tók um borð
37 víetnamska bátaflóttamenn á
Suður-Kínahafi um miðjan júní
hefur sett þá aftur á land í Víet-
nam að því er Flóttamanna-
stofnun SÞ telur sig hafa fullvissu
um. Tvö ríki höfðu boðist til að
taka við fólkinu.
...Spænskir flugumsjónarmenn
hafa aflýst verkföllum sem þeir
höfðu boðað um hverja helgi
fram til ágústloka.
...Kaþólskur biskup í Shanghai
sem látinn var laus í síðustu viku
eftir 30 ára fangelsisdvöl hefur
látið af andstöðu við yfirráð kom-
múnista í Kína. Ástæðan er hrifn-
ing yfir þeim framförum sem orð-
ið hafa í landinu meðan hann sat
inni.
...Lesendur sovéska vikublaðs-
ins Nedelya kvarta sáran undan
lélegum gleraugum sem á boð-
stólum eru í Sovétríkjunum. Er
Ijósbrot þeirra sagt óþægilegt og
samstilling oft röng. Mikill skortur
hefur ríkt á gleraugum í Sovétríkj-
unum og framleiðsla annar eng-
an veginn eftirspurn.
...í útjaðri Peking hefur fjórði og
jafnframt stærsti golfvöllur lands-
ins verið tekinn í notkun. Félags-
gjald í Golfklúbbi Peking er rí-
flega hálf miljón íslenskra króna á
ári og er einkum stílað á erlenda
félaga. Þó er talið að nýríkir kín-
verjar geti sumir hverjir klofið svo
hátt félagsgjald.
...Franska lögreglan leitar nú að
tömdum indverskum birni sem
dýraverndarsamtök hafa rænt og
ætla að sleppa svo dýrið geti
endurheimt bjarndýrsreisn sína.
REUTER
Umsjón:
ÞRÖSTUR HARALDSSON
Kvikmyndir
Myndir úr stríðinu
verðlaunaðar í Moskvu
Frakkland
Harðar deilur um stjómarskrána
París - í Frakklandi er risin
deila um vald forsetans ef sú
staða kemur upp að flokkur
hans lendir í minnihluta á
þingi. Ástæðan fyrir þessari
deilu er sú að horfur eru á að
Sósíalistaflokkur Franqois
Mitterrands forseta sem nú
hefur hreinan meirihluta á
franska þinginu muni tapa
honum yfir til hægrif lokkanna í
kosningum sem verða í Frakk-
landi á næsta ári.
Stjórnarskráin sem sett var í tíð
De Gaulle árið 1958 gerir ráð
fyrir miklum völdum forseta,
mun meiri en forsætisráðherrans,
en hún er að ýmsu leyti óljós og
eins og ekki sé gert ráð fyrir þeirri
stöðu að flokkur forsetans lendi í
stjórnarandstöðu. Kjörtímabil
forsetans er sjö ár en þingsins
fimm ár og þegar búið verður að
kjósa nýtt þing á næsta ári á
Mitterrand enn eftir tvö ár á for-
setastóli.
Valdarán?
Mitterrand lýsti því yfir nú í
vikunni að hann hygðist ekki að-
eins sitja áfram á forsetastóli þótt
hægri flokkarnir ynnu kosning-
arnar næsta voru heldur ætlaði
hann að halda fast í vald sitt á
tveimur mikilvægum sviðum, í
utanríkis- og varnarmálum. „Ef
breyttur meirihluti leiðir til þess
að stjórn utanríkismála verður af
mér tekin lít ég á það sem valda-
rán,” sagði forsetinn.
Þetta hleypti illu blóði í hægri-
menn og Jacques Toubon, að-
alritari flokks ný-gaullista, RPR,
sakaði Mitterrand um að rang-
túlka lögin svo þau hentuðu hon-
um betur. Með tilvísun til
stjórnarskrárinnar sagði Toubon
að hlutverk forsetans ef hann
lenti í stjórnarandstöðu væri að
halda sig við lagabókstafinn sem
segir að forsetinn sé verndari
stjórnarskrárinnar, ríkisins og
þjóðarinnar. Út fyrir þetta svið
gæti hann ekki farið.
Mitterrand vitnar til annarrar
greinar í stjórnarskránni þar sem
segir að forsetanum beri að
tryggja sjálfstæði þjóðarinnar og
einingu ríkisins. Þess vegna hljóti
hann að hafa með höndum yfir-
stjórn utanríkis- og varnarmála.
Samin fyrir de Gaulle
Af þessu má sjá að franska
stjórnarskráin er um margt óljós
og í raun hafa franskir ráðamenn
alltaf veigrað sér við að draga
skýr mörk á milli valdsviðs for-
seta og forsætisráðherra. 1
stjórnarskránni er ákvæði sem
segir að forsetinn sé æðsti yfir-
maður heraflans en á hinn bóginn
er ábyrgðin á landvörnum og at-
höfnum stjórnarinnar lögð á
herðar forsætisráðherra. Árið
1964 var gerð breyting á stjórn-
arskránni sem flækir málið enn
meir því samkvæmt henni er það
forsetinn sem tekur ákvörðun um
það hvort beita beri kjarnorku-
vopnum ef til stríðsátaka kemur.
Á sviði utanríkismála mætti
túlka stjórnarskrána á þann veg
að forsætisráðherrann fari með
völdin þar sem hann er ábyrgur
fyrir athöfnum ríkisins. En sam-
kvæmt hefð sem skapaðist í tíð de
Gaulles hefur ríkisstjórninni
ávallt verið lialdið utan við meiri-
háttar ákvarðanir í utanríkismál-
um, þær hafa verið í höndum
forsetans. Hins vegar tengjast
utanríkismál ýmsum öðrum hags-
munum ríkisins, ekki sfst við-
skiptalegum, og sérfræðingum
ber saman um að það gæti reynst
Mitterrrand afar erfitt að móta
utanríkisstefnuna án samráðs við
stjórnina.
Fari svo að Mitterrand verði
sviptur öllum raunverulegum
völdum mun það reynast honum
erfitt að koma fram fyrir hönd
þjóðarinnar á alþjóðavettvangi.
Hvað á hann að gera? „Á hann að
láta sér nægja að opna blómasýn-
ingar?” spyr Le Monde og bætir
við: „Enginn mun trúa því að
Mitterrand hafi skyndilega verið
gripinn blómaræktarástríðu á efri
árum.”