Þjóðviljinn - 14.12.1985, Blaðsíða 8

_______________________________MENNING
Kjarvalsstaðir
Burt með loftið!
101 myndlistarmaður skorar ó arkitektinn að ganga til samninga
101 myndlistarmaður hefur nú
skorað á arkitekt Kjarvalsstaða
að láta af andstöðu sinni við að
breyta loftinu í sýningarsölum
hússins, sem bæði myndlistar-
menn og stjórn hússins telja spilla
sýningum á staðnum.
Stofnun undirskrifta fór fram á
einni viku, og aðeins á höfuð-
borgarsvæðinu, með góðum ár-
angri. Allflestir undirskriftar-
manna hafa sýnt á Kjarvalsstöð-
um. Textinn er þessi:
„Við undirritaður myndlistar-
menn lýsum yfir þeirri skoðun
okkar aðnauðsynlegt sé að gera
breytingar á lofti Kjarvalsstaða
til þess að lýsing sé viðunandi og
sýningarsalir geti þjónað tilgangi
sínum. Skorum við því á Hannes
Kr. Davíðsson arkitekt að ganga
nú þegar til samninga við borgar-
yfirvöld svo þetta mál fái sem
farsælasta lausn." -m
Þrætueplið: hengiloftið í sýningarsölum Kjarvalsstaða. Myndlistarmenn segja
það skyggja á myndirnar og speglast í gleri á myndunum. Arkitektinn vill engu
breyta þrátt fyrir eindregin tilmæli hússtjórnar. Mynd: Ari.
Makalaust klarinett, frábcer flauta, afbragðs kvartett
Ofmettun?
Tónleikar Konsertklúbbsins
Askirkju S.des. Martial Nardeau,
Guðrún S. Birgisdóttir, Kathleen Be-
arden, Þórhallur Birgisson, Nora
Kornblueh, Elin Guðmundsdóttir
Verk eftir Bach og Hándel.
Nú er langt liðið á Bach- Hándel-
Scarlatti-Schutz-Berg árið, sem
mig minnir að eitt eða annað ráðið
hafri reyndasr útnefnt í heilu lagi
„tónlistarárið" en annað ráð (eða
voru það Sameinuðu Þjóðirnar?)
kallað „Ár æskunnar". Þetta her-
rans ár 1985 er bráðum búið og
„Kvennaáratugurinn" líka. En það
kemur ef Guð lofar nýtt ár, og
ráðið og nefndirnar verða áreiðan-
lega ekki í vandræðum að gefa því
sín formerki. Enda veit ég ekki
hvernig færi annars fyrir veröld-
inni.
Hér á landi hefur maður nú helst
orðið var viö Bach-Hándel partinn,
þó Scarlatti og Berg hafi fengið að
fljóta mcð einu sinm eða tvisvar og
Schútz sé byrjaður að heyrast út-
varpinu. Æskan er hinsvegarósköp
lík og þegar ég var ungur: Hæfilega
drykkfelld og lauslát og brúkar alls
ekki meira munn, í það minnsta
ekki til að tala. Og hún lítur
rey ndar heldur betur út, ef eitthvað
er. Eða er þetta misminni og mis-
skilningur hjá mér?
Eg vil nú alls ekki segja að maður
sé ofmeftaður af meisturunum
miklu, Bach og Hándel. En þó verð
ég að játa. að hálf var ég feginn
þegar tónleikar tileinkaðir öðrum
þeirra féllu niður um daginn. Hins-
vegar fannst mér býsna gaman í
Askirkju á sunnudaginn, þar sem
líflegar ungar manneskjur komu
saman í Hándel-Back-leik: Martial
Nardeau, flai’ta, Guðrún S. Birgis-
dóttir, flauta, Kathleen Bearden,
fiðla, Þórhallur Birgisson, fiðla,
Nora Kornblueh, selló og Elín
Guðmundsdóttir, sem lék á
sembal.
Meirihluti efnisskrárinnar var
eftir Bach; tvær tríósónötur og sól-
ópartítan fyrir flautu og svo var ein
tríósónata eftir Hándel. Alít var
þetta leikið þeim náttúrulausa,
harða stíl, sem margir kalla hinn
eina sanna og er víst „barrokkend-
urvakning", þ.e. trúfesta við leik-
máta og söng á tímabiiinu 1600-
1760 eða svo. Þetta getur hljómað
spennandi, sérstaklega þegar öll
hljóðfærin eru gömul, eða ná-
kvæmar kópíur á barrokkhijóðfær-
um og menn hafa gott samband
(gegnum miðla?). En með nýlegum
fiðlum og fínni nútíma silfurflautu,
ásamt sellói í stað gömbu (eða t.d.
fagotts) í bassanum, þá hljómar
„víbratóleysið" og expressjón —
litlar fraseringar hálf vandræða-
lega. Og semballinn verður, hvern-
ig sem á er haldið, einsog uíangátta
íþessum félagsskap. Samt vargam-
an og það af því þetta var gert af
góðri kunnáttu, og einlægni og
laust við hégómaskap. Held ég.
En eitt bar af: partítan í með-
förum Nardeaus. Hann var ekkert
að spila þetta upp á dramatíkina,
sem liggur svo beint við (og væri þó
rétt, segja sumir), heldur lék hann
af miklu látleysi, festu, og á sinn
hátt, sönnu músíkalíteti. Og tækni
hans er auðvitað makalaus, það
vissum við fyrir. Hans vegna vildi
ég gjarnan fara á fleiri svona kons-
erta.
Mozart
„slœr
f gegnu
Sinfóníuhljómsveitin
Tónleikar Háskólabiói 12. des.
Verk eftir Mo/art
Stjórnandi Jean-Pierre Jacquillat,
Kór Langholtskirkju, einsöngvari
Katrín Sigurðardóttir, einleikarar
Gísli Magnússon, Einar Jóhannesson,
kynnir Sigurður Sigurjónsson
Sinfónían var með sína síðustu
tónleika fyrir jólin s.I. fimmtudags-
kvöld og aldrei þessu vant var hús-
fyllir. Þetta voru enda sannkallaðir
popptónleikar og haldnir í tilefni
vinsælda þeirra sem fyrirbærið
„Amadeus" hefur fengið vegna
samnefndrar kvikmyndar eins og
snillingum filmunnar í dag, Milos
Forman hins tékkneska.
Þarna var semsé fengin ókeypis
sú kynning, auglýsing, sem for-
ráðamenn hljómsveitarinnar hafa
verið svo ógnar klaufalegir að út-
vega stofnuninni, þrátt fyrir mikinn
velvilja, bæði fjölmiðla og almenn-
ings. Og þarna voru mestmegnis ný
andlit í hópi áheyrenda, enda mið-
arnir seldir að mér skilst á frjálsum
markaði, flestir, þetta voru sumsé
ekki venjulegir áskriftartónleikar.
Þarna voru fluttir kaflar úr
nokkrum verkum snillingsins Moz-
arts, og það er auðvitað stórskrýtið
að heyra þá úr samhengi og satt að
segja býsna vafasamt athæfi. En
þetta var samt stórskemmtilegt og á
sinn hátt hrífandi.
Mér er ekki nokkur leið að fara
að gagnrýna einstök atriði eða flyt-
jendur, þeir voru allir góðir. En
mikið hefði ég gefið fyrir að heyra
Gísla Magnússon leika C dúr kons-
ertinn allan og ég er viss um að
Jaquillat hefði stjórnað Esdúrsin-
fóníunni vel og vandlega í heild,
með svolítið meiri æfingu en venju-
lega. Ungur kór einsog Langholt-
skórinn er alltaf tilvalinn að koma
útá mér tárum og klarinettið hans
Einars, ja er það ekki makalaust?
Og Katrín Sigurðardóttir stendur
sannarlega fyrir sínu, þó hún sé
greinilega nokkuð slæpt eftir Grím-
udansleiksglímuna í Þjóðleikhús-
ínu. Og svo var þarna Sigurður Sig-
urjónsson, sem kynnir, og það í
gervi Mozarts. Hann er og verður í
hópi okkar miklu tragísku leikara
(þó hann sé æfinlega í umbúðum
trúðsins), en hefði mátt kunna tex-
tann í stað þess að lesa hann af
blaði, sem hann gerði þó prýðilega.
Eitt er ég viss um, og það er, að
hljómsveitin okkar á bráðum eftir
að leika Mozart svo um munar. En
þá verður að vísu að skipta um
nokkra hljóðfæraleikara (já og
bæta nokkrum við), um stjórnanda
og já því miður, yfirstjórnina, kont-
óristana, því þeir kunna greinilega
ekkert til verka þó þeir slampist á
aulagæfu einsog Amadeus.
r
RAGNAR BJÖRNSSON hf.
Dalshrauni 6 Haínarflröi - Síini 50397
fyrir þá sem sætta sig ekki við það næstbesta
Þú þarft ekki að bua a enskum herragarði til að geta leyft þer að pryða stofuna meö
Chesterfield sófasetti. Það fer allstaðar vel. Og eitt getur þu verió viss um. það
kemur aldrei neitt annað i staðinn fyrir Chesterfield. Ef þu saettir þig ekki við það
næstbesta skaltu snúa þér til Ragnars Bjornssonar hf bólstrara sem i áraraðir hefur
framleitt Chestertield sófasett úr viðurkenndu leöri - oa á veröi. sem þu ræður við.
J
American
String
Quartet
Amcrican String Quartct
Tónleikar Tónlistarfélagsins í Austur-
bæjarbíói 11. dcs.
Verk eftir Alban Berg
og Franz Schubert
Einn stórkostlegasti konsert
vetrarins, það sem af er ef ekki sá
stórkostlegasti, var á vegum Tónl-
istarfélagsins s.l. miðvikudags-
kvöld. Þarna voru fjórar ungar
manneskjur, sem þó hafa leikið
saman í strengjakvartett í meira en
tíu ár, að koma úr mikilli konsert-
reisu um Evrópu og á leiðinni heim
til sín, til New York. Óskapleg
heppni var að þau máttu vera að því
að gera hér stuttan stans og leika
fyrir okkur tvö makalaus meistara-
verk, Lýriskiu Svítuna eftir Berg og
síðasta kvartett Schuberts, G dúr
op 161.
Ég hef heyrt marga leika fyrra
verkið, enda er það eitt frægasta
kammerverk sarnið á þessari öld
(1926), en ég held að mér sé óhætt
að fullyrða, að það hafi aldrei
hljómað svona sterkt og
sannfærandi, í mínum eyrum
a.m.k. Hafa þó allir almennilegir
strengjakvartettar heimsins glímt
við það og auðvitað margir skilað
afbragðs árangri, sérstaklega man
ég eftir Juilliardkvartettinum og
Amadeus, og þó best vínargrúpp-
unni, sem kennir sig við sjálfan
Berg, en þeir hafa síðustu árin ver-
ið mitt uppáhald, ekki bara í nýrri
músík, heldur og ekki síður í t.d.
Haydn og Mozart. En þarna voru,
finnst mér a.m.k. komnir þeirra
jafnokar, og fyllilega það.
Þessi lýríska svíta Bergs, er risat-
ónsmíð, flókin og blæbrigðarík og
jafnast fyllilega hvað snertir form-
galdur og tjáningarmátt við síðustu
kvartetta Beethovens. Það sem tö-
fraði mig sérstaklega í flutningi am-
eríkananna í þessu verki, var fyrir
utan hnífjafnt samspil og hreinan
hljóm, hversu vel þeir náðu útúr
þessu „vínarstílnum", þessum
Ijúfsára saknaðarastíl (með valsinn
eilífa í baksýn). En það var einnig
svo margt annað, kröftugt og trölls-
lega ágengt á ferðinni, að maður
var sem þrumu lostinn á köflum.
Miðþátturinn allegro misterioso,
sem er einn mesti galdur „rað-
tækni" eða „serial" tónlistar, fyrir
utan að vera eitt ótrúlegasta virtú-
ósstykki í kvartettlitteratúrnum,
fengu hárin bókstaflega til að rísa á
höfði manns.
Og svo kom Schubert eftir hlé.
Ég hafði aldrei heyrt þennan kvart-
ett áður, því hann er lítið fluttur,
líklega vegna hversu erfiður hann
er og langur. Hvílík músík. Þarna
er Schubert, helsjúkur, síðasta árið
sem hann lifði, að gera hluti sem
Brahms og jafnvel Mahler, fóru
fyrst að tæpa á meira en hálfri öld
seinna, og svo sannarlega ekki með
þessum makalausu meistaratökt-
um. Ekki var leikur kvartettsins
ameríska lakari þarna og mátti svo
sannarlega heyra að þetta fólk hef-
ur alla stíla kvartettsögunnar, sem
spannar bráðum 300 ár, á valdi
sínu.
Hafi Tónlistarfélagið miklar
þakkir fyrir þá ómældu gleði sem
þarna var veitt af rausn og myndar-
skap.
8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN