Þjóðviljinn - 19.06.1987, Qupperneq 4

LEIÐARI
OECD-skýrslan:
heillaspár og viövaranir
I gær kom út skýrsla OECD (Efnahagssamvinnu-
og þróunarstofnunarinnar) um íslensk efnahagsmál
1986-87.
Helstu niðurstööur þessarar skýrslu eru dregnar
saman í lokakafla hennar, sem Þjóðhagsstofnun
hefur látið þýða og dreifa. Þar segir meðal annars:
„Efnahagsframvinda á íslandi á árunum 1985-
1986 var um margt mun hagstæðari en gert var ráð
fyrir, vegna óvenjuhagstæðra innri og ytri skilyrða."
Þessa setningu kannast lesendur Þjóðviljans mæta-
vel við, en hún þýðir að góðærið sé ekki sköþunar-
verk fráfarandi ríkisstjórnar. Og skýrslan heldur
áfram:
„Aukinn fiskafli, lækkun vaxta á alþjóðapeninga-
markaði og mikil viðskiptakjarabót vegna lækkunar
olíuverðs og hækkunarfiskverðs, stuðluðu að því að
jafnvægi náðist í viðskiptunum við útlönd. Á síðustu
tveimur árum jókst þjóðarframleiðslan um nálægt
91/2% að raungildi og þjóðartekjur um 121/2%. At-
vinnuástand hefur verið gott, en árangurinn í barátt-
unni gegn verðbólgu hefur ekki verið jafngóður."
Öðru hefur þó verið haldið fram í málgögnum
stjórnarinnar, sem byggði kosningabaráttu sína að
mestu leyti á því, að hún hefði náð allt að yfirnáttúr-
legum árangri í baráttu við verðbólguna! En áfram
með skýrsluna:
„Verðbólga - á mælikvarða framfærsluvísitölu -
var 32,4% milli 1984-1985, en lækkaði í 21 % milli
1985 og 1986. Verðbólga frá upphafi til loka árs
lækkaði þó mun meira. Þannig hækkaði framfærslu-
vísitalan um 131/2 árið 1986, samanborið við 36%
árið 1985. En þessi lækkun verðbólgunnar má að
miklu leyti rekja til viðskiptakjarabatans, sem áður
var getið, og til ýmissa fjármálaráðstafana sem
stjórnvöld gripu til í því skyni að stuðla að hófsömum
kjarasamningum." Hér er að sjálfsögðu verið að vísa
til ráðstafana sem gerðar voru að frumkvæði A.S.Í.
og hafa verið mjög umræddar.
í skýrslunni er því spáð að þjóðarframleiðsla og
þjóðartekjur vaxi enn verulega á árinu 1987 og að
atvinnuástand verði áfram gott. En skýrslan inni-
heldur líka aðvörunarorð:
„Þrátt fyrir hagstæð skilyrði á síðustu tveimur
árum hefur ekki dregið úr hallarekstri ríkissjóðs. Því
má reyndar halda fram, að hallinn í jafnvægisástandi
sé mun meiri, þar sem aukin umsvif að undanförnu
hafa fært ríkissjóði auknar tekjur. Af þessum sökum
er afar brýnt, að upphaflegum markmiðum fjárlaga
fyrir 1987 verði náð. Við núverandi aðstæður er
þetta raunar lágmarksskilyrði."
í skýrslu OECD segir ennfremur: „Skynsamleg
stjórn peningamála verður verulegum annmörkum
háð, þar til dregið hefur verið til muna úr hallarekstri
ríkissjóðs."
Einnig stendur í skýrslunni: „Það væri óráðlegt að
reikna með, að alþjóðlegar aðstæður héldu áfram að
vera jafnhagstæðar og undanfarin tvö ár. Þótt nokk-
uð hafi áunnist í því að efla nýjar undirstöðugreinar,
er atvinnulíf (slendinga fremur fábreytilegt og svig-
rúm til að renna fleiri stoðum undir það takmarkað.
Af þessum sökum er íslensku efnahagslífi nokkur
hætta búin af ytri áföllum. Frekara gengisfall dollar-
ans, lækkun fiskverðs, aflabrestur, lítill hagvöxtur í
heiminum eða hækkun alþjóðlegra vaxta gætu haft
alvarlegar afleiðingar fyrir hagvöxt og viðskipta-
jöfnuð Islendinga. Þetta gæti orðið til þess, að er-
lendar skuldir í heild, þ.e. bæði einkaaðila og hins
opinbera, sem nú nema um 50% af þjóðarfram-
leiðslu, færu úr böndunum.1'
Það er komið víða við í skýrslu OECD, en þó
hvergi minnst á þann möguleika að verðlauna Þor-
stein Pálsson fráfarandi fjármálaráðherra fyrir við-
skilnaðinn í góðærinu með því að gera hann að
forsætisráðherra.
- Þráinn
KUPPT OG SKORHE)
Ókurteisi
á Natófundi
Einsog áður hefur verið sagt
frá hér í blaðinu sá Steingrímur
Hermannsson forsætisráðherra
sér ágætt færi á að koma sér í
sviðsljósið í kringum Nató-
fundinn sem hér var hafður í síð-
ustu viku, - einmitt þann fund
sem Matthías utanríkisráðherra
hafði vonað að vekti athygli al-
mennings á sjálfum sér og þeirri
upphefð sinni að fá að taka í
höndina á erlendu stórmenni.
Á meðan Matthías sagði sem
fæst og það allt í gamalkunnum
kaldastríðsstíl tókst Steingrími að
beina að sér augum áhorfenda
með ávarpi við setninguna. Eng-
inn bjóst við öðrum tíðindum í
því ávarpi en að gott væri nú
blessað veðrið, vestrænn hernað-
ur stæði sem betur færi í blóma,
og hérlendis mætti kaupa bæði
lopapeysur og lambalæri, - en
Steingrímur notaði tækifærið til
að minna Nató-ráðherrana á að á
íslandi væri andstaða við herset-
una, íslendingar vildu ekki kjarn-
orkuvopn á landi sínu, og að þeir
væru áfram um stofnun kjarna-
vopnalauss svæðis með grann-
þjóðunum.
Þetta þóttu íslenskum blaða-
mönnum nokkur tíðindi, en
Nató-vinum ósmekkleg ókurt-
eisi.
Steingrímur bætti svo um betur
í sjónvarpsþætti um síðustu helgi
þarsem hann sagði það sína túlk-
un á yfirlýstri stefnu ríkisstjórna
og alþingis í afvopnunar- og ör-
yggismálum að hér yrðu aldrei
sett niður kjarnorkuvopn, hvorki
á friðartímum né á ófriðartímum.
Stríð og friður
Þetta framtak Steingríms má
skilja og túlka á ýmsa vegu, ekki
síst í ljósi stjórnarmyndunarvið-
ræðnanna, en því er ekki að leyna
að sú reisn sem þrátt fyrir allt var
yfir forsætisráðherra um síðustu
helgi er nokkuð á skjön við lín-
una sem ráðuneyti hans hefur
fylgt síðustu fjögur árin með gríð-
arlegri hernaðarútþenslu hér á
landi og sífellt stærri þætti hersins
í atvinnu- og efnahagslífi. En
batnandi manni....
Það er líka athugunarvert fyrir
Steingrím að stokka upp hjá sér
orðaforðann um þessi efni. Ann-
arsvegar segir hann réttilega að á
sínum tíma hafi því verið lofað að
á íslandi yrði ekki her á friðartím-
um. Þarsem hér sé ennþá her
hljóti því að ríkja ófriðartímar,
sem staðið hafi alltfrá Kóreu-
stríðinu.
Hinsvegar segir hann að hér
séu ekki kjarnorkuvopn á friðar-
tímum - nú og undanfarið - og
lætur í ljósi skoðun sína og ríkis-
stjórnarinnar væntanlega um slík
vopn á ófriðartímum einhvern
tíma í framtíðinni. Þannig lifum
við á tvennum tímum í huga for-
sætisráðherrans, á friðartímum
þegar rætt er um kjarnorkuvopn,
en á ófriðartímum þegar rætt er
um annarskonar hersetu.
En einsog menn vita eru fram-
sóknarmenn margfaldir íslands-
meistarar í þeirri íþrótt að vera
tvöfaldir í roðinu.
Fisléttar
skoðanir
Ef til vill hefur Steingrímur
með þessum utanríkismálaballett
einkum haft hugann við að hressa
uppá leiksýninguna langdregnu
sem Jón Baldvin hefur verið að
halda að þjóðinni síðustu vikur.
Framsókn ætlar sér ekki kaup-
laust í stjórn með krötum, og
þessvegna gæti reynst hentugt að
búa til ágreining eða áherslumun
í til dæmis utanríkismálum, til að
geta náð lengra annarsstaðar.
Hinsvegar gætti Steingrímur
sín ekki á því að í síðustu viku var
hann að tala við Nató frænda
sjálfan. Nató var ekki ánægður,
og á þjóðhátíðardaginn kaus
hernaðarbandalagið að viðra álit
sitt á ummælum Steingríms í
gegnum penna Björns Bjarna-
sonar aðstoðarritstjóra Morgun-
blaðsins.
Þar eru sjónvarpsmönnum
sendar harðvítugar áminningar
fyrir að leggja óháð fréttamat á
tíðindi af her og hernaðarbanda-
lagi, samkvæmt venju Moggans
að telja sjálfan sig lögbundinn
rétthafa slíkra frétta hérlendis.
Og Nató-Björn skammar
framsóknarmenn fyrir að hafa
„fisléttar skoðanir“ í utanrfkis-
og öryggismálum, og þeir Björn
og Nató senda stjórnar-
myndunarmönnum þau boð að ef
Steingrímur eigi að verða utan-
ríkisráðherra verði að halda vel í
höndina á honum, - „til að forða
honum frá því að verða tví- eða
margsaga um jafn viðkvæm mál
og þau, sem hér hafa verið
reifuð". Þetta á að gera með því
að „orða stjórnarsáttmála um
öryggis- og varnarmál með þeim
hætti að enginn þurfi að vera í
vafa um, hvað þar stendur".
Hlýðir
Steingrímur?
Nató hefur talað, og skipar svo
fyrir að það verði sett munnkarfa
á forsætisráðherra íslands. Og er
nú að sjá hvort Steingrímur hlýð-
ir, og setur sjálfur upp þennan
andlitsbúnað. Hitt er auðvitað
rétt hjá Nató, að Steingrímur og
aðrir framsóknarmenn hljóta að
taka skýrari afstöðu í þessum
málum.
Menn greinir á um það hvort
Bandaríkjaher geymi hér kjarn-
orkuvopn á hverjum tíma. Áftur
er staðreynd að herbúnaður
Bandaríkjanna á fslandi miðast
við beitingu kjarnorkuvopna.
Grunsemdir hafa vaknað um að
væntanleg stjórnstöð á Vellinum
sé byggð til að þola kjarnorku-
árás, og Orion-flugsveitirnar sem
hér eru settar niður eru búnar til
að bera kjarnorkuvopn, - hvort
þær gera það veit ekki utanríkis-
ráðherra og ekki forsætisráð-
herra.
Eina endanlega tryggingin
fyrir því að hér séu ekki kjarn-
orkuvopn er sú að hér sé ekki
herstöð. En það er einnig hægt að
stíga skemmri skref í rökréttu
framhaldi af yfirlýsingum Stein-
gríms, með því að banna hér allan
búnað til móttöku kjarnorku-
vopna, og krefjast þess af Banda-
ríkjaher að hann komi ekki hing-
að með slík vopn á sjó eða í lofti.
Enn er hægt að tryggja sig gegn
kjarnavopnum með því að taka af
einurð þátt í norrænu samstarfi
um að setja á stofn kjarnavopna-
laust norrænt svæði, sem að
minnsta kosti sumir framsóknar-
þingmenn hafa hingaðtil stutt
ásamt 90% þjóðarinnar.
Steingrímur á annarra kosta
völ en að þegja samkvæmt Nató-
skipun, og næstu daga kann að
koma í ljós hver var hin raun-
verulega merking orðræðna hans
um þessi mál í síðustu viku: ís-
lenskur málstaður, stöðuleikur í
stjórnarmyndunartafli eða bara
venjulegt blaður.
-m
þlÓÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandl: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritatjórar: Árni Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur
Skarphéðinsson.
Fréttastjórl: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Garðar Guðjónsson, Guðmundur Rúnar Heiðarsson,
Hrafn Jökulsson, HjörfeifurSveinbjörnsson, IngunnÁsdísardóttir,
Kristín Ólafsdóttir, Kristófer Svavarsson, Logi Bergmann Eiðsson
(íþróttir), Magnús H. Gíslason, MörðurÁrnason, ólafurGíslason,
RagnarKarlsson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, Stefán Ásgrímsson, Vil-
borg Davíðsdóttir, Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrlta-og prófarkaleatur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndara r: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlltstelknarar: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Framkvæmdastjórl: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrlf8tofustjórl: Jóhannes Harðarson.
Skrlfstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Guðbergur Þorvaldsson.
Auglýsingastjórl: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýslngar: Baldur Jónasson, Olga Clausen, Guðmunda Kristins-
dóttir.
Símvarsla: Katrín Anna Lund, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðlr: Soffía Björgúlfsdóttir.
Ðflstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbreiðslu-og afgreiðslustjóri: HörðurOddfríðarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Innheimtumonn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ÓlafurBjörnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, rltstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavfk, síml 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrotog setning: Prentsmlðja Þjóðvlljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 55 kr.
Helgarb!öð:60kr.
Á8kriftarverð á mánuði: 550 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓOVILJINN Föstudagur 19. júní 1987