Þjóðviljinn - 28.06.1987, Qupperneq 17

Nafn vikunnar
zg datt niður d
oessa herstöð...
Sigurður Snœberg Jónsson
Heimildarmyndin „Miðnes-
heiði - her í herlausu landi“, sem
sýnd var í sjónvarpinu á þriðju-
dagskvöldið, vakti mikla athygli.
Sigurður Snæberg Jónsson, kvik-
myndagerðarmaður, gerði hana
upp á eigin spýtur og fjármagnaði
hana að mestu leyti sjálfur.
Viðbrögð fólks við mynd Sig-
urðar hafa verið mjög jákvæð,
burtséð frá því hvaða afstöðu það
tekur í þessu mikla hitamáli.
Pannig lofaði Ólafur M. Jóhann-
esson hana í Morgunblaðinu og
leiðari Þjóðviljans á fimmtudag
var skrifaður í tilefni hennar.
Ólafur sagði m.a. í umsögn sinni
að nú væri umræðan um her-
stöðvamálin komin af „tilfinning-
astiginu" sem hún var á; „þá her-
stöðin klauf þjóðina í blóðheitar
fylkingar, og einnig af þagnarstig-
inu, þar sem stöðin varð einskon-
ar feimnismál - og á skynsemis-
stigið, þar sem frjálsborin alþýð-
an ræðir málið frá öllum hliðum. “
Leiðara Þjóðviljans um mynd-
ina og herstöðvamálið, lýkur
með þessum orðum: „Það er fylli-
lega tímabært að ýta við þjóðinni
og rífa hana upp úr því værðar-
lega og falska öryggi sem hún hef-
ur vanist á“.
Sigurður Snæberg Jónsson
lauk prófi frá Háskóla New-York
með leikstjórn og kvikmynda-
gerð sem aðalfög. Eftir það fór
hann til Hollywood og vann við
að klippa heimildarmyndir í eitt
ár. Eftir að hann kom heim vann
hann um skeið að auglýsingagerð
og hefur unnið sjálfstætt, m.a.
við nokkrar íslenskar kvikmynd-
ir. Síðasta árið hefur Sigurður
verið upptökustjóri hjá sjónvarp-
inu.
Og Sigurður Snæberg Jóns-
sonar er nafn vikunnar að þessu
sinni.
Hver voru tildrög þess að þú
gerðir þessa mynd?
„Hugmyndin kviknaði fljót-
lega eftir að ég kom heim. Mig
langaði að gera heimildamynd,
en það hefur lítið verið gert af viti
í þeim efnum hérlendis enn sem
komið er. Þá datt ég niðrá þessa
herstöð og fór að kynna mér mál-
ið; viða að mér heimildum og svo
talaði ég við fjöldann allan af
fólki. Það eru núna sex ár frá því
að ég byrjaði og eitt og hálft ár
síðan myndin var til“.
Hversvegna leið svona langur
tími frá því að myndin var tilbúin
og þangað til hún var sýnd?
„Ég hafði ekki efni á því að
gera sýningareintak. Ég fór og
ræddi málið við Hrafn Gunn-
laugsson og hann réð mig um-
svifalaust í vinnu. í>að var síðan
tekin ákvörðun um að sjónvarpið
keypti myndina og hún var búin
til sýningar".
Höfðu þínar persónulegu skoð-
anir á herstöðvamálinu áhrif á
gerð myndarinnar?
„Ég reyndi að ýta mínum skoð-
unum alveg í burtu á meðan ég
vann þessa mynd. Þetta er kvik-
myndaverk og þarf að vera
heiðarlegt sem slíkt.“
Ætlarþúað halda áfram á þess-
ari braut; gera fleiri heimildar-
myndir?
„Ég held nú að ég sé búinn að
leggja fram minn skerf til heim-
ildamynda. Næst langar mig að
gera bíómynd. Það var það sem
ég lærði. Mér finnst hinsvegar
gáfulegt að taka eina góða æfingu
fyrst. Ég er síðan ennþá að sleikja
peningasárin eftir þessa mynd,
svo ég geri varla mikið á næst-
unni“.
Var þetta mjög dýrt fyrirtœki?
„Þetta er uppá einhverjar
milljónir, en ég hef ekki tölurnar
alveg á hreinu“.
Hvernig viðbrögð hefur þú
fengið eftir sýningu myndarinn-
ar?
„Ég hef eingöngu fengið já-
kvæð viðbrögð. Ég varð eiginlega
hissa. Þá þótti mér einnig vænt
um skrifin bæði í Morgunblaðinu
og Þjóðviljanum. Þau báru með
sér að menn skildu það sem ég
hafði verið að reyna að gera“.
LEHDARI
Blikkdósir
og fjórhjól
Mengun! Nei á íslandi þekkist ekki mengun nema
ef vera skyldi peningalyktin í nokkrum sjávarpláss-
um fáeina mánuði á ári. Við sættum okkur við hana
vegna þess að hún heldur þjóðarskútunni á floti.
Gott ef grútarfýlan er ekki bara holl. En mengun
einsog í útlandinu? Nei ísland er hreint land, loftið
tært og menn geta lagst niður við hvaða lækjar-
sprænu sem er og sötrað fjallavatnið.
Varast skal þó að nefið rekist ekki beint ofan í
ropvatnsdós, sem hent hefur verið í lænuna. Og
vissara er að aðgæta hvort við sjóndeildarhringinn
sé reykmökkur, sem gefur til kynna fjórhjól að tæta
upp landið. Það er aldrei að vita nema það komi
æðandi út úr óbyggðunum og bruni yfir lappirnar á
manni.
Því miður er umgengni okkar um landið fyrir neðan
allar hellur. Meðfram þjóðvegum og á fjölsóttum án-
ingarstöðum þar sem undur náttúrunnar eru öllum til
sýnis má finna allskyns úrgang sem fleygt hefur
verið í hugsunarleysi. Verstar eru þó hinar nýju gos-
drykkjaumbúðir, sem eru þeim eiginleika búnar að
brotna ekki niður í náttúrunni með tíð og tíma.
Umbúðirþessareru nýjarámarkaðinum héren nú
er svo komið að nær allar tegundir svaladrykkja má
kaupa í áldósum. Þessar umbúðir þykir mörgum
þægilegt að hafa með sér í ferðalagið, bæði er það
að þær taka minna pláss en glerflöskurnar sem og
að ekki þarf að muna eftir upptakara í farteskinu.
Það er ekki bara á íslandi sem farið er að flokka
þessar umbúðir undir umhverfisvandamál, því víðar
eru sóðar en hér. Margar þjóðir hafa gripið til þess
ráðs að leggja á dósirnar skatt sem síðan er endur-
greiddur þegar að þeim er skilað, á svipaðan máta
og við gerum með glerflöskurnar. [ einstaka fylkjum
Bandaríkjanna munu umbúðir af þessu tagi vera
bannaðar með lögum.
Vissulega væri best ef hægt væri að breyta hug-
arfari þjóðarinnar á þann veg að virðing hennar fyrir
náttúrunni kæmi í veg fyrir að dósunum sé hent út
um víðan völl. Því miður verðum við samt að viður-
kenna þá staðreynd að sóðar eru og verða til staðar
þótt meirihluti þjóðarinnar hafi þann þroska að sýna
umhverfi sínu þá virðingu sem það á skilið.
Hitt fyrirbærið sem varast ber í inngangi þessa
stúfs eru fjórhjólin svokölluðu, en þau hafa haft álíka
viðkomu og kanínur á undanförnu ári. Fyrir ári síðan
vissi tæpast nokkur maður um tilveru þeirra en nú
skipta fjórhjólin þúsundum og þeir sem unna náttúr-
unni komast ekki hjá því að verða varir við þau spor
sem þessi hjól hafa skilið eftir sig jafnt í byggðum
sem óbyggðum.
Vissulega er ekki hægt að setja alla fjórhjóla-
eigendur undir einn hatt. Margir þeirra passa sig á
því að eyðileggja ekki náttúruna með hjólunum, en
spjöll hinna eru samt það mikil að grípa verður til
alvarlegra aðgerða gegn þeim. Séu menn staðnir að
verki við náttúruspjöll ber að taka hjólin af þeim og
skikka þá hina sömu til að lagfæra skemmdirnar.
í Svartálfadansi orti Stefán Hörður Grímsson um
bifreiðina sem hemlar hjá rjóðrinu í líki svartrar
pöddu og hvílir heit hjól sín
á meðan fólkið streymir í skóginn
og fyllir loftið blikkdósahlátri
í dag eru það fjórhjólin sem druna hjá og spæna
upp rjóðrið á meðan fólkið fyllir náttúruna blikkdós-
um. -Sáf
Sunnudagur 28. júní 1987 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 17