Þjóðviljinn - 26.07.1985, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Miljónir í súginn
Hundruö miljóna munu í sumar fara forgörö-
um á íslandi vegna þess aö ríkisstjórnin fylgir
snarvitlausri stefnu í flestu þvísemsnertirsjáv-
arútveg. Þrátt fyrir aö menn úr öllum flokkum
og landshlutum hafi bent á þetta hátt og í hljóði,
þá virðist einsog íslenskum ráöamönnum sé
gersamlega fyrirmunaö aö skilja hvaö er aö
gerast. Þetta gildir einkum og sérílagi um sjálfan
sjávarútvegsráðherrann, Halldór Asgrímsson,
sem virðist illa blindur á vandann.
Vandinn hefur komiö einkar vel í Ijós í afla-
hrotu undangenginna vikna. Fiskurinn hefur
bókstaflega flætt út úr frystihúsunum. En það
hefur ekki hafst undan aö vinna hann. Þess
vegna eru veruleg brögö aö því aö fiskur, sem
upphaflega var spriklandi gæöaþorskur, er
unninn lítiö og í ódýrar pakkningar og í sumum
tilvikum hreinlega settur í bræslu.
Þannig er þaö staðreynd, aö á þessu sumri
hefur alltof smár hluti þorskaflans veriö unninn í
dýrustu pakkningarnar sem fara á Ameríku-
markaö og gefa okkur auðvitað langmest í aöra
hönd. Kunnugir telja, aö ekki hafi nema þriðj-
ungur þorskaflans fariö í þannig pakkningar.
Hitt fer í blokk, sem nær ekki nema um þaö bil
60 af hundraði þess verös sem dýrustu pakkn-
ingarnar gefa, í vinnslu á Bretlandsmarkaö þar
sem mun minna verð fæst fyrir vöruna, sumt í
saltfisk og sumt hreinlega í bræöslu einsog fyrr
var sagt.
Þaö þarf auðvitað ekki að orðlengja, aö þessi
vinnubrögð kosta þjóðarbúið geysilegar upp-
hæöir. Hundruð miljóna fara í súginn sem ella
heföu runnið til skiptanna.
Þetta ósvinna ástand stafar fyrst og fremst af
tvennu, - og hvorutveggja gætu stjórnvöld bætt
ef þau vildu:
• í fyrsta lagi er ekki gerö nein tilraun af hálfu
yfirvalda til aö stjórna veiðum flotans eftir vinns-
lugetu húsanna. Þess vegna gerist þaö æ ofan í
æ aö togararnir koma drekkhlaðnir í höfn meö
afla sem ekki er til mannskapur aö vinna. Samt
er stööugt bætt viö fiski þó þegar flói út úr hús-
unum.
Þaö sætir aö sjálfsögöu meir en lítilli furðu aö
stjórnvöld skuli sitja meö hendur í skauti og
horfa á miljónirnarfara þannig í súginn. Því þaö
er staöreynd aö það væri næsta auðvelt aö
komaáeinhverskonarstýringu. Þaðertildæm-i
is ekkert sem mælir í móti því, aö í aflahrotu
einsog þeirri sem enn stendur yfir, þá séu ein-
faldlega setar reglur um aö togararnir komi ekki
inn meö meiri afla en húsin geta unnið. Þetta
hefur verið gert í tvö ár á Bíldudal og gefist vel.
Ef þaö þýöir, að togurum verður aö leggja í
einhverja daga eftir hvern túr í hrotu, þá þaö.
Eitthvaö veröur aö gera. Við höfum hreinlega
engin efni á að ná ekki hámarksverðmætum út
úr kvótanum.
Auðvitað kynnu aðgeröir af þessu tæi aö
skapa pólitískan urg hjá mörgum. Mögulega
kynnu stöku staðir að fara verr út en ella. Aftur á
móti myndum viö sem þjóö hagnast á fyrir-
komulagi af þessu tæi. En auðvitað veröa yfir-
völd aö hafa bein í nefinu til aö geta gripiö til
réttra ráöa, og mönnum er nú smám saman aö
skiljast aö svoleiöis bein er ekki til í nefi Halldórs
Ásgrímssonar.
• í öðru lagi veldur láglaunastefna ríkisstjórn-
arinnar því, að fólk fiýr í stórhópum úr fiskvinnsl-
unni yfir í aðrar atvinnugreinar. Vegna þessa
skortir nú sárlega vel þjálfaö fólk í fiskvinnsluna
og sú mannekla veldur aftur því, aö aflinn er
unninn í skjótunnustu og jafnframt veröminnstu
pakkningarnar. Þjóðarbúiö veröur þannig af
miljónum og aftur miljónum veqna láglauna-
stefnunnar.
Þetta skilja margir atvinnurekendur. Þeir þora
hins vegar ekki aö hækka launin á eigin spýtur
sökum óttans viö Vinnuveitendasambandið.'
Stöku maöur bítur þó í sig kjark, til dæmis greiðir
Búlandstindur hf á Djúpavogi ríflegt aukaálag
fyrir hvert barn sem fiskverkakona á, og heldur
þannig mikilvægum og reyndum starfskrafti í
vinnu.
Ríkisstjórnin á að hlutast til um að svipað
fyrirkomulag verði sett á laggir alls staðar í
fiskvinnslunni. Það er þjóðarhagur að losna
við lágu launin úr fiskverkuninni. Bráða-
birgðalög hafa verið sett af minna tilefni en
þessu. -ÖS
KUPPT OG SKORIÐ
Vitnið
og fótboltinn
Það er í tísku um þessar mund-
ir, eins og menn vita, að telja það
skynsamlegast að reka alla
skapaða hluti fyrir hagsmunafé
frá einstaklingsframtakinu -
hvort sem um er að ræða sin-
fóníusveit, barnaskóla eða í-
þróttafélag.
I því tilefni skal sögð lítil saga
frá Italíu.
Giorgio Roselli heitir fyrirliði
ítalsks knattspyrnuliðs sem Pesc-
ara heitir og er kennt við heima-
bæ sinn. Honum varð það á um
daginn að játa, að sér fyndist
ágætt að fá sér svo sem eitt glas af
tilteknu víni sem framleitt er í
heimabyggða hans.
En það hefði hann ekki átt að
gera. Framleiðendur annarrar
vítnegundar þar um slóðir, sem
hafa styrkt knattspyrnufélagið
með 150 miljónum líra á ári, urðu
æfareiðir. Þeir sögðu umsvifa-
laust upp styrktarsamningi sínum
við félagið og hafa neitað að
borga 100 miljónir sem fótbolta-
liðið átti inni samkvæmt honum.
Nú ætla allir þessir aðilar, knatt-
spyrnumenn jafnt sem vínfram-
leiðendur fyrir dómstóla með mál
sitt. Meðan afgangurinn af ítölsk-
um fótboltaliðum, sem fá um það
bil miljarð líra í styrktarfé frá
fyrirtækjum á ári, fylgjast með
framvindu deilunnar með þungri
áhyggju.
Fyrir nokkrum árum urðu
frægar ítalskar kvikmyndir sem
gengu undir nafninu Mondo
Cane. Þar voru sýndar ýmsar
furður veraldar og sumar nokkuð
grimmar og vöktu upp mótmæli -
til dæmis senur þar sem höfuð
voru höggvin af kálfum á
Ghúrkahátíð á Indiandi eða svín-
um slátrað til veislu á Nýju Gín-
eu. Mest ámæli hlutu höfundar
þessara sérstæðu heimildamynda
þó fyrir það, þegar þeir í seinni
hlutum myndaflokksins kvik-
mynduðu aftöku fanga í Kongó-
stríðinu í Afríku - var m.a. haft
fyrir satt að þeir hefðu samið við
aftökusveitina um tilhögun alla
til að ná sem bestum nærmyndum
af dauðastríði fangans.
Alvöru
blóðsúthellingar
Þetta þótti semsagt óleyfilegt
brask með dauðann fyrir nokkr-
um árum. En nú sýnist annað
uppi, ef marka má frétt í Morgun-
blaðinu í fyrradag: Þar segir að
nú séu í Bandaríkjunum vinsæl-
astar á myndbandaleigum þær
myndir sem sýna „raunveruleg
morð“.
Þar er haft eftir myndbanda-
leigusölum, að myndirnar séu
heimildarmyndir sem sýna „at-
burðisem eigasérstað íraunveru-
leikanum, allt frá aftökum í raf-
magnsstólum til sláturtíðar í slát-
urhúsum...
Myndirnar sýna einnig aftökur
hjá frumstœðum œttflokkum,
sjálfsmorð, krufningar og slátrun
apa á veitingahúsi einu þar sem
apaheilar eru aðalréttur hússins“.
Þessar myndir heita ,Andlit
dauðans“ og munu tvær slíkar til
og hafa notið gífurlegra vinsælda.
30 þúsund eintök af myndinni
hafa selst og þær nema ekki stað-
ar á hillum myndbandaleigna.
Margt hefur í tímans rás verið
sagt um þá undarlegu skemmtun
sem Rómverjar til forna höfðu af
því að sjá slátrun manna og dýra í
hringleikahúsum og einatt verið
sagt sem svo, að sú grimmdarfýsn
hafi verið tengd heiðni. Fróðlegt
væri að vita, hverju samfélags-
rýnendur vilja kenna um þann
dauðalosta sem nú berast fregnir
af frá einhverju kirkjuræknasta
samfélagi heims, nítján hundruð
og sextán árum eftir dauða Nerós
keisara.
Kommar fá á
baukinn
Jón Þ. Árnason er mættur til
leiks í Morgunblaðinu með
hundruðustu og þriðju grein sína
um yfirvofandi hrun Vesturlanda
og þar með um ógn þá, sem þeim
stafar frá kommum og frjáls-
lyndum og „blóðötuðum asískum
morðskörum“ svo ein glósan úr
síðustu grein sé til færð. Þessi
málflutningur er alltaf mjög sér-
stæður í íslenskum blaðaheimi og
því oftar en ekki ómaksins vert að
vitna til hans:
.Aratuga hatursáróður vinstri-
manna, hvort heldur af hálfu
kommúnista eða frjálslyndinga
gegn öllu því göfugasta og
heilbrigðasta sem vestrœn menn-
ing hefur getið afsér, hefur borið
drepandi árangur. Menningar-
þreyta og evrópskt sjálfshatur
lœsa klónum dýpra og dýpra í lífs-
hold björtu áífunnar.
Allt frá öflugustu skoðana-
smiðjum erlendis niður í frá-
rennsli Þjóðviljans, íslenska ríkis-
útvarpið, hafa gnístrandi haturs-
og lygahrin ur gengið yfir menn og
múg af vaxandi þunga ár eftir
ár... Með sultardropa á nefinu og
lafandi tungu lepur þetta ícraðak,
oftast langskólaslœpt, sumt
naumast stautandi á eigin móður-
máli, og haldið óbeit á söguþekk-
ingu, upp hvaðeina er hugsanlega
gœti talist okkur og forgenglum
okkar til hnjóðs“.
Því miður verður Jón Þ. Árna-
son að játa, að hann hafi ekki
fundið nein „tímabær, óyggjandi
úrrœði“ gegn því skelfilegu fári
sem hann rekur. En hann lofar
því samt, í anda fornkappa, að
halda ótrauður áfram með sína
rittilburði enda njóti hann til þess
„velvildar ritstjóra Morgunblaðs-
ins“.
Ber er hver að baki nema sér
bróður eigi, stendur þar.
ÁB
DUomniJiNN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóöviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, össur Skarphéðinsson.
Ritatjórnarfuiltrúi: Oskar Guðmundsson.
Fréttaatjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Aðalbjörg Óskarsdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Guðjón
Friðriksson, Helgi Guðmundsson, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gísla-
son, Mörður Árnason, Páll Valsson, Sigríður Pótursdóttir, Sævar Guð-
björnsson, Víðir Sigurðsson (íþróttir), Þröstur Haraldsson.
Ljósmyndir: Einar Ólason, Valdís öskarsdóttir.
Útlit og hönnun: Filip Franksson, Svava Sigursveinsdóttir.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Utbreiðslustjóri: Sigríður Pótursdóttir.
Auglýsingastjóri: Ragnheiður Óladóttir.
Auglýsingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson,
Clausen.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Símavarsla: Jenny Borgedóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmæður: Bergljót Guðjónsdóttir, Ólöf Húnfjörð.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Utkeyrsla, afgreiðsla, auglýsingar, ritstjórn:
Sfðumúla 6, Reykjavfk, sími 81333.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Olga Ver* í lausasölu: 30 kr.
Sunnudagsverð: 35 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 360 kr.
Afgreiðsla blaðsins er opin á laugardögum
frá kl. 9 til 12, beinn sími: 81663.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 26. júlí 1985