Þjóðviljinn - 04.02.1987, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Barátta farmanna
Farmenn hafa nú staðiö í óvenju hörðu verkfalli á
fimmtu viku. í erfiðri deilu hafa þeir sýnt aðdáunar-
verðan kjark og þrautseigju, andspænis óvanalegu
tillitsleysi atvinnurekenda.
Furðuleg harka vinnuveitenda hefur hins vegar
hleypt málinu í grimmilega bundinn hnút. Og einsog
ský hafa nú skipast er lítið útlit fyrir að nokkuð annað
en lagasetning geti hoggið á þann hnút.
Lagasetning er hinsvegar sú lausn sem er síst fyrir
farmenn. Síðan 1978 hefur öllum kjaradeilum þeirra
lokið með lögum. Og alltaf hefur það leitt til þess að
langþráðar kjarabætur hafa ekki náðst fram, til að
mynda viðurkenning á því að langtíma fjarvistir frá
fjölskyldu og ástvinum beri að meta í launum. Lausn
með lögum myndi leiða til nákvæmlega sömu niður-
stöðu núna.
Á tening atvinnurekenda er hins vegar allt annað
uppi. Æ ofan í æ hafa þeir sneitt hjá umræðum um
hin raunverulegu kröfuefni farmanna, og þannig vit-
andi vits dregið deiluna á langinn. Með því hyggjast
þeir knýja fram íhlutun ríkisstjórnarinnar.
Vitaskuld. Þeir vita að lagasetning er þeim ævin-
lega hagstæð. Þessvegna telja þeir sig græða með
því að bíða af sér verkfallið og láta ríkisstjórn eða
þing um að leysa málið með gamalkunnum hætti.
En þetta er í hæsta máta óábyrg afstaða.
Látum vera, þó atvinnurekendur skilji ekki að lýð-
ræði er nauðsynlegt, og að lýðræðið ryðgar og
eyðist einsog járn í sjó verði það siðvenja að ríkis-
valdið loki frjálsum samningum með lögum. Látum
vera þó þeir kjósi sovésku aðferðina umfram þá
íslensku. Hitt er verra, að nákvæmlega í dag eru ekki
pólitískar forsendur til að leysa þessa deilu með
lögum, fyrr en að loknu löngu verkfalli.
Skilji menn það ekki, ættu þeir að spyrja Þorstein
Pálsson.
í þessi liggur hin óábyrga afstaða atvinnurekenda.
Þeir hljóta að skilja að verkfallið kann að verða langt,
mjög langt, áður en Þorsteinn og félagar hans í
Sjálfstæðisflokknum borða hattinn sinn og samþyk-
kja lög, sem auðvitað væri pólitískt glapræði fyrir
flokksformann sem loksins er að ná sér á strik eftir
langa Síberíuvist.
En við höfum ekki efni á löngu verkfalli. Atvinnu-
rekendur hafa það að vísu. Það er góðæri, og þeir
eiga nóg af fé um þessar mundir. Guðmundur
Hallvarðsson, formaður Sjómannafélags Reykjavík-
ur, hefur líka sagt að farmenn þoli margra vikna
verkfall enn.
Það er hreystilega mælt.
Því miður hefur þjóðin ekki efni á þess konar
hreysti um þessar mundir.
Dýrmætir fiskmarkaðir okkar erlendis vega nú salt
framá blábrún bjargsins vegna flækjunnar sem
deilan er komin í. Þessvegna þarf að leysa hana sem
fyrst, en til þess þurfa hins vegar báðir aðilar að sýna
sanngirni og slá af kröfum sínum. Sýna raunveru-
legan samningsvilja. Eftir því munu menn verða
dæmdir.
Farmenn skilja þetta, - þeir geta sér líka grein fyrir
þeim vanda sem steðjar að svokölluðu þjóðarbúi
tapist fiskmarkaðir vestra. Þess vegna hafa þeir fyrir
sitt leyti lýst yfir, að þrátt fyrir vægast sagt furðulega
framkomu atvinnurekenda séu þeir reiðubúnir til að
slá af sínum kröfum, bæði hvað snertir sjálf grunn-
launin og yfirtíð líka.
Þetta er ábyrg afstaða. Þar er tekið tillit til sam-
eiginlegra hagsmuna þjóðarinnar.
En hvernig svara atvinnurekendur?
Með hótunum. Ótrúlega ósvífnum hótunum.
HörðurSigurgestsson, forstjóri Eimskipafélagsins
og einn helsti oddviti atvinnurekenda í núverandi
farmannaverkfalli, lét sé sæma að hóta því blákalt á
dögunum frammi fyrir alþjóð, að verkfall farmanna
yrði brotið á bak aftur með því að flytja inn verkfalls -
brjóta frá útlöndum. Útlend leiguskip.
Hvílík ábyrð. Hvílíkur samningsvilji.
Hótanir af þessu tagi minna meira á slagsmál í
göturæsum stórborganna en starfsaðferðir í samn-
ingum siðaðra manna. Þær kunna að hafa gengið
fyrir nokkrum áratugum í stórborgum Vesturheims,
þar sem undarlegar aðferðir voru löngum tíðkaðar af
atvinnurekendum til að halda verkafólki niðri. Slíkar
aðferðir kunna að vera forstjóra Eimskipafélagsins
hugleiknar, en við búum hins vegar á íslandi en ekki í
Ameríku - þó forstjóranum þyki það ef til vill leitt.
Haldi forystumenn þessa félags, sem eitt sinn bar
réttnefnið óskabarn þjóðarinnar, að þeir leysi lög-
legar kjaradeilur með hótunum, þá er þeim vinsam-
lega bent á að leita sér að öðrum starfa hið allra
fyrsta. Þjóðin hefur ekki efni á mönnum sem með
óábyrgum málflutningi slökkva þá litlu vonarglætu
sem er til lausnar í deilu sem er öllum dýr.
Farmenn hafa rétt út höndina. Þeir hafa slegið af
kröfum sínum. Þjóðin mun fylgjast með því hvort einu
viðbrögð atvinnurekenda verða hótanir um innflutn-
ing á erlendum verkfallsbrjótum.
-ÖS
KLIPPT OG SKORIÐ
Vindurinn
út í veður
og vind
„Röksemdir andstöðumanna
Alberts Guðmundssonar eru því
fallnar." Á þessum orðum lýkur
mánudagsleiðara hins frjálsa og
óháða dagblaðs DV. Öll
gagnrýni á að Albert Guðmunds-
son skipi fyrsta sæti lista Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavík er nú
fokin út í veður og vind. Vindur-
inn er úr Heimdellingum,
Moggaliðinu og öðrum sem hafa
verið óvægnir í gagnrýni sinni á
að fyrrverandi stjórnarformaður
Hafskips og bankaráðsformaður
Útvegsbankans skipi þetta sæti.
Það kemur í sjálfu sér ekki á
óvart að DV hrópi húrra, tengsl
þeirra við Hafskipsmálið eru
öllum kunn. Þetta óþægilega
mál, sem skattgreiðendur verða
að borga milljarð, eða meira,
fyrir, kom af stað töluverðum
skjálfta í stjórnmála- og við-
skiptalífi landsins. Nú er best að
gleyma þessu máli, snúa sér í al-
vöru að kosningabaráttunni og
reyna að halda þannig á spilunum
að það líti út fyrir að samstaða sé
um vandræðagripinn í fyrsta sæti.
í leiðaranum er látið í það
skína að andstæðingar Alberts
innan flokksins hafi beðið færis
að knésetja hann og má skilja það
sem svo að Hafskipsmálið hafi
verið hálfgerð himnasending til
þeirra, en þar sem Albert hefur
ekki enn verið sakfelldur tókst
þeim ekki að bola honum frá:
íslandsmet
í hundalógík
„Hvað sem líður tengslum Al-
berts við Hafskipsmálið, hefur
ekki komið fram nein ákæra á
hann í því“. Reyndar hefur eng-
inn verið ákærður enn. „f umræð-
um telja menn ekki, að Albert
hafi gert neitt saknæmt." Forsæt-
isráðherra hefur lýst því yfir að ef
Albert hefði verið ráðherra
Framsóknar hefði hann krafist
þess að hann segði af sér.
Þetta er hið mesta vandræða-
mál, það fer ekki á milli mála við
lestur leiðarans. Leiðarahöfund-
ur fer einsog köttur í kringum
heitan graut, en brennir sig samt.
Hann reynir að finna einhver rök
gegn því að Albert eigi ekki að
vera í fyrsta sæti í þeim tilgangi að
sýna fram á að auðvitað eigi hann
að skipa þetta sæti. Helstu rökin
voru þau að flokkurinn tapaði
fylgi fyrri hluta vetrar, eftir að
niðurstöður prófkjörsins voru
kunngerðar. Samkvæmt nýjustu
skoðanakönnun DV hefur flokk-
urinn hinsvegar endurheimt fylgi
sitt. Ergo: „Röksemdir and-
stöðumanna Alberts Guðmunds-
sonar eru því fallnar.“
Einsog sjá má á þessu er rök-
færsla DV sennilega íslandsmet í
hundalógík. Það kemur reyndar
ekki á óvart þegar leiðarinn
stendur undir hausnum „Frjálst
og óhátt dagblað" og við hliðina
er kjallaragrein eftir Birgi ísleif
Gunnarsson, þriðja mann á lista
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík.
Birgir á
villigötum
Vinstri flokkar á villigötum
nefnist þessi grein fyrrverandi
borgarstjóra Reykjavíkur. Fjall-
ar hún um krataflokka í ná-
grannalöndum okkar, nb. ekki ís-
lensku kratana. Birgir ísleifur
býsnast mjög yfir þeirra afstöðu
krataflokkanna að vera á móti
vígbúnaði, einkum kjarnorkuvíg-
búnaði, og að sumir þessara
flokka hafi gerst svo djarfir að
gagnrýna NATO.
Birgir tekur dæmi frá þrem
löndum, Danmörku V-Þýska-
landi og Bretlandi:
„Allt fram á þennan áratug
voru krataflokkarnir sterkt og
leiðandi stjórnmálaafl víða í Evr-
ópu, t.d. í Noregi, Danmörku,
Þýskalandi og Bretlandi. Þessir
flokkar tóku höndum saman við
hægri flokkana um mótun
varnar- og öryggismálastefnu.
Stofnun Atlantshafsbandalagsins
og síðar víðtæk samvinna á sviði
efnahags og viðskiptamála voru í
mörgum löndum borin fram
undir forystu sósíalista."
Auðvitað er það rangt að sósí-
alistar hafi verið áfram um stofn-
un NATO, það voru sósíaldem-
ókratar. Hinsvegar hafa kratar í
þessum löndum gert sér grein
fyrir vígbúnaðarbrjálæðinu og
endurskoðað afstöðu sína. Þessa
afstöðubreytingu má rekja aftur
til þess tíma er bandamenn ís-
lendinga og annarra þjóða Atl-
antshafsbandalagsins voru með
villimannslegan stríðsrekstur í
Víetnam. Umræðan um kjarn-
orkuvopn og uppsetningu meðal-
drægra eldflauga í Evrópu varð
svo til þess að þessir flokkar tóku
sjálfstæða stefnu í þessum mál-
um, vildu að þjóðir Evrópu hefðu
sjálfar ákvörðunarvald um það
hvort þessum útrýmingarvopn-
um yrði komið upp í löndunum.
Óábyrg
afstaöa
Birgir reynir mjög að einfalda
ástæður þess að krataflokkarnir
snéru baki við helstefnu Pen-
tagon: „í hægri sveiflu þessa ára-
tugar misstu margir krataflokkar
völdin og þar með virtist öll
ábyrgð og staðfesta rokin út í
veður og vind.“ Flokkarnir eru
semsagt með stefnu sinni í víg-
búnaðarmálum einvörðungu á
höttunum eftir atkvæðum. Fyrst
hægri sveifla var, hefði þá ekki
verið einfaldara að magna einu-
sinni enn upp rússagrýluna og ná
þannig í atkvæði, einsog Jón
Baldvin hefur verið að iðka hér á
íslandi?
Þetta er ábvrgðarlaus leikur,
segir Birgir Isleifur. Hvað er
ábyrgðarlaust? Að snúast gegn
vígbúnaðarkapphlaupinu? Er
það ábyrgari stefna að lýsa bless-
un sinni yfir endalausri stækkun
vopnabúrsins, þó vitað sé að stór-
veldin geti nú útrýmt jarðarbúum
ótal sinnum? Er það ábyrg stefna
að lýsa blessun sinni yfir stjörn-
ustríðsáformum Reagan-stjórn-
arinnar einsog Birgir ísleifur og
Jón Baldvin hafa gert, það þótt
fjöldinn allur af vísindamönnum
um allan heim og ekki síst í sjálf-
um Bandaríkjunum, hafi mar-
gvarað við því brjálæði. Hverjir
eru ábyrgari, Læknar gegn kjarn-
orkuvá eða herforingjar stórveld-
anna?
Birgir ísleifur, það er ábyrgð-
arhlutir að skrifa svo óábyrgan
áróður um jafn mikilvægan hlut
sem framtíð á jörðu er.
-Sáf
þlOÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandl: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Rltstjórar: Árni Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur
Skarphóðinsson.
Fréttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Garðar Guðjónsson, Ingólfur Hjörleifsson, Kristín
Ólafsdóttir, Magnús H. Gíslason, MörðurÁrnason, ólafurGíslason,
SigurðurÁ. Friðþjófsson, Stefán Ásgrímsson, Vilborg Davíðsdóttir,
Víðir Sigurðsson (íþróttir), Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrlta- og prófarkalestur: Elías Mar.
Ljósmyndarar: Einar ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útllt8teiknarar: SævarGuðbjörnsson, GarðarSigvaldason.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrlf8tofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Guðbergur Þorvaldsson.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Olga Clausen, Guðmunda Kristinsdóttir.
Símvarsla: Katrín Anna Lund, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: Ólöf Húnfjörð.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Utbreiðslu-ogafgreiðslustjóri: HörðurOddfríðarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ÓlafurBjörnsson.
Utkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síöumúla 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglý8ingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóð viljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 50 kr.
Helgarblöð:55 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 500 kr.
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 4. febrúar 1987