Þjóðviljinn - 26.07.1985, Blaðsíða 13

HEIMURINN
Lítið lát virðist á óróanum í Suður-Afríku. Myndin er frá Kawetha, þarsem um 50 þúsund manns söfnuðust saman í
fyradag að fylgja fórnarlömbum til grafar.
Suður-Afríka
Tutu snuprar Reagan
Biskupinn segirstefnu Bandaríkjanna byggjastá
kynþáttafordómum. Frakkar leggja til að SÞ samþykki
viðskiptahömlur, -Reagan og Thatcher á móti. 15 dánir, 792
í haldi
Kvennaráðstefnan
Kanar gegn
jafnlaunum
Nairobi - Fulltrúi bandarísku
sveitarinnar í þeirri nefnd
kvennaráðstefnu SÞ sem hef-
ur setið við að semja lokaá-
varp ráðstefnunnar sagði í
gær að bandaríkjamenn
mundu leggjast gegn klausum
um sömu laun fyrir sömu
vinnu í ávarpinu.
Nefndin náði ekki samstöðu
um afstöðu til Suður-Afríku, sí-
onisma og Palestínu og kemur
ávarpið til atkvæðagreiðslu í dag.
í gær hótaði ísraelska sendi-
nefndin að hætta þátttöku í ráð-
stefnunni ef farið væri hörðum
orðum um síonisma í lokaplagg-
inu.________________
Hvalir
Norðmenn
hikandi
Ósló - Haft er eftir ónefndum
stjórnarheimildum að norð-
menn muni innan tveggja
mánaða taka ákvörðun um að
hætta hvalveiðum sínum
vegna ótta við að ella dragist
fiskútflutningur verulega sam-
an.
Sagt er að sjávarútvegsráð-
herrann Thor Listau sé undir
þrýstingi innan ríkisstjórnarinnar
vegna andstöðu sinnar við að
gefa hvalinn uppá bátinn. Að-
stoðarviðskiptaráðherrann Arne
Synnes lýsti því yfir í vikunni að
norðmenn ættu að hætta hrefnu-
veiðum, sem Alþjóða hvalveiði-
ráðið bannaði á nýafstöðnum
fundi og Káre Kristiansen, sem
nú gegnir störfum forsætis-
ráðherra í fjarveru Willochs,
sagði í gær að framhald á hval-
veiðum gæti komið illa niðrá
norskum efnahag.
Líklegt er að japanir hætti að
veiða hval árið 1987, og yrðu so-
vétmenn einir eftir ef þessar spár
frá Noregi ganga eftir.
Genf - Fjögurra daga fundi
olíuráðherra OPEC-landanna
lauk í gær og ákvað meiri-
hlutinn undir forystu Yamani
hins sádíarabíska að lækka
hráolíuverð um hálft prósent.
Fyrir fundinn var búist við mun
meiri lækkun, - á olíumörkuð-
um í Rotterdam og víðar má fá
hráolíutunnuna um dollara
ódýrari en í viðskiptum við
OPEC-ríkin. Ákvörðun um
heildarframleiðslu og kvóta
var frestað til október.
Johannesburg/...- Desmond
Tutu biskup, friðarverðlauna-
hafi og einn helsti leiðtogi
blökkumanna í Suður-Afríku
lét í gær að því liggja að stefna
Reagan-stjórnarinnar í mál-
efnum Suður-Afríku byggðist
á kynþáttafordómum. „Hvað
hefði Reagan gert ef hinir látnu
væru hvítir og ekki svartir?“
spurði biskupinn, og mót-
mælti þeim rökum Bandaríkja-
stjórnar gegn efnahagsað-
gerðum gegn Suður-Afríku að
þær kæmu verr niðrá svarta
meirihiutanum en drottnandi
hvítingjum.
Þrjú af þrettán ríkjum í Sam-
tökum olíuútflutningsþjóða
lögðust gegn ákvörðun meirihlut-
ans og ætla að lækka olíuverð
mun minna, - íran, Líbýa og Als-
ír. Svo heitt var í kolunum á olíur-
áðstefnunni að íranski ráðher-
rann rauk af fundi í fyrradag og
tók klukkutíma að mjaka honum
aftur í sæti sitt.
Litið er á meirihlutaákvörðun-
ina sem tilraun OPEC-landanna
til að nálgast markaðsverð og ná
aftur undir sig einhverju af fyrri
Franska stjórnin lagði í gær-
kvöldi fyrir öryggisráð Samein-
uðu þjóðanna tillögu um að
hvetja til efnahagslegra aðgerða
gegn Suður-Afríku-stjórn, for-
dæma aðskilnaðarstefnu hennar,
og krefjast þess að hún leysi úr
haldi alla pólitíska fanga. Tals-
menn Bandaríkjastjórnar sögðu
fyrir fund ráðsins í gær að efna-
hagsaðgerðir kæmu ekki til
greina og Thatcher forsætisráð-
herra Bretlands kvað stjórn sína
standa með Bandaríkjamönnum.
Talsmaður Kristilegra demó-
krata í Vestur-Þýskalandi sagði
ríkisstjórnina ekki mundu feta í
hlutdeild í olíusölu. Olíufram-
leiðsla OPEC-ríkjanna hefur
ekki verið minni í tuttugu ár, og í
síðasta mánuði var olía úr OPEC-
jörð aðeins hálfdrættingur á við
framleiðsluna 1980. Þetta hefur
einkum komið niðrá sádíar-
öbum, helstu olíumönnum
heims, sem nú leggja á olíur-
eikninga sína aðeins þriðjung
þess sem þeir þénuðu 1981, og
eru þessi vondu fjallskil farin að
segja alvarlega til sín í efnahags-
lífi þar í sveit. —
Samdráttur í olíuframleiðslu
og -sölu OPEC-ríkjanna á sér
nokkrar ástæður: kreppa og ork-
usparnaður í iðnríkjum, ný
olíuríki (Bretland, Noregur...),
pólitísk tök vestrænna olíufélaga
á ríkisstjórnum sínum.
OPEC-menn vona þó að Eyj-
ólfur hressist og vilja ekki lækka
olíuverð meira en orðið er, enda
má færa ýmis rök að því að hinn
svokallaði frjálsi markaður sé
ekki eins óheftur og látið er í
veðri vaka, - vegna ýmislegs sam-
krulls vestrænna olíufram-
leiðenda, olíufélaga og
stjórnvalda.
Olíuráðherra Indónesíu og
' fundarstjóri OPEC-fundarins,
Subroti, sagði eftir fundinn að
ákvörðun meirihlutans yrði ekki
breytt á árinu, og bjóst við að
eftirspurn ykist í haust.
fótspor frakka þrátt fyrir að bæði
stjórnarandstöðuflokkar, sam-
stjórnarflokkurinn FDP og ung-
liðar kristilegra hafi hvatt til slíks.
Danir styðja tillögu frakka, og
frumkvæði frakka var fagnað af
Olof Palme, forsætisráðherra
svía, og norskum ráðherrum.
Suður-afríska lögreglan sagðist
í gær hafa skotið fjóra blökku-
menn til bana í viðbót, og hafa 15
látist í óeirðum síðan neyðarlögin
voru sett um síðustu helgi. 792
andstæðingar aðskilnaðarstefnu
eru nú í haldi hjá lögreglunni, og
voru 127 handteknir í gær.
... í Austurríki var í gær gefinn út
svartur listi með nöfnum 136 vín-
tegunda sem innihalda eitraða
frostlagarefnið. í einni flösku hafa
fundist 13,5grömm af eitrinu, sem
er banvænt séu gleypt af því 30
grömm, en yfirleitt er eiturmagnið
innan við gramm. Vesturþýski
bannlistinn er mun lengri. Austur-
ríski landbúnaðarráðherrann
neitaði í gær að segja af sér, eins-
og bændasamtök og stjórnar-
andstaða höfðu krafist.
... Kvikmyndaleikarinn Rock Hud-
son er með alnæmu (AIDS), en
ekki lifrarkrabba einsog fyrst var
haldið. Hann er sagður sæmilega
hress á sjúkrabeði sínum í París,
en verður varla ellidauður.
... Risaveldin sprengdu hvort sina
kjarnorkusprengjuna í gær, kanar í
Nevadaeyðimörkinni, sovétar í
austurhluta Kasakstan.
... Rajiv Gandhi Indlandsleiðtoga
þykir hafa tekist vel upp í samning-
um sínum við sikka, en samkomu-
lag hans við leiðtoga þeirra Long-
owal er þó kallað útsala af harð-
línumönnum í sikkahopi. Full ein-
ing var um samkomulagið í ind-
verska þinginu.
Þetta
gerdist
Nýafstaðinn fundur OPEC-ríkja var ekki friðsamlegasta samkoma í heimi. En
þótt ekki hafi náðst samstaða um lokaályktun eru samtökin ekki í þeirri upp-
lausn sem stjórnendur vestrænna iðnríkja (og olíufélaga) teldu æskilegasta, og
lýst er hér á bandarískri fréttamynd úr fjarska.
OPEC
verðlækkun
Matur
Spaghettí-
staðall!
Genf - Alþjóðlega staðlastofn-
unin, ISO, hefur gefið út staðal
um hvernig meta skal spag-
hetti og annað pasta-meti.
í staðlinum er skýrt frá því
hvaða augum sé heppilegast að
skoða spaghettíið, og tilgreint á
hvern hátt gott spaghettí skal
brotna milli tanna og hve mjúk-
lega strengirnir skulu leggjast
milli tungu og efrigóms.
Þá eru gefnar leiðbeiningar um
réttilega tilreiðing og suðu spag-
hettís, og skal pastavara við
gæðamat smökkuð af sex sér-
þjálfuðum matsmönnum, sem
eiga að tyggja vandlega og gefa
síðan einkunn frá einum fyrir
mjög mjúkt uppí níu fyrir mjög
stinnt.
í fréttum af hinum nýja staðli
er þess ekki getið hvort staðallinn
geymir leiðbeiningar um hversu
spaghettíi skal á vegg kastað til
athugunar á soðþoli við inn-
byrslu í heimahúsum, en áhuga-
sömum lesendum er hérmeð bent
á Iðntæknistofnun sem annast
aðlögun alþjóðlegra staðla að ís-
lenskum aðstæðum.
Líbanon
Sammála um
sundurlimun?
Arafatásakar
ísrael, Sýrland
og Bandaríkiti
Kaíró - Hinn palestínski oddviti
Jassír Arafat ásakar stjómir ísra-
els, Bandaríkjanna og Sýrtands
um að hafa komið sér saman um
að iima Libanon sundur i áhrífa-
svæði eftir trúar- og þjóðflokkalín-
um.
Til að ná þessu marki þurfi stjóm-
imar þrjár að flasma burt palestínska
flóttamenn, segir Arafat í viðtali við
hið hálfopinbera egypska dagblað Al-
Ahram, og spáir því að næst geri hóp-
ar hollir sýrlendingum árás á flótta-
mannabúðir palestínumanna í Sídon
í Suður-libanon.
Arafat segir ennfremur í viðtalinu
að arabalöndin verði að ná lágmarks-
samstöðu fyrir fund Reagans og Gor-
batsjoffs í nóvember.
TIl þess þarf, segir leiðtogi PLO, að
ná sáttum milli egypta og annarra ar-
abalanda og stöðva styrjöldina milli
írak og íran með því að beita sarnís-
lömskum herstyrk á landamærum
ríkjanna, jafrivel án samþykkis stjóm-
anna í Teheran og Bagdad.
REUTER
Umsión:
MÖRÐUR ÁRNASON
... Formaður Venstre-flokksins í
Noregi, Odd Einar Dörum, ætlar að
afhenda Margréti Thatcher, leið-
toga breta, annan af tveimur
löxum sem veiðst hafa í vestur-
norskri laxá í sumar. Með gjöfinni
hyggst Dörum mótmæla hinu súra
regni sem drýpur á Noreg mettað
óþverra frá iðnþjóðum. Laxáin
norska var áður afar fengsæl.
... Monsúnflóð í Indlandi hafa orðið
115 manns að bana. Ástandið er
vest t sikkafylkinu Punjab og
grannfylkinu himalæska Pradesh.
Indverski herinn er við björgunar-
störf, og Indlandsstjórn hefur sent
yfirvöldum i Punjab sem svarar
um 320 milljónir íslenskra króna til
mannbóta og endurreisnar.
... 79 eru haldnir látnir eftir að kól-
umbísk flugvél hrapaði i innan-
landsflugi í Amasonskóginum.
ÞJÓÐVILJINN - SIÐA 13