Þjóðviljinn - 26.07.1987, Blaðsíða 5

MI5 œtlaði að drepa Nasser
I Súez stríðinu 1956, þegar
Bretar öttu kappi við Egypta,
var MI5 sett á fullt skrið til að
afla upplýsinga um afstöðu
Sovétmanna í deilunni. Með
klækjabrögðum tókst útsend-
urum leyniþjónustunnar
bresku að komafyrir hlustun-
artækjum í loftskeytaherbergi
egypska sendiráðsins. Með
þeim tókst MI5 að ná af ritum
af öllum skeytum til og frá
sendiráðinu, og meðal annars
aðfáfullkomna vitneskju um
hvaða skilaboð sovéska
stjórnin sendi Egyptum á
öllum stigum deilunnar.
Aö því dró hins vegar, að
„hreinsunardeild" sovésku leyni-
þjónustunnar var send í egypska
sendiráðið í Lundúnum, - en svo
voru þeir menn nefndir, sem
höfðu þann starfa að leita uppi
hlerunartæki, þar sem KGB og
sovétið vildi síður hafa þau.
Sendiráð vinveittra þjóða voru
vitaskuld í þeim hópi.
Gamal Abdul Nasser, hinn litríki leiðtogi Egypta, átti að verða fómarlamb MI6.
Breska leyniþjónustan ætlaði ósköp einfaldlega að drepa þennan merka þjóð-
arleiðtoga.
Anthony Eden var forsætisráðherra Breta meðan á Súesdeilunni stóð. Hann
samþykkti tvívegis, að MI6 reyndi launmorð á Gamal Abdul Nasser, leiðtoga
Egypta. MI6 áformaði að dæla taugagasi inn í loftræstikerfið í híbýlum Nassers
og drepa hann þannig. Um leið hefðu fjölmargir starfsmenn hans látið lífið.
Þegar Frakkar og ísraelsmenn afréðu að taka þátt í stríðinu gegn Egyptum féll
Eden frá þessari fráleitu ákvörðun.
Egypska sendiráðið
hlerað
Peter Wright lýsir því með
dramatískum hætti, þegar MI5
fylgist með „hreinsunardeild“
KGB koma inn í sendiráð Eg-
ypta. Herbergi úr herbergi fóru
leitarmenn deildarinnar, og að
lokum komu þeir inn í loftskeyta-
herbergið, þar sem hlustunartæki
MI5 voru fólgin, meðal annars í
símum.
Milli vonar og ótta sátu starfs-
menn MI5 við hátalarana, og
heyrðu hvernig snuðrarar KGB
fíkruðu sig um herbergið,
þaulæfðir í hljóðnemaleitinni.
Nær og nær komu KGB mennirn-
ir, og að lokum tóku þeir upp
símann og byrjuðu að skrúfa lok-
ið af tólinu, þar sem hljóðnemi
var falinn. Wright segir það að
lokum hafi lokið verið komið af
tólinu, og meðan mennirnir frá
MI5 sátu og héldu niðrí sér and-
anum af spennu í hinum enda
Lundúna störðu KGB mennimir
ofan í tólið á hljóðnemann, sem
blasti við augum þeirra.
En, andstæðingum þeirra til
Eitt þeirra verka, sem Peter
Wright greinir frá með einna
mestri ánægju er þegar hann og
félagi hans úr fremstu röð MI5
stálu gervöllu félagatali breska
Kommúnistaflokksins með ólög-
legu innbroti, þar sem allra með-
ala MI5 var neytt.
Félagi Wrights við þessa
þokkalegu iðju var þaulæfður
MI5 maður, Hugh Winterborn,
sem Peter Wright segir að hafi
ekki aðeins gengið til sérhvers
verks fyrir hönd MI5 til að afla
sem mestra upplýsinga, heldur
líka til að hafa eins gaman af því
og hægt væri. „Og við skcmmtum
okkur sko aldeilis vel,“ segir
njósnarinn gamli með mikilli vel-
þóknun þegar hann lítur til baka.
Og hann bætir svo við eftirfar-
andi staðhæfingu, sem hlýtur að
teljast æði upplýsandi um eðli og
vinnubrögð bresku leyniþjónust-
unnar: ,4 fimm ár stunduðum við
innbrot og hleranir úti um alla
Lundúnaborg í nafni þjóðar-
hags...“ segir Wright drjúgur, og
mikillar furðu, létu þeir ekki
hljóð frá sér fara sem gaf til
kynna, að þeir hefðu fundið
hljóðnemann, heldur skrúfuðu
símtólið ofur varlega saman aftur
og fóru.
Hversvegna? veltir Wright
fyrir sér. Niðurstaða hans er sú,
að Sovétmenn vildu i raun og
sann að breska heimsveldið vissi
nákvæmlega af fyrirætlunum
þeirra í Súes. Þeir hreinlega vildu
að Bretar hefðu það frá fyrstu
hendi, að þeir hyggðust ekki
skirrast við að beita herafla sín-
um gegn Bretum, jafnvel þó það
kynni að kosta veruleg átök. Til
að Bretar sannfærðust um að þeir
væru ekki að reyna að gabba þá,
töldu Sovétmenn rétt að leyfa
MI5 að hlusta á þeirra eigin boð.
Launmorð
á leiðtoga
MI6, sem sér um starfsemi
bresku leyniþjónustunnar utan
landamæra Bretlands, hafði ein-
falt ráð við Súesdeilunni. Það
vildi einfaldlega drepa Nasser,
leiðtoga Egypta.
bætir því við að vitaskuld hafi
háttsettir starfsmenn ríkisstjóm-
arinnar utan MI5 haft fulla vitn-
eskju um athæfi þeirra Winter-
borns, en þóttust hins vegar ekk-
ert af því vita.
Flokksskrárnar
uppgötvaðar
MI5 komst að því fyrir tilstilli
útsendara síns innan Kommún-
istaflokks Bretlands, að vell-
auðugur félagi í flokknum, sem
bjó í Mayfair hverfínu í miðjum
Lundúnum, geymdi gervalla fé-
lagaskrá flokksins í íbúð sinni.
Ákveðið var að freista þess að ná
afriti af skránni fyrir MI5, og
sökum sérlegrar kunnáttu þeirra
kumpána Wright og Winterborn í
ólöglegum innbrotum voru þeir
fengnir til starfans.
Wright greinir frá því, að íbúð
mannsins hafi verið sett undir
mjög strangt, leynilegt eftirlit.
MI6 vildi nota taugagas til að
koma Nasser fyrir kattamef. Svo
langt náði áætlunin, að yfirmenn
leyniþjónustunnar báðu um sér-
stakan fund til að kynna Anthony
Eden, forsætisráðherra Breta,
áætlunina.
Eden gaf samþykki sitt.
Tveir háttsettir sérfræðingar
MI6 í tæknilegum efnum leituðu
ráða hjá höfundi Njósnafangar-
ans, Peter Wright. En þeir höfðu
allir saman setið í sérstakri nefnd,
þar sem rökræddar voru ýmsar
aðferðir til misindisverka á veg-
um leyniþjónustunnar, sem
byggðust á gerla- eða efnahern-
aði. Meðal annars hafði nefndin
sett í gang sérstakt rannsókna-
verkefni sem miðaði að því að
kanna hvemig mætti nota LSD til
að draga sannleikann upp úr
handteknum njósnurum við yfir-
heyrslur. Talsverðar tilraunir
með notkun LSD í þessu skyni
áttu sér stað í Porton Down, rann-
sóknastöð hersins fyrir efna-,
gerla- og lyfjahernað.
Þessir tveir herramenn greindu
Wright frá því, að MI6 hefði út-
sendara í höfuðstöðvum Nassers,
Fylgst var með því hvenær hann
og kona hans komu og fóru úr
íbúðinni og að sjálfsögðu voru
símar þeirra líka hleraðir. Ein-
stætt tækifæri rak á fjörur þeirra,
skömmu eftir að símahleranirnar
hófust. Eiginkona mannsins
hringdi til hans, kvaðst þurfa að
skreppa erinda í bæinn og verða
klukkustund í burtu. Ef hann
þyrfti að komast inn í íbúðina á
meðan, þá væri lykillinn undir
mottunni.
Ekki var blessuð eiginkonan
fyrr farin úr húsi, en MI5 var
mætt á staðinn með útsendara
sína, sem tóku afsteypu af lyklin-
um. Innbrotið í íbúðina var svo
skipulagt ítarlega, og framkvæmt
þegar ljóst var af hlerununum, að
hjónin hugðu á helgarferð í ann-
an landshluta. Sérstakir snuðrar-
ar vom sendir á hæla hjónanna,
til að fylgjast með því hvenær þau
kæmu aftur, ef ske kynni að þeim
serist hugur og ákveddu að koma
fyrr heim en upphaflega var
ákveðið.
sem hefði að vísu einungis tak-
markaðan aðgang að vistarverum
hans. Áætlun þeirra var ótrúlega
fíflaleg: Þeir ætluðu að láta út-
sendara sinn dæla taugagasi inn í
loftræstikerfið í húsinu sem Nass-
er hafðist við í.
Wright greinir frá því, í bók
sinni, að hann hafi strengilega
ráðlagt MI6 frá þessari ætlan.
Mikið magn af gasi myndi þurfa
til verknaðarins, og fjölmargir
starfsmenn Nassers myndu óhjá-
kvæmilega láta lífið.
Þegar á hólminn var komið dró
Eden samþykki sitt við
launmorðið á Nasser til baka og
hætt var við áætlunina, enda
höfðu þá bæði Frakkar og Israels-
menn samþykkt að láta með
Bretum skríða til skarar gegn Eg-
yptum.
Eden, forsætisráðherra, mun
meðan á deilunni stóð hins vegar
hafa endurvakið áætlunina, en
ekkert varð úr framkvæmdinni.
Þetta var þessi venjulega MI6
aðgerð, segir Peter Wright fuilur
vandlætingar í bók sinni, full-
komlega óraunhæf...
-ÖS
Þegar hjónin höfðu haldið af
stað mætti lið MI5 á staðinn. Af-
steypan af lyklinum var notuð til
að komast inn í íbúðina, og lás-
arnir á skápunum, þar sem
flokksskrárnar voru geymdar,
voru opnaðir með vel þekktum
brögðum innbrotsþjófa, sem þeir
MI5 menn kunnu til fullnustu.
Síðan var öll félagsskráin, með
skírteinum 55 þúsund félaga í
Kommúnistaflokknum, flutt úr
íbúðinni í höfuðstöðvar MI5. Þar
beið hópur manna með fjölmarg-
ar myndavélar, þar sem hvert
einasta skfrteini var ljósmyndað.
Wright greinir jafnframt frá
því, að á þessum tíma - kringum
1955 - hafi MI5 verið með njósn-
ara í Kommúnistaflokknum á
næstum því öllum stigum flokks-
ins. Hróðugur í bragði kveður
Wright að sökum þessa árang-
ursríka „eftirlitsstarfs" MI5 hafi
Kommúnistaflokkurinn aldrei
síðan haft nokkra möguleika á
því að stefna þjóðaröryggi í voða!
-ÖS
Demants-
þjófur í
misgripum
Milli MI5 og MI6, annarrar
deildar bresku leyniþjónustunn-
ar, var allajafna talsverður rígur. (
Njósnaveiðaranum kemur ber-
sýnilega fram, að Peter Wright
telur að MI6 hafi ekki ævinlega
verið vel skipulagt. Því til sönn-
unar segir hann fróðlega sögu af
skemmtilegum mistökum hjá
MI6.
Ein af aðferðum MI6 til að
þjálfa nýliða var að láta einn
sinna manna leika hlutverk er-
lends njósnara sem nýliðamir
áttu að yfirheyra og fá til að
ljóstra upp um vondar fyrir-
ætlanir sínar. í þessu skyni settu
þeir einn slíkan gervinjósnara í
íbúð sem var í vörslu MI6, og ný-
liðarnir voru sendir á manninn.
Þeir fóm hins vegar íbúðavillt,
og mddust inn á íbúa á hæðinni
fyrir ofan. Þegar maðurinn mót-
mælti hástöfum meðferðinni á sér
vom hinir kappsfullu nýliðar viss-
ir um að það væri einungis hluti af
gervinu og tóku þeim mun harðar
á vesalings manninum.
Loks rann upp fyrir þeim, að
þeir höfðu lent á vitlausum
manni, og í dauðans ofboði var
hringt í MI5 til að láta þá bjarga
málunum.
Þeir höfðu nefnilega beitt hin-
um ströngustu yfirheyrsluaðferð-
um sem völ var á, og þegar MI5
mætti á staðinn var íbúðin í rúst
eftir aðfarir nýliðanna, mann-
garmurinn nakinn og fullur iðr-
unar yfír athæfi sínu sem hann
játaði hástöfum. Hann játaði
hins vegar allt aðra hluti en nýlið-
arnir höfðu búist við, og þess-
vegna varð að kalla á MI5. Það
kom nefnilega í ljós, að í raun og
sann var manngarmurinn dem-
antsþjófur, sem nýlega hafði
framið vel heppnað demantsrán.
MI6 var hins vegar í öngum sín-
um, því yrði þjófinum komið
undir réttar hendur laganna yrði
MI6 að almennu athlægi árum
saman. Þessvegna var kallað á
M15, sem sá um að laga íbúðina,
og koma demöntunum í réttar
hendur í kyrrþey.
Ræninginn fékk hins vegar
tvær klukkustundir til að hypja
sig umsvifalaust úr landi, og
skildi náttúrlega hvorki upp né
niður í einu eða neinu...
-ÖS
Sunnudagur 26. júlf 1987 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5
Félagatali Kommúnistaflokksins stolið