Þjóðviljinn - 15.04.1987, Blaðsíða 9

SfÐA - ÞJÖÐVILJINN Mlftvlkudagur 15. aprfl 1987

Alþýðubandalagið stendur vel
að vígi f Norðurlandskjördæmi
vestra og á möguleika á að bæta
við sig þingmanni. Ragnar Arn-
alds hefur verið þingmaður kjör-
dæmisins um árbil, fyrst 1963-
’67, og síðan frá 1971. Hann var
formaður Alþýðubandalagsins
1963-’77, menntamálaráðherra
1978-’79 og ijármálaráðherra
1980-’83. Átta listar eru í fram-
boði fyrir kosningarnar í Norður-
landskjördæmi vestra: Alþýðu-
flokkur, Alþýðubandalag, Fram-
sóknarflokkur, Sjálfstæðisflokk-
ur, Borgaraflokkur, Kvennalisti,
Flokkur mannsins og Þjóðar-
flokkur.
Framsókn og Sjáifstæðisflokk-
ur eiga tvo þingmenn hvor og Al-
þýðubandalagið einn.
Allt útlit er fyrir að þetta
breytist í kosningunum: Vil-
hjálmi Egilssyni, sem tók annað
sætið á lista Sjálfstæðisflokksins
eftir að hafa faliið í prófkjöri í
Reykjavík, hefur á skömmum
tíma tekist að tæta fylgið af
flokknum. Borgaraflokkur og Al-
þýðuflokkur höggva skörð í fylgi
íhaldsins og vonir Vilhjáims um
þingsæti eru að engu orðnar.
Þórður Skúlason, sveitarstjóri
á Hvammstanga, skipar annað
sætið hjá Alþýðubandalaginu og
á mikla möguleika á að ná kjöri til
alþingis.
Ragnar Arnalds ávann sér
virðingu fyrir störf sín sem ráð-
herra og nýtur vinsælda innan
kjördæmisins. Hann er nú í við-
tali við Þjóðviljann.
nBHBBBHHHi
- Halli ríkissjóðs nú í ár er þrír
milljarðar króna og samtals sjö
milljarðar á kjörtímabilinu. Þú
skilaðir hins vegar hallalausum
ríkissjóði sem fjármálaráðherra -
hvað finnst þér um þessa stefnu?
„Mér finnst það ógnvekjandi
niðurstaða að standa frammi fyrir
svo gífurlegri skuldasöfnun sem
raun ber vitni. í stjórnmálaum-
ræðunni nú finnst mér það ein-
kennandi hve menn einblína á
verðbólgutölur en hafa litlar
áhyggjur af þessum feiknalega
halla á ríkissjóði.
Vissulega hefur verðbólgan
gengið niður, fyrst og fremst
vegna hagstæðra ytri aðstæðna,
hversu lengi sem það endist nú.
Það er eftirtektarvert að hag-
fræðingar spá mjög vaxandi verð-
bólgu á þessu ári, enda er enginn
vafi á því að í efnahagslífinu er nú
verulega mikil dulin verðbólga. í
raun og veru er þessi gífurlegi
halli hvort tveggja í senn vitnis-
burður um þunga undiröldu og
síðan bein ávísun á nýja verð-
bólgusprengingu. Fólk hefur
vanist því að einblína á verð-
bólgutölurnar og segja sem svo
að allt sé í fínu lagi í efnahagslíf-
inu þegar þær fara lækkandi. Hitt
er aftur miklu flóknara mál hvort
rikissjóður stefnir í fjárþrot eða
ekki. Það virðist vera svo auðvelt
að blekkja fólk með alls kyns ein-
földunum um stöðu ríkissjóðs.“
- Sverrir Hermannsson héltþví
fram á fundi austur áfjörðum að í
þinni ráðherratíð hefði líka verið
fjárlagahalli en hann hefði verið
borgaður upp með erlendum lán-
um.
„Auðvitað er þetta hin argasta
firra og einungis til marks um
málflutning Sverris. Það var af-
gangur hjá ríkissjóði öll árin
1980-’82 og þess vegna þurfti ekki
að jafna eitt eða neitt með er-
lendum lánum. Þvert á móti
lækkuðu skuldir ríkissjóðs mjög
verulega á þessum árum.
Þegar menn tala um miklar er-
lendar lántökur á þessum tíma þá
eru þeir fyrst og fremst að vísa til
þess að það voru miklar fram-
kvæmdir í þjóðfélaginu: Upp-
bygging á ýmsum sviðum sem
kostaði verulegar erlendar lán-
tökur. Við þurftum að ljúka við
Hrauneyjarfossvirkjun og hún
tók til sín feiknamiklar fjárhæðir.
Við vorum líka að byggja upp hit-
aveitur um allt land. Það voru
fyrst og fremst þessar fjárveiting-
ar - sem síðar skila þjóðinni
ómældum fjármunum í gjald-
eyrisspamaði - sem ollu því að
við þurftum að taka umtalsverð
erlend lán. Það er hinsvegar mjög
villandi að blanda því á einhvem
tekjuskatt. Helmingur þeirra
borgar hreint ekki neitt og einn
fjórði borgar sáralítið.
Við vinstrimenn leggjum líka
áherslu á aðhald i ríkisrekstri.
sjálfsagðasta leiðin sú að bæta
þannig launakjör í landinu að
hægt sé að vega þennan mun upp.
Spumingin er hinsvegar sú
hvemig hægt sé að bæta það tjón
veg ljóst að álagning hans í stað
söluskatts er ekkert töfraorð til
að koma í veg fyrir skattsvik. Það
verða nákvæmlega sömu glufum-
ar áfram, einkum fyrir hvers kyns
hátt inn í umræðu um rekstur rík-
issjóðs.”
Fyrirtækin
skili sínu
- En hvernig á nœsta ríkis-
stjórn að borga niður hallarekstur
síðustu ára?
„Við verðum að afla aukinna
tekna og fyrirtækin verða að skila
sínu með eðlilegum hætti: Þau
verða að standa á eðlilegan hátt
undir sameiginlegum útgjöldum
landsmanna.
Við viljum að það verði tekið
til í þessum fmmskógi frádráttar-
liða sem fyrirtækin hafa, þegar
gengið er frá skattframtali þeirra,
þannig að öll fyrirtæki borgi sinn
hlut: Nú er þetta þannig að 75%
fyrirtækja borga lítinn eða engan
- Ragnar Amalds, fyrrver-
andi ráðherra: Sjötíu og
fimm prósentfyrirtœkja
borga nœr engan tekjuskatt.
Meira aðhald í ríkisrekstri.
Gegn virðisaukaskatti,
Stöðnun á landsbyggðinni.
Stórefiumframlög tUmenn-
ingarmála. Útflutningamið-
stöðfyrír íslenska list?
Það aðhald má þó aldrei lýsa sér í
nísku og samdrætti á félagslegum
viðfangsefnum. Við viljum ekki
aðhald sem felst í því að skera
niður framlög til dagvistunar-
heimila, skóla, hafna og sjúkra-
húsa svo dæmi séu tekin.
Enn má nefna að á meðan
ríkisstjómin heldur uppi svo gríð-
arlega háu vaxtastigi sem raun
ber vitni og eykur halla ríkissjóðs
ár frá ári, þá fer vandinn vegna
vaxtagreiðslna hraðvaxandi. Það
myndi strax létta á þeim þætti, ef
vaxtastigið væri með hóflegum
hætti.“
- Misgengi launa og verðlags
hefur komið gífurlega illa niður á
mörgum, ekki síst húsbyggjend-
um. Hvað er hœgt að gera til að
leiðrétta mismuninn?
„Auðvitað er eðlilegasta og
sem menn urðu fyrir á meðan að
þetta misgengi var sem allra
verst. Ég held að skattaleiðin sé
nú sú eðlilegasta í því sambandi.
Þetta kom einmitt til umræðu við
afgreiðslu skattalaganna í vetur,
þar sem við Alþýðubandalags-
menn vildum koma til móts við
húsnæðishópinn og tillögur hans,
svo hægt væri að endurgreiða þær
háu fjárhæðir sem teknar voru af
fólki.“
Kyrrstaða á
landsbyggðinni
- Áfram með skattamálin.
Hver er afstaða þín til virðis-
aukaskattsins?
„Við Alþýðubandalagsmenn
höftim af ýmsum ástæðum lýst
eindreginni andstöðu við virðis-
aukaskattinn. í fyrsta lagi er al-
þjónustufyrirtæki sem hafa stað-
ið illa í skilum með söluskattinn.
í annan stað er það fyrirsjáan-
legt að skriffinnskan í tengslum
við þennan skatt yrði margföld á
við það sem er með söluskattinn:
Þeir sem ættu að standa skil á
honum eru fjórum sinnum fleiri
en þeir sem greiða söluskatt.
Það sem þó vegur þyngst í and-
stöðu okkar gegn virðisauka-
skattinum er það, að hann myndi
leggjast með fullum þunga á allar
matvörur, sem nú eru söluskatts-
lausar, svo og á menningarstarf-
semi. Landbúnaðarvörur myndu
stórhækka og stuðla ennfrekar að
minnkandi neyslu.
Það er því ljóst að með álagn-
ingu virðisaukaskattsins væri ver-
ið að færa skattbyrðina frá fyrir-
tækjunum og yfir á hinn almenna
launþega.“
- Snúum okkur að byggðamál-
unum. Hvernig hefur byggða-
stefna ríkisstjórnarinnar verið
rekin?
„Ástandið á landsbyggðinni nú
minir einna helst á það hvernig
umhorfs var undir lok Viðreisn-
artímabilsins: Alger stöðnun og
kyrrstaða og fólksflótti á þéttbýl-
issvæðin.
í mínu kjördæmi hefur fólk
miklar áhyggjur af því hversu
lítið er byggt - af gífurlegum
fjölda umsókna um lán til ný-
bygginga hjá Húsnæðisstofnun
eru aðeins 20 frá Norðurlandi ve-
stra.
Fólk þorir hreinlega ekki að
byggja sér hús. Það óttast að ef
það þarf að selja aftur þá sé
endursöluverðið miklum mun
lægra en byggingarkostnaðurinn
og það verði hreinlega gjald-
þrota, af því að lánin sem hvfla á
húsinu verði miklu hærri en það
verð sem fyrir það fengist.
Þetta er ástand sem núverandi
ríkisstjórn skapaði því það var
ólíkt meiri kraftur í uppbyggingu
fyrir hennar tíð.“
Tvöfalt meira til
menningarinnar
- Hvað er til ráða til þess að
snúa þessari þróun við?
„Það er auðvitað margt til ráða
en fyrst og fremst þarf að mynda
nýjan þingmeirihluta um öfluga
byggðastefnu, til þess að unnt sé
að snúa þessari þróun við.
Það þarf að efla og tryggja
sveitarfélögunum aukið fram-
kvæmdavald og hætta að skerða
Jöfnunarsjóð sveitarfélaga. Það
þarf að auka sjálfstjórn héraða og
dreifa þjónustustarfseminni um
landið allt.“
- Víkjum að menningarmálun-
um. Alþýðubandalagið vill tvö-
falda framlög til þeirra. Er það
raunhœfur möguleiki?
„Já, það er fullkomlega raun-
hæfur möguleiki og raunar
nauðsynlegt að stefna að því. Á
tímum fjölmiðlabyltingar er al-
veg sérstök þörf fýrir að efla ís-
lenskt menningarstarf: Við þurf-
um að tryggja frjálsu leikhópun-
um nauðsynlega starfsaðstöðu og
örva starf áhugaleikfélaga um allt
land. Eins þarf að skoða lista-
mannalaunin upp á nýtt og
byggja upp sem starfslaun til á-
kveðinna verkefna og stórhækka
framlögin til þeirra.
Eins þarf að styrkja stoðir list-
askólanna enda þjóna þeir ekki
bara því hlutverki að útskrifa
listafólk, heldur ekki síður út-
vega þeir öflugt og fjölmennt
starfslið sem getur staðið fyrir
miklu meiri listakennslu í skólum
landsins.
Ég vil jafnframt minna á það,
að íslenskir listamenn hafa mikla
möguleika á að sækja út fyrir
landsteinana og í því sambandi
hef ég komið með þá hugmynd að
sett verði á laggimar útflutnings-
miðstöð fyrir íslenska list.“
- Að lokum Ragnar, um
stjórnmálaástandið, nú þegar
fleiri flokkar bjóða fram en
nokkru sinni áður.
„Það er augljóst að eftir þessar
kosningar verður staðan í
stjórnmálum miklu flóknari en
nú er. Eftir sem áður eru þó tveir
höfuðpólar í íslenskum stjórn-
málum: Sjálfstæðisflokkarnir
tveir annars vegar, Alþýðu-
bandalagið hinsvegar.
Alþýðubandalagið er eini
flokkurinn með hreinræktaða
vinstristefnu á öllum sviðum. Það
gildir bæði um afstöðu okkar til
vígbúnaðar og hernaðarbrölts og
það lýsir sér í mjög markvissri
kröfu um jafnrétti þegnanna á
öllum sviðum.
Þessvegna er það úrslitaatriði í
þessum kosningum að allir
vinstrimenn leggi sitt lóð á vogar-
skál jafnréttis, félagshyggju og
friðarstefnu."
-þj-
Ríkishallinn
ávísun
verðbólgu
Styrkir úr Menningar-
og framfarasjóði
Ludvigs Storr
Auglýst er eftir umsóknum um styrki úr
Menningar- og framfarasjóöi Ludvig Storr fyrir
árið 1987. Sjóöurinn var formlega stofnaður árið
1979, en tilgangur hans er eins og stendur í
skipulagsskrá: „Að stuðla að framförum á sviði
jarðefnafræða, byggingariðnaðar og skipasmíða
með því að styrkja vísindamenn á sviði jarðefna-
fræða, verkfræðinga, arkitekta, tæknifræðinga
og iðnaðarmenn til framhaldsnáms, svo og að
veita styrki til rannsókna á hagnýtum úrlausnar-
efnum í þessum greinum".
Umsóknareyðublöð fást í skrifstofu Háskólans
og ber að skila umsóknum fyrir 1. júní n.k.
Auglýsing
um akstursgjald
Ferðakostnaðarnefnd hefur ákveðið aksturs-
gjald í aksturssamningum ríkisstarfsmanna og
ríkisstofnana sem hér segir:
Almennt gjald
Fyrstu 10.000 km kr. 13,20 pr.km
Frá 10.000 til 20.000 km kr. 11,80 pr.km
Umfram 20.000 km kr. 10,40 pr.km
Sérstakt gjald
Fyrstu 10.000 km kr. 15,40 pr.km
Frá 10.000 til 20.000 km kr. 13,75 pr.km
Umfram 20.000 km kr. 12,15 pr.km
Torfærugjald
Fyrstu 10.000 km kr. 17,70 pr.km
Frá 10.000 til 20.000 km kr. 15,80 pr.km
Umfram 20.000 km kr. 13,95 pr.km
Akstursgjald þetta gildir frá og með 1. apríl 1987.
Reykjavík 9. apríl 1987
FERÐAKOSTNAÐARNEFND
Sumaratvinna
Flugmálastjórn auglýsir eftir aðstoðarfólki til
sumarafleysinga í flugstjórnarmiðstöðinni á
Reykjavíkurflugvelli. Stúdentspróf, góð ensku-
kunnátta og greinileg rithönd tilskilin. Handrituð-
um umsóknum skal skila til símaafgreiðslu flug-
málastjórnar fyrir 1. maí n.k.
Flugmálastjóri
getrluna-
VINNINGAR!
34. leikvika - 11. apríl 1987
Vinningsröð: 221 - X21 - XXX - X21
1. vinningur: 11 réttir,
kr. 71.745,-
14420(1/10)
125252(6/10)
127202(6/10)+ 127205(6/10)+ 223542(14/10)
127204(6/10)+ 127706(6/10)
2. vinningur: 10 réttir, | kr. 2.089,- |
1142 45374+ 55966
8486 46382** 58145
12983 47631* 58470
14419 49573 96299
42351 + 50571* + 96358
43686+ 53834 97970
45353 53845 98713+
98719+ 126001+ 218298* 622622*
98722+ 126002+ 223659* 654497
101121 126168 223797 Úr 33. viku:
125051+ 127611 594067 9725+
125078 129618** 594078 53155+
125253 215393 594079 * =2/10
125254 218286*+ 622385 ** =4/10
Kærufrestur er til mánudagsins 4. maí 1987 kl. 12:00 á hádegi.
Kaerur skulu vera skriflegar. Kærueyðublöð fást hjá umboðsmönnum og á
skrifstofunm í Reykjavík. Vinningsupphæðir geta lækkað, ef kærur verða tekn-
:ar til greina.
Handhafar nafnlausra seðla (+) verða að framvísa eða senda stofninn og fullar
upplýsingar um nafn og heimilisfang til íslenskra Getrauna fyrir loka kæru-
frests.