Þjóðviljinn - 17.10.1986, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Raunalegur boðskapur
Þau eru vægast sagt fremur undarleg sum
plöggin sem ríkisstjórn lýðveldisins sendir frá
sér í upphafi kosningavetrar.
Eitt þeirra lagði forsætisráðherra fram fyrir
hönd stjórnarinnar fyrr í þessari viku, - þjóð-
hagsáætlun fyrir árið 1987. En samkvæmt
venju er henni ætlað það hlutverk að skýra
skilmerkilega frá þeirri efnahagsstefnu, sem
ríkisstjórnin hyggst fylgja á næsta ári.
Þjóðhagsáætlunin ber þess gjörla merki, að
kosningar eru í nánd. Hún er loðin, opin í báða
enda á framsóknarvísu og harla erfitt að sjá af
henni hvað það er sem ríkisstjórnin hyggst í
rauninni gera. Ekki bætir það skilning manna á
stefnu ríkisstjórnarinnar að í veigamiklum at-
riðum stangast þjóðhagsáætlunin á við annað
viðlíka undarlegt plagg, sjálft fjárlagafrumvarp-
ið.
En bæði eiga það sammerkt, að innihalda
atriði sem sum hver eru sveipuð ámóta dulúð og
spádómar völvunnar í Delfí, - og álíka áreiðan-
leg og þeir.
Eitt er þó víst. Þó þjóðhagsáætlun forsætis-
ráðherra sé loðin á köflum er samt Ijóst að hún
skýtur í meginatriðum skökku við góðærið, sem
ríkisstjórnin klifar sýknt og heilagt á að sé yfir og
allt um kring.
Það maétti ætla, eftir alla góðærisumræðuna
sem forystumenn stjórnarflokkanna hafa eink-
um haft uppi við, að í þjóðhagsáætlun væri að
finna fyrirheit um bætt kjör þeirra, sem skarð-
astan hlut hafa borið frá borði síðustu árin. En
það er nú eitthvað annað.
í stað þess að boða ærlegt átaktil að leiðrétta
kjör þeirra sem hafa lægst launin er klifað á því
aftur og aftur í áætluninni að nú sé ekkert
brýnna en aðhald að þjóðarútgjöldunum.
Á venjulegu máli þýðir þetta, að ríkisstjórnin
ætlar að sporna við kauphækkunum af öllum
mætti.
Það er einmitt þetta sem er hinn raunverulegi
boðskapur þjóðhagsáætlunar, og því tæpast
nema von að ríkisstjórnin reyni að fela hann í
loðmullu og orðhengilshætti. Kjarninn, sem
snýr að launafólki í landinu, er nefnilega þessi:
Ríkisstjórnin reiknar með því að kaup-
máttur kauptaxta lækki á næsta ári frá því
sem hann verður við lok þessa árs.
Þetta er ruddalegur boðskapur til þeirra sem
þurfa að lifa af venjulegum taxtalaunum, fólks-
ins á lægstu tekjunum. Þrátt fyrir góðærið ætlar
ríkisstjórnin enn á ný að draga úr hlut þeirra.
Látum vera, þó hún ætli sér að sjá um að engar
raunverulegar kauphækkanir verði á árinu. Við
því býst fólk. Það kemur einfaldlega heim og
saman við reynsluna af ríkisstjórninni. En að
leyfa sér í miðjum góðærisdansinum að setja
fram stefnu, sem getur ekki annað en leitt til
kjaraskerðingar hinna lægst launuðu á næsta
ári, miðað við kaupmátt kauptaxta í árslok, er
villimennska.
Verkalýðshreyfingin, raunar öll stjórnarand-
staðan, mun að sjálfsögðu koma í veg fyrir að
þetta verði að veruleika.
Þau markmið sem helga stefnu ríkisstjórnar-
innar eru bersýnilega tvenns konar. Annars
vegar að verðbólgan verði komin niður í 2-3
prósent árshraða í árslok 1987. Hins vegar að
eitthvað náist, sem kallað er „því sem næst
jöfnuður í viðskiptum við útlönd". Þessi mark-
mið eru í sjálfu sér góðra gjalda verð. En það er
allsendis fráleitt að þau náist með því að bæta
enn á byrðar þeirra sem erfiðast eiga fyrir.
Því miður tekur ekki betra við í fjárlagafrum-
varpinu fyrir næsta ár. Það virðist í ýmsum efn-
um ganga freklega gegn markmiði þjóðhagsá-
ætlunar um enn frekari hjöðnun verðbólgu með
aðhaldi að (Djóðarútgjöldum. Þannig má benda
á, að 600 miljón króna olíuskattur ríkisstjórnar-
innarfer beinustu leið inn í framfærsluvísitöluna
og getur því ekki annað en aukið í snúnings-
hraða verðbólguhjólsins.
Það er því alveg Ijóst að mikla fyrirvara verður
að setja við bæði þjóðhagsáætlun og fjárlaga-
frumvarpið. Þessi plögg er lítið annað en sam-
ansafn af því sem forystumenn stjórnarflokk-
anna vilja hampa í komandi kosningum. Þar er
hins vegar fátt sem má heimfæra undir
skynsamlega stefnumörkun þegar kemur að
erfiðum kjarasamningum um næstu áramót.
Til að mynda munu launamenn heimta sinn
hlut af góðærinu. Að láta sér detta annað í hug
eftir þrengingar láglaunafólks síðustu árin er
ekki aðeins draumórar - heldur hrein og klár
fíflska. Sér í lagi á kosningavetri.
-ÖS
KUPPT OG SKORIÐ
Enn snýst
kvörnin
Enn er skrifað og skrafað um
leiðtogafundinn og mun svo lengi
enn. Viðskiptakálfur Morgun-
blaðsins ætlar að nota tækifærið
til að selja íslenskt hugvit til Sov-
étríkjanna. Margreyndur Fram-
sóknarmaður í næsta kjördæmi
vildi heldur kjósa Gorbatsjof en
sjálfan Steingrím. Það kemur á
daginn í gær í Morgunblaðinu að
Schulz utanríkisráðherra Reag-
ans hefur skotist milli blaða-
mannafundar og flugferðar á
sunnudagskvöldið var í Árna-
garði að líta á handrit. Og passað
upp á það náttúrlega að Ijósm-
yndari frá Morgunblaðinu værí
nærstaddur. Menn þurfa að
leggja ýmislegt á sig ef þeir vilja
skáka Ieiðtogafrúnni sovésku,
sem kom við á sama stað.
Menn halda svo ekki síst áfram
að fjalla um „fjölmiðlafárið" sem
skall yfir landið - fyrirbæri sem
mönnum stóð í fyrstu nokkur
stuggur af, vegna þess að ýmsir
erlendir fréttamenn skrifuðu um
draugatrú íslendinga og okur-
hneigðir við leigu gistirýmis.
Þessi ótti hefur nú snúist upp í
samstillta hrifningu landans yfir
því hve hrifin heimspressan sýnist
vera af þeim sama landa. Og það
er sest á rökstóla og rætt um það
hvernig selja eigi ísland í kjölfar
viðburðarins sem ferðaland og
ráðstefnuland. Og með því að
það lögmál gildir hér á landi, að
þegar ein kýrin pissar er annarri
mál, þá megum við nú búast við
feiknalegu uppgosi í hótelbygg-
ingum, sem var þó af stað farið
áður.
Eftir á að hyggja: það er
reyndar ekki að furða þótt er-
lendir blaðamenn hafi reynt að
skrifa um ísland meðan þeir
stóðu hér við. Eitt helsta mis-
ræmið sem maður varð var við á
þessum fróðlegu októberdögum
var það, hve lítið menn vissu (um
leiðtogafundinn) og hve óendan-
lega mikið pláss og mikinn út-
sendingartíma menn höfðu til að
fjalla um þetta smáræði sem þeir
vissu - og allir aðrir um leið.
Og þá bregða menn náttúrlega
á það ráð að skrifa um ísland -
eða hver um aðra.
Frétta-
verksmiðja
í Tímanum í gær var aðstoðar-
ritstjórinn einmitt að fjalla um
hinar sjálfhverfu áráttur í fjöl-
miðlun. Hann segir m.a.:
„Fréttir um fjölmiðla og frétta-
menn eru farnar að taka umtal-
svert rúm í íslenskum upplýsing-
amiðlum. Það má varla stelpa eða
strákur sem vinnur við blað eða
Ijósvakaútsendingar, skipta um
starf, jafnvel sœkja um vinnu, án
þess að það sé orðið fréttaefni.
Tæknimenn margs konar og að-
stoðarfólk er einnig drjúgt frá--
sagnarefni ef starf þeirra tengist
fjölmiðlum".
Það eru margar fleiri hliðar á
þessu máli. Fjölmiðlafólk skrifar
hvað um annað, um stöðuframa,
tilfærslur, um starfstíl og metnað,
um ástæður fyrir því að menn
hoppa á milli fjölmiðla - vill,
manneskjan meira kaup? vil hún
fá að ráða meiru? er hún í frelsis-
baráttu? (Það er sérstaklega vin-
sælt að láta sem svo sé). í annan
stað búa blöð og útvarpsstöðvar
til fréttir hvert fyrir annað: fyrst
kemur einhver af stað kenningu
til dæmis um þróun mála í ein-
hverjum stjórnmálaflokki eða
kjördæmisráði, síðan þurfa allir
hinir að spyrja þá sem málið
varðar hvort rétt sé með farið
(venjulegasta svarið er að sjálf-
sögðu að „allt er þetta úr lausu
lofti gripið“). Og að lokum þarf
sá sem orðrómi eða túlkun kom
af stað að taka við sínum snjó-
bolta eftir að hann hefur veltst í
hring og segja sitt álit á vinnu-
brögðunum. Þetta kemur oftar
fyrir en margur heldur - eða
muna menn kannski ekki, að
þegar prentaraverkföll hafa ver-
ið, þá hefur útvarpið ekki frá
neinu að segja, vegna þess að
mikill hluti fréttaverksmiðjunnar
er úr leik.
Og þá er eftir að minnast á enn
einn þátt málsins: fjölmiðlar
framleiða stjórnmálamenn. Hver
og einn man eftir slatta af þing-
mönnum sem starf á fjölmiðlum
gerði að þekktum nöfnum og þar
með heppilegum frambjóðend-
um - þá þurfti ekki að auglýsa
upp í prófkjörum sem farsæla for-
ystumenn, hjálparhellur smæ-
lingja eða bara „okkar mann“.
Fjölmiðlafrægðin ein dugir
lengur en allir þeir verðleikar,
sannir eða lognir. Nú síðast var
einhver í lesendabréfi svo hrifinn
af Ingva Hrafni eftir maraþonút-
sendingu frá leiðtogafundinum,
að hann grátbiður fréttastjórann
um að koma á þing og bjarga
landsins málum.
Kosningatöfrar
Prófkjörstöfrar halda áfram í
Morgunblaðinu og DV af fullum
krafti. Ásgeir Hannes Eiríksson
og Friðrik Sophusson smala
mönnum í Sjálfstæðisflokkinn
eins og þeir best geta. Lofgreinar
um Albert Guðmundsson fara að
nálgast hættulegt stig (fyrir hann
sjálfan) - samanber þessa klausu
úr Morgunblaðinu í gær:
„Síst hefur Albert Guðmunds-
syni verið hlíft. Hann hefur
gengið heill hildi frá, œtíð látið
hagsmuni lands og þjóðar sitja í
fyrirrúmi, en eigin málefni mœta
afgangi".
Er það háð en eigi lof, segir
Snorri.
Perlu dagsins á svo Ásgeir
Hannes Eiríksson og lítur hún
svona út:
„Því það er aflið í Sjálfstœðis-
flokknum sem hefur fest kjölinn á
þjóðfélaginu hin síðari ár“.
Spyrja má: ef kjölurinn er fast-
ur, kemst þjóðfélagsskútan þá
nokkuð áfram? ÁB
PJÚÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Utgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur Skarphéöins>
son.
Frétta8tjórl: Lúövík Geirsson. . .
Blaðamenn: Garðar Guöjónsson, Ingólfur Hjörleifsson, Kristin Olafs-
dóttir, Magnús H. Gíslason, Mörður Árnason, Ólafur Gíslason.
Sigurður A. Friðþjófsson, Valþór HlÖðversson, Vilborg Daviðsdóttir;
Vfoir Sigurðsson (íþróttir), Ingvi Kjartansson (Akureyri)
Handrita- og prófarkalesarar: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Ljósmyndarar: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlitsteiknarar: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Framkvæmdastjórí: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson,
Ciausen, Guðmunda Kristinsdóttir.
Símvarsla: Katrín Anna Lund, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: Ólöf Húnfjörð.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Hörður Oddfríðarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Olafur Björnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Olga Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 50 kr.
Helgarblöð: 55 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 500 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN i Föstudagur 17. október 1986