Þjóðviljinn - 10.09.1986, Síða 4

LEIÐARI
Utrýmum fátæktinni!
. Einn er sá hlutur sem allir eru ævinlega sam-
mála um að þurfi að lagfæra, en það eru kjör
hinna lægst launuðu.
En þrátt fyrir gífurlega samstöðu og skilning
og fögur orö og fyrirheit gerist harla lítið, sem
léttir þeim lífið sem erfiðast eiga með að bjarga
sér.
Kannski er þetta sumpart vegna þess að þeg-
ar kökunni er skipt vill góður ásetningur
gleymast ásamt með jafnréttistalinu þegar lyst-
argott fólk er loksins komið að borðinu og er að
reyna að krækja í sæmilega sneið á eigin disk.
Þá fer lítið fyrir þeim í samkvæminu sem eru
uppburðarlitlir og kunna ekki að láta Ijós sitt
skína. Og röðin kemur ekki að þeim fyrr en
síðast, þegar allir aðrir hafa fengið sitt, og að-
eins molarnir eftir á veisluborðinu.
í besta falli segir þá húsfreyjan, að í næstu
veislu verði séð til þess að allir fái eitthvað. En
það gleymist líka.
Nú hefur það verið kunngert bæði vel og
vandlega í fjölmiðlum að góðæri ríkir í landinu
og hagur þjóðarbúsins hinn sæmilegasti. Þetta
eru gleðitíðindi fyrir vinnusama þjóð, sem
leggur hart að sér í alls konar árferði, og stritar
áfram í svita síns andlits, hvernig svo sem hús-
bændurnir á búinu hegða sér.
Það má svo sem til sanns vegar færa að
húsbændurnir á búinu þurfi ekki að hafa þungar
áhyggjur af því hvernig vinnulaunum er skipt, ef
hægt er að komast hjá meiriháttar illindum. Og
þá er kannski freistandi að kippa sér ekki upp
við það þótt sumir fái minna en aðrir, ef þessi
minnihlutahópur gerir ekki uppsteyt fremur en
endranær. Það má altént segja enn einu sinni
sem svo, að fólk sé einfaldlega misduglegt að
bjarga sér.
En það er nú svo, að við sem búum í þessu
landi erum ein þjóð og getum ekki án hvers
annars verið. Innbyrðis tengsl í fjölbreyttu
þjóðfélagi eru slík, að segja má að við lifum
hvert á annars starfi. Hver og einn lifir sjálfum
sér, en ekki aðeins sjálfum sér, heldur einnig
öðrum. Þessu síðarnefnda, hafa ýmsir viljað
vísa á bug, svo að eftir standa tvær spurningar.
Sú fyrri hljóðar svo: Úr því að reynslan sýnir að
sumireruekkijafnduglegirog aðrirviðaðbjarga
sjálfum sér - eigum við þá einfaldlega að yppta
öxlum yfir kjörum þeirra og segja þeim að éta
það sem úti frýs? Síðari spurningin kemur í
beinu framhaldi af þessu: Eigum við að sýna
samábyrgð, samhjálp og náungakærleika?
Þeir sem svara síðari spurningunni játandi
eru nú á dögum kallaðir félagshyggjumenn
(hafa áður verið kallaðir mannvinir, „húmanist-
ar“, siðaðir eða jafnvel kristnir menn) og eru
sem betur fer í miklum meirihluta, þrátt fyrir að
sjónarmið þeirra fái ekki að njóta sín í réttu
hlutfalli við fylgi.
Og það er fyrsta krafa félagshyggjumanna,
að fátæktarsmáninni verði útrýmt úr íslensku
þjóðfélagi, jafnvel þótt það komi við kaunin á
hinum harðsnúnustu „frjálshyggjumönnum".
Það er útséð um að hinir lægstlaunuðu geti
rétt hlut sinn með kjarasamningum. Það sýriir
reynsla. Þeir hafa ævinlega setið eftir. Þess
vegna eru þeir lægst launaðir.
Þessu fólki þarf að hjálpa. Það kann að vera
duglegt á ýmsum sviðum, en hefur ekki lært þá
list að skara eld að eigin köku.
Þessu fólki þarf að hjálpa, til dæmis með því
að tryggja mun hærri fjölskyldubætur til lág-
tekjufólks, til dæmis með því að greiða húsnæð-
isstyrk til þeirra sem lægstar hafa ráðstöfunar-
tekjur og til dæmis með því að koma á lág-
markstekjutryggingu í þjóðfélaginu (slíkt mundi
á stofnanamáli heita neikvæður tekjuskattur).
Til þess að þetta sé framkvæmanlegt, þarf að
gera þetta að forgangsmáli og taka til hendinni
við að koma á skattkerfi, sem gefur raunveru-
legar upplýsingar um rauntekjur þjóðfélags-
þegnanna.
Við fögnum góðærinu. Notum það til að út-
rýma fátæktinni! - Þráinn
KUPPT OG SKORIÐ
Háskinn og
tvískinnung-
urinn
Það var um það skrifað i
leiðara hér í blaðinu um síðustu
helgi, að þótt slys í kjarnorkuver-
um væru stór víti að varast, þá
væri samt verulegur munur á af-
leiðingum þeirra og afleiðingum
hugsanlegra slysa í vígbúnaðar-
kerfum sem byggja á kjarnorku.
Tilefni þessara skrifa voru
staðhæfingar Morgunblaðsins
um það að Finnar og Svíar sýndu
tvöfeldni í því að vilja kjarnorku-
vopnalaust svæði á Norður-
löndum, en væru ekki tilbúnir til
að loka strax kjarnorkuverum
sem framleiða orku í þeirra
löndum.
Morgunblaðið hefur eins og
kunnugt er, ekki verið sérlega
málgefið um kjarnorkuháska -
hvort sem hann stafaði af
friðsamlegri notkun kjarnork-
unnar, eins og það heitir, eða af
vígvélum. En nú bregðursvo við,
að Staksteinar taka málið upp í
gær og vilja nú telja, að seint
muni menn gera of mikið úr
háska af kjarnorkuverum. Og nú
er komið að því að ásaka leiðara-
höfund Þjóðviljans fyrir villur
margar og stórar:
„Peirsem leitast við aðgera lítið
úr slysum af þessu tagi og telja
öllu borgið með yfirlýsirtgum um
kjarnorkuvopnalaus svœði, þar
sem engin kjarnorkuvopn eru,
gerast sekir um háskalegan tví-
skinnung og eru auk þess að reyna
að drepa alvarlegum úrlausnur-
efnum á dreif‘.
Verður nú hér ys og þys út af
engu: Þjóðviljinn hefur hvorki
fyrr né síðar mælt með
kjarnorkuvígbúnaði né heldur

GríÍnrtskórár taka
tilstarfa
kjarnorkuverum. Og margítrek-
að að það sé háskaleg afstaða að
telja að slys eins og það sem varð í
Tsjernobyl hljóti að vera eins-
dæmi. Óþarft að fjasa mikið um
það. Aftur á móti er rétt að benda
á sérstæða klemmu sem Morgun-
blaðið hefur komið sér í. Rök-
semdafærslan hjá þeim leiðar-
ahöfundi og Staksteinamanni er
nefnilega eitthvað á þessa leið:
Úr því háski stafar af kjarnorku-
verum, þá er réttast að loka þeim
sem fyrst. En um leið gerir þessi
slysahætta það að verkum að það
er út í hött að berjast gegn
háskanum stærsta, kjarnorkuvíg-
búnaði, - til dæmis með því að
semjaum aðtilteknir heimshlut-
ar séulausirviðþannófögnuð!
Var einhver að reyna „að
drepa alvarlegum úrlausnarefn-
um á dreif“?
Moggafriður
í skólum
Nú ætlum við að feta í fótspor
Tímamanna, sem í gær tóku svo-
fellda klausu upp úr leiðara sem
Morgunblaðið birti á laugardag-
inn var, um þau tíðindi að
„Grunnskólar taka til starfa". En
í honum segir:
„Pað ermikil nauðsyn aðfriður
ríki í skólunum þótl sjálfsagt sé að
skiptast opinberlega á skoðunum
um markmið og leiðir skólastarfs-
ins. Friður í skólum felst fyrst og
fremst íþví, að starfið þar sé ekki
truflað af deilum sem varða ekki
nemendurna sjálfa. Hér er átt við
kjaradeilur kennara og ríkisvalds-
ins, sem því miður hafa nokkrum
sinnum raskað starfi skólanna á
undanförnum árum. Um það er
ekki ágreiningur, að kennarar eru
ekki öfundsverðir af launum sín-
um og margir hœfileikamenn hafa<
horfið frá kennslu vegna lágra
launa. En þessar deilur verður að
leysa án þess að nemendur gjaldi\
fyrir og það er ámœlisvert, ef
reynt er að nota þá kjarabaráttu til
framdráttar. Ef hið ríkisrekna
skólakerfi stendur sig ekki íþessu
efni hljóta foreldrar skólabarna
að velta fyrir sér í ríkara mæli en
áður leiðum einkaframtaks í
menntun. Stofnun einkaskóla
hefur aukið fjölbreytni í skólalíf-
inu og ef til vill er fjölgun þeirra
eina leiðin til að tryggja truflunar-
laust skólastarf. Aðþessu atriði er
vert að hyggja og láta um það
rœða af fordómaleysi. “
Makalaus samsetningur
reyndar. Fjölmiðlar eru fullir
með fréttir um að kennara vanti
um allt land og meira að segja á
höfuðborgarsvæðinu verður að
senda börn heim sem ekki fá
neina kennslu. Út af þessu á-
standi leggur Morgunblaðið á
þann veg, að kennarar séu að vísu
ekki ofsælir af laununum, en þeir
megi ekki fara í kjarabaráttu „sér
til framdráttar". Ekki verður
annað séð að með fylgi einskonar
hótun til kennara jafnt sem ann-
arra sem málið varðar, að ef ekki
verði „friður" í skólunum, þá
muni Sjálfstæðismenn fyrir sitt
leyti fjölga einkaskólum sem
mest þeir mega. Og vegna þess að
einkaskólar byggja m.a. á því að
geta valið úr kennurum (með því
að borga þeim hærri laun) og
nemendum (m.ö.o. nemendum
sem eiga foreldra sem geta borg-
að þann aukakostnað sem af
einkaskólahaldi hlýst) - þá verð-
ur ekki betur séð en að hér sé með
enn ákveðnari hætti en stundum
fyrr boðuð mismunun skólabarna
eftir efnahag foreldra.
í stað þess að flokkur, sem
ræður bæði menntamálaráðherra
og fjármálaráðherra, horfist í
augu við þann vanda sem hvert
mannsbarn þekkir og mestu
varðar um þær truflanir á skóla-
starfi sem nú síðast kom fram í
kennaraskorti: Það fólk sem
kennaramenntun hefur, leitar
annað, vegna lágra launa.
Morgunblaðið vísar frá sér
óþægilegum spurningum um
kjaramál kennara. Og virðist um
þau ekki eiga önnur svör en þau,
að auka megi tekjur sumra kenn-
ara - þeirra sem vinna í einka-
skólum og geta sótt launauppbót
í vasa þeirra sem betur mega sín.
Allt í anda hins gamalkunna
mórals: hver er sjálfum sér næst-
ur og anskotinn hirði þann aft-
asta.
- ÁB.
DJOÐVIIJINN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýöshreyfingar
Utgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur Skarphéc
son.
Fróttastjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Garðar Guðjónsson, Ingólfur Hjörleifsson, Kristín Olafs-
dóttir, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Mörður Árnason, Sigur-
dórSigurdórsson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, Vilborg Davíðsdóttir, Víðir
Sigurðsson (íþróttir), Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrita- og prófarkalesarar: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Ljósmyndarar: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlitsteiknarar: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Auglysingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglysingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson, Olga
Clausen.
Símvarsla: Katrín Anna Lund, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: Ólöf Húnfjörð.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Hörður Oddfríðarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Utkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavik, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í iausasölu: 50 kr.
Helgarblöð: 55 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 500 kr.
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 10. september 1986