Þjóðviljinn - 18.03.1987, Page 12

Sovétríkin
Stalín var
afleitur
herstjómandi
Mistök markskálksins Jósefs Stalíns urðu Sovétmönnum dýr-
keypt ísíðari heimsstyrjöld. Varplataður upp úr skónum af
leyniþjónustu þýska hersins
Mikilsvirtur sovéskur sagn-
fræðingur, Alexandcr Samsonof,
lét þau orð falla í viðtali við tíma-
ritið „Staðreyndir og rök“ („Arg-
umenty I Facty“) í fyrradag að
Jósef Stalín hafi gert mörg alvar-
leg glappaskot við stjórn Rauða
hersins í síðari heimstyrjöld,
glappaskot sem höfðu skelfilegar
afieiðingar fyrir sovésku þjóðirn-
ar.
Ef þessar fullyrðingar sagn-
fræðingsins eru til marks um al-
mennt uppgjör gerskra ráða-
manna við sögufalsanir þess efnis
að Stalín hafi stýrt sovéska hern-
um af festu og röggsemi þá er það
enn eitt dæmið um afhjúpun
blekkingarvefsins sem Brésnef
og félagar ófu um hvaðeina í
austurvegi.
Eftir dauða Stalíns og afhjúp-
un Krúsjofs á harðstjórn hans á
tuttugasta þingi kommúnistafl-
okksins árið 1956 var hljótt um
hann í fjölmiðlum eystra. Hins
vegar gerðu eftirkomendur
Krúsjofs honum öllu hærra undir
höfði. Afglöp og glappaskot
gerði hann að vísu mikil og marg-
vísleg við landstjórn, sögðu
brésnefistarnir, en hann var
skolli góður herforingi og bar
markskálkstignina með heiðri og
sóma.
Samsonof segir að kollegar
sínir hafi vitandi vits leitt hjá sér
margar „óþægilegar" spurningar
sem vöknuðu óhjákvæmilega við
grandskoðun heimilda um þetta
tímabil og gátu leitt til niðurstöðu
sem gekk á skjön við söguskoðun
valdaklikunnar. Það sé fyrst nú
að óhætt sé að segja allt af létta
um þetta mál.
Samsonof hefur orðið: „Við
sagnfræðingarnir höfum ætíð
fullyrt að innrás Þjóðverja í So-
vétríkin hafi borið brátt að en sú
er ekki raunin. Það hafði verið
einsætt lengi að Þjóðverjar hygð-
ust ráðast inn í föðurland okk-
ar... en Stalín vissi sem var að
þjóðin var ekki búin undir stríð
og sannfærði sjálfan sig um að
styrjöldinni mætti slá á frest.
Þegar öllum mátti vera
fullkomlega ljóst að þýski herinn
var í viðbragðsstöðu og myndi þá
og þegar láta til skarar skríða þá
sat Stalín með hendur í skauti og
aðhafðist ekki neitt þrátt fyrir
margítrekaðar aðvaranir og
ráðleggingar um að búa Rauða
herinn undir átök.“
Og Samsonof dregur af þessu
á!yktun:„Ef hann hefði brugðist
við á annan hátt og ekki virt ráð
bestu manna að vettugi þá er það
engum vafa undirorpið að þýski
herinn hefði ekki hrósað jafn
miklum sigri í upphafi
innrásarinnar og alls ekki komist
í námunda við Leníngrað og
Moskvu. Þessi glappaskot Stalíns
höfðu því hörmulegar afleiðingar
og Sovétþjóðirnar guldu ríkulega
í mannslífum."
Samsonof nefnir tvö dæmi um
að nasistar hafi blekkt Stalín upp
úr skónum og í bæði skiptin hafði
það skelfilegar afleiðingar í för
með sér.
Á fjórða áratugnum komu þeir
þeirri flugu í kollinn á honum að
þorri háttsettra foringja Rauða
hersins sæti á svikráðum við hann
og gengi erinda Þriðja ríkisins.
Hann trúði því einsog nýju neti,
hafði hraðar hendur og lét skjóta
þá unnvörpum. Fyrir vikið var
herinn nánast höfuðlaus þegar
Þjóðverjar lögðu til atlögu.
Síðara dæmið er frá árinu 1942.
Þá sömdu Þjóðverjar áætlun sem
gekk undir dulnefninu „Kreml“
og fólst í því að „leka“ upplýsing-
um um áform þýsku herstjórnar-
innar til sovéska einræðisherrans
þess efnis að árás á höfuðborgina
væri yfirvofandi. Aftur gein Stal-
ín við agninu og lét styrkja varnir
Moskvu verulega. Skömmu síðar
hófu Þjóðverjar sókn á suð-
vestur vígstöðvunum, rufu víg-
línu Sovétmanna og voru ekki
stöðvaðir fyrr en þeir höfðu náð
austur á Volgubakka, í hinni
fraegu orrustu um Stalíngrað.
Ymislegt annað ber á góma í
viðtalinu við Samsonof um styrj-
aldarárin og staðreyndir sem
Deutschland,
Deutschland...
Þýski
öminn
snúinn
aftur
Gullörninn verpir á ný í
Svartaskógi
Gullörninn hefur sest að í
Þýskalandi á ný eftir 170 ára fjar-
veru. Níu ernir hafa sést í Svarta-
skógi í suðurhluta Þýskalands,
þar á meðal ein hjón og einn ung-
ur fugl, og eru því taldar góðar
líkur á varpi. Fuglaáhugamenn
og veiðimenn sáu flesta ernina í
fyrra en hafa haldið uppgötvun-
um sínum leyndum þartil nú af
ótta við veiðiþjófa. Fyrst var sagt
frá erninum endurkomna í veiði-
blaðinu Wild und Hund í byrjun
febrúar.
Gullörninn er sá fugl sem Þjóð-
verjar hafa gert eftir skjaldar-
merki sitt seint og snemma. Hann
var eitt af einkennistáknum
Þriðja ríkisins, og var endur-
teiknaður sem skjaldarmerki
Vesturþýska sambandslýðveldis-
ins, - í Austur-Þýskalandi var
örninn hinsvegar látinn víkja
fyrir hamri og sirkli.
Ekki er vitað um gullarnar-
hreiður á þýskri grund síðan
1816, og síðast sást til amarins í
bæversku Ölpunum um síðustu
aldamót. Á nítjándu öld var örn-
inn talinn hin versta plága og
getrluna-
VINNINGAR!
30. LEIKVIKA - 14. MARS 1987
VINNINGSRÖÐ: 1 1 1-221-1 1 1-XX1
1. VINNINGUR : 12 réttir,
kr. 27.370.-
4253 + 50579(4/11) 126095(6/11) 217721(8/11)+ 221858(8/11)
7221(1/11) 52146(4/11) 129060(6/11) 219697(10/11) 221868(8/11)
40429(4/11) 53990(4/11) 202734(10/11) 221445(9/11) 639673
44102(4/11) 98625(6/11) 212185(7/11) 221844(12/11)
45058(4/11) 101601 (6/11) 215753(8/11) 221648(11/11)
2. VINNINGUR: 11 réttir,
kr. 604.-
Alls komu fram 446 raðir. Vinningur fyrir ellefu rétta verður sendur vinnings-
höfum nú í vikunni. Þeirvinningshafa sem ekki hafa fengið vinninga sína innan
viku frá birtingu þessarar auglýsingar, vinsamlegast hafið samband við aðal-
skrifstofu fslenskra getrauna. Nafnlausir seðlar verða auglýstir með vinninqa-
skrá 31. leikviku.
Kærufrestur er til mánudagsins 6. apríl 1987, kl. 12.00 á hádegi.
Kærur skulu vera skriflegar. Kærueyðublöð fást hjá umboðsmönnum og á
skrifstofunni í Reykjavík. Vinningsupphæðir geta lækkað, ef kærur verða tekn-
ar til greina.
Handhafar nafnlausraseðla (+) verða að framvísa eða senda stofninn og fullar
upplýsingar um nafn og heimilisfang til Islenskra Getrauna fyrir loka kæru-
frests.
Jósef Stalín í fullum marskálksskrúða, veglega prýddur heiðursmerkjum. Mis-
tök hans við herstjórn urðu Sovétmönnum dýrkeypt í síðari heimsstyrjöld.
fram að þessu hafa legið í þagnar-
gildi. Til dæmis um örlög rúss-
neskra hermanna sem Þjóðverjar
tóku til fanga en náðu að flýja frá
þeim og héldu aftur í eigin her-
búðir.
„Þess var krafist af öllum her-
mönnum okkar að þeir gæfust
ekki upp heldur berðust til síð-
asta manns þótt aðstaðan væri
vonlaus. Það var smánarblettur á
manni ef hann hafði verið tekinn
höndum af óvinunum.“
Ýmsir hafa borið vitni um hver
urðu örlög margra stríðsfanga
sem snéru aftur til vopnabræðra
sinna handan víglínunnar. Þeir
voru ýmist sendir í fangabúðir
eða skotnir á staðnum. Að fyrir-
mælum Jósefs Stalíns. -ks.
Þýski gullörninn er kominn aftur í Svartaskóg. Á myndunum til hliðar
sést skjaldarmerki Vestur-Þýskalands, eitt af einkennistáknum Þriðja
ríkisins á derhúfu hershöfðingja og þýski örninn stílfærður í þinghúsinu í
Bonn.
veiddur án miskunnar. Lög voru
að lokum sett um friðun arnarins
í Bæjaralandi og í Týról í
Austurríki en kom fyrir ekki Þý-
skalandsmegin. Gullörninn er nú
alfriðaður í Vestur-Þýskalandi.
Gullörninn (aquila chrysaetos)
fúlsar ekki við mörgu. Hann étur
gemsu-antflópu og hindarkálf,
héra, kanínur, merði ýmsa, refi
og villiketti. Hann leggst á hræ,
gæðir sér á kráku og hrafni, mús-
um, moldvörpum og spörfuglum,
en helsta fæða hans í Ölpunum
eru múrmel-íkornar sem nóg er
af og er ekki talið að neinni dýra-
tegund standi útrýmingarógn af
eminum.
Ernirnir fara halloka gagnvart
sífellt þéttari mannabyggð, og
þeir lifa ekki í stórhópum. Veiði-
svæði arnarhjóna þarf að vera um
eitthundrað ferkflómetrar og í
Svartaskógi gætu samkvæmt því
varla búið nema tvenn hjón eða
þrenn.
Umhverfisverndarmenn, fugl-
avinir og veiðimenn búast nú til
að tryggja arnarlíf í skóginum,
meðal annars með því að skilja
eftir fæðu á hentugum stöðum,
og gera gildrur þannig úr garði að
erninum stafi ekki hætta af. Helst
er erninum talin hætta búin á
þjóðvegum, þarsem hann sækir í
ýmis smádýr sem ekið er yfir og
getur þá sjálfur auðveldlega orð-
ið fyrir bfl, og hvetja arnarvinir til
að öll smádýr séu fjarlægð strax
af vegum til að tryggja gullernin-
um þýska tilveru víðar en í skjald-
armerkinu einu saman. -m
12 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 18. mars 1987