Þjóðviljinn - 18.12.1985, Blaðsíða 11

BÆKUR
Táningaástir
Steinunn Jnhannesdóttir.
Flautun og vindurinn.
Unglingasaga.
Teikningar eftir Valgarð Gunnars-
son.
Námsgagnastofnun 1985.
Þessi saga er Dagur í lífi ung-
linga. Þau þekkjast svosem ekk-
ert, Hlynur og Asta, þótt þau séu
í sama bekk og hafi kannski verið
pinkupons skotin hvort í öðru.
En einn vetrarmorgun eru þau á
leið í skólann og það hefur skollið
á feiknarlegur bylur og Hlynur
bjargar stúlkunni úr hásk.a (að
því er þeim finnst báðum) . Þau
leita skjóls heima hjá honum og
eru þar saman yfir daginn. Hann
úr skilnaðarfjölskyldu og
mamma hans á ekki fyrir síma-
reikningum, hún úr „vernduðu
umhverfi” eins og sagt er, þekkir
útlönd, lærir að spila á flautu. Og
í storminum spilar hún fyrir hann
á flautuna, og þótt honum finnist
náttúrlega fyrirfram, að hennar
tónlist sé asnaleg, þá gerist samt
eitthvert undur í samspili Ástu og
stormsins úti fyrir og ástin grípur
unglingana sinni sterku en þó
mjúku hendi.
Þetta er einkar geðþekk saga.
Roskinn jálkur fær ekki beturséð
en þau Ásta og Hlynur tali ofur
eðlilegt mál, sem hæfir þeirra
kynslóð en greinist um leið sund-
ur að nokkru vegna þess að þau
koma ekki úr samskonar smá-
heimum. Þegar að því kemur að
þau geri kannski eitthvað það
sem aldrei hefur verið áður gert
er farið með þann indæla háska af
smekkvísi og án pentpíuskapar.
Það tekst líka að gera það eðlilegt
þegar stúlkan og óveðrið samein-
Steinunn Jóhannesdóttir
ast um að opna um stund hlustir
stráksins Hlyns fyrir öðrurn tón-
urn en hann hingað til hafði verið
reiðubúinn að hleypa inn um
eyrun. Það kemur vel og skýrt
fram að ævintýrið hefur komið
inn í heldur leiðinlegan hvunn-
dagsheim drengsins, en þess er
líka gætt að stilla væntingum í
hóf. Þau Ásta ætla að hittast aft-
ur. En hvað svo?
Sagan hefur hlotið viðurkenn-
ingu í samkeppni Námsgagna-
stofnunar fyrir lesefni á léttu
máli. Steinunni tekst bara vel að
komast hjá leiðinlegum afleið-
ingum þeirrar sjálfsritskoðunar
sem slíkur rammi setur. Hitt er
svo dapurlegt, að rnenn skuli
telja þörf á því að skrifa bækur á
■sérstaklega „léttu lesmáli" fyrir
þennan aldurshóp. En lestrar-
örðugleikar færast víst ofar og
ofar upp aldurstréð og þá er víst
eins gott að hafa eitthvert hent-
ugt lesefni til að vísa á sem engum
verður til skammar.
-ÁB
Náttúrufrœðingurinn
Húsamaurar
oa halastjörnu
Náttúrufræðingurinn, tímarit
hins íslenska náttúrufræðifélags,
er kominn út. Að vanda flytur
hann forvitnilegar greinar um
náttúrufræði,
I grein Ólafs Karvels Pálssonar
um fæðu botnlægra fiska við ís-
land kemur m.a. framj að loðna
er um 30% af heildarfæðu þorsks
hér við land. Þá er það athygli
vert, að fæða þorsks, sem er
stærri en I m, er allt að 21% yngri
þorskar. Vera kann, að þess hátt-
ar „sjálfrán" hafi áhrif á nýliðun
stofnsins. Þorskurinn heyr því
harða baráttu við fiskimenn um
mikilvæga fiskistofna.
„Fylgst með landselum í látr-
um" heitir grein eftir Erling
Hauksson. í Ijós kom m.a. að sel-
irnir halda tryggð við ákveðinn
stað og koma aftur og aftur og
liggja jafnan á sömu steinunum.
Þá eru þrjár stuttar greinar í
ritinu. Árni Hjartarson segir frá
halastjörnu Halleys, sem
heimsækir nágreinni jarðar á 76
ára fresti og getið er oft um í ís-
lenskum annálum frá 1066. Ág-
úst H. Bjarnason skrifar um
fléttutegund, sem fannst fyrst hér
á landi í 58 ára gömlu hrauni ini á
Landmannaafrétti 1971 og Ingi-
björg Kaldal lýsir gjóskugígunum
Vatnaöldum á Tungnaáröræfum
í máli og ntyndum.
Að lokum er ýtarleg grein urn
húsamaur eftir Erling Ólafsson
og Sigurð H. Richter. Maurinn
hefur víða orðið rneiri háttar
plága í híbýlum manna einkum í
Reykjavík. Maurarnir lifa aðal-
lega þar, sem skolplögn undir
húsum er úr lagi færð og getur
það kostað mikið rask á íbúð og
högum fólks að útrýma þeim.
Þetta er m.a. eitt af þeim at-
riðum, sem kaupendur íbúða
ættu að athuga vandlega og geta
þeir stuðst við kort, sem fylgir
greininni.
Náttúrufræðingurinn er til sölu
á Náttúrufræðistofnun íslands,
Laugavegi 105 og þar geta menn
einnig gerst áskrifendur að ritinu,
sem kemur út fjórum sinnum á
ári. Ritstjóri er Árni Einarsson
líffræðingur.
Húsamaur -
vængjuð drottning
TÓTA TÆTUBUSKA
Skemmtileg og nýstárleg barnabók
Höfundur texta er Kamma Laurents, en hinn kunni danski
listamaður R. Storm-Petersen teiknaði myndirnar. íslenski
textinn er eftir Stefán Júlíusson. Léttar vísur undir alkunnu lagi.
Tóta tætubuska
verður börnum kærkomin bók, þau munu hlusta
á hana, lesa hana og syngja aftur og aftur.
Bókaútgáfan Björk.
Tóta tætubuska
er tindilfætt og smá.
Hún er frek og handóð
og heimtar allt að fá.
Dularfult, spennandi,
fyndin, óhugnanleg,
æsandi, upplýsandi.
Saga Halldórs
Guðbrandssonar
menntaskóianema
er allt þetta
og ýmislegt
fleira