Þjóðviljinn - 30.07.1987, Blaðsíða 11

ERLENDAR FRETTIR
m ÖRFRÉTTER hu
Loksins kólnaði
á Grikklandi. Síöustu tíu daga
hefur hitinn aldrei mælst lægri en
40 gráður á selsíus en mestur
oröiö 47. í gær féll hitinn niður í 35
gráöur. Að minnsta kosti þúsund
manns hafa látið lífið af völdum
hins óbærilega hita og heil miljón
Aþeninga flúöi borgina og leitaði
kuls uppí fjöllum og niðrá strönd-
um. Neyðarástand ríkir í kirkju-
görðum höfuðborgarinnar þar
sem enn á eftir að greftra 285 lík.
30 ár
eru liðinn frá því einræðisherrann
Papa Doc Duvalier stofnaði hinn
illræmda einkaher sinn, Tonton
Macoutes, sem murkaði lífið úr
tugþúsundum Haitibúa alveg
þangað til Baby Doc Duvalier
hrökklaðist frá völdum í fyrra. Af
því tilefni efndu íbúar höfuðborg-
arinnar Port-au-Prince til mót-
mæla gegn núverandi valdhöfum
sem þeir segja litlu skárri en
feðgana.
Blökkukona
lést í gær í fangelsi í Suður-Afríku
en þar hafði henni verið haldið í
11 mánuði án þess að réttað væri
í máli hennar. Yfirvöld standa á
því fastar en fótunum að bana-
mein hennar hafi verið hjartaslag
og tekur lögfræðingur hennar í
sama streng. Nobandla Bani er
fjórða manneskjan sem deyr í
dýflissum Pretóríustjórnarinnar
eftir að neyðarástandslög voru
sett í júní í fyrra en samkvæmt
þeim má loka fólk bak við lás og
slá án þess að nokkurn tíma komi
til réttarhalda.
Ajatollah
Khomeini ávarpaði á dögunum
landa sína sem hyggjast fara í
pílagrímsförtil hinnar helgu borg-
ar Mekka og notaði tækifærið til
að lesa Bandaríkjamönnum lexíu
og hvetja múslimi um víða veröld
til að liggja ekki á liði sínu í barátt-
unni við þennan gamla fjanda
sinn. Trúbræðurnir ættu að,
hvorki meira né minna, „mölva
tennurnar í hvofti Bandaríkj-
anna“!
Skæruliðar
í Afganistan halda því fram að
sovéskar og afganskar hersveitir
hafi hafið stórsókn á hendur sér í
nágrenni borgarinnar Kandahar í
suðurhluta lándsins. Fyrst hafi
sprengjum og eldflaugum verið
látið rigna yfir áhrifasvæði sín,
þvínæst hafi skriðdrekar og her-
sveitir slegið hring um svæðið og
loks hafi atlagan hafist í fyrradag.
Ef fréttir þessar eru á rökum
reistar virðist yfirlýsing Najibull-
ahs forseta á dögunum um ein-
hliða vopnahlé Kabúlstjórnarinn-
ar ekki hafa komið frá hjartanu.
Glatt var
á hjalla í Elyseehöll í gærkveldi
en þar stigu Margrét Thatcher,
forsætisráðherra Breta, og Fra-
ncois Mitterrand Frakklandsfor-
seti léttan dans í tilefni undirritun-
ar samkomulags um göng undir
Ermarsundið. Þar með er ekkert
því að vanbúnaði að fram-
kvæmdir hefjist en nú eru tvær
aldir liðnar síðan hugmyndinni
var fyrst hreyft. Áætlað er að
verkinu verði að fullu lokið árið
1993.
Tsérnóbýl
Yfirmenn dæmdir
Igær lauk réttarhöldunum yfirfyrrum yfirmönnum kjarnaversins við Tsérnóbyl
Fyrrum yfirmaður kjarnavers-
ins við Tsérnóbyl og tveir
undirmanna hans voru í gær
dæmdir í tíu ára vinnuþrælkun
við iok réttarhaldanna í málum
þeirra. Þetta er nákvæmlega sú
refsing sem saksóknarinn fór
fram á. Þrír iægra settir starfs-
menn versins hlutu vægari dóma,
fimm ára þrælkun hver.
Forstöðumaðurinn fyrrver-
andi, Viktor Bryukhanof að
nafni, fyrrum yfirverkfræðingur-
inn Nikolai Fomin og sá sem gekk
honum næstur, Anatolí Dyatlof,
voru allir fundnir sekir um að
hafa þverbrotið öryggisreglur
kjarnversins og bera því ábyrgð á
hve illa fór.
Alkunna er að 31 maður lét
lífið í slysinu og flytja þurfti 135
þúsund einstaklinga á brott frá
heimilum sínum í nágrenni vers-
ins sökum geislunar. Einnig olli
slysið verulegum búsifjum víða í
Vestur-Evrópu.
Málaferlin stóðu yfir í þrjár
vikur og var fréttamönnum
meinaður aðgangur. 40 menn
báru vitni, þar af 9 fórnarlömb
slyssins.
í gær hélt síðan Raimond Brize
dómari langa ræðu þar sem hann
gagnrýndi Bryukhanof harðlega
fyrir mistök við brottflutning
starfsmanna eftir slysið og kvað
mörgu hafa verið ábótavant við
rekstur versins þegar það laut
hans stjórn.
Við upphaf réttarhaldanna í úkraínska smábænum Tsérnóbyl. Frá vinstri: Bryukhanof, Dyatlof og Fomin. Þeir voru allir
dæmdir til tíu ára vinnuþrælkunar.
„Verið virðist hafa verið meira
og minna stjórnlaust og yfirmenn
hefur gersamlega skort ábyrgð-
artilfinningu,“ sagði dómarinn
ábúðarfullur og bætti því við að
sér væri kunnugt um að starfs-
menn hafi gjarna spilað á spil og
stundað bréfaskriftir þegar þeir
áttu að vera að vinna.
Bryukhanof og félagar sýndu
engin svipbrigði þegar dómarnir
voru kveðnir upp. Þeir höfðu við-
urkennt að sem yfirmenn hlytu
þeir að bera ábyrgð á því sem
miður fór en kváðust ekki vera
sekir um glæpsamlegt athæfi.
Blaðafulltrúi réttarhaldanna,
Anatólí nokkur Kovalenko, full-
yrti í gær að þrenn önnur réttar-
höld stæðu fyrir dyrum vegna
slyssins. Þeim væri ætlað að
grafast fyrir um það hverjir bæru
ábyrgð á tæknigöllum í verinu,
hverjir bæru ábyrgð á að brott-
flutningur og aðhlynning fólks
fór í handaskolum fyrstu dagana
eftir slysið og hverjir væru ábyrg-
ir fyrir mistökum í öryggisgæslu
eftir að ógæfan dundi yfir. Hann
gat þess ekki hvar og hvenær rétt-
arhöldin yrðu né hverjir yrðu
dregnir fyrir dóm.
Afvopnun
Tilboð rekur tilboð
Sovéska sendinefndin í Genf: Fœkkun langdrœgra kjarnflauga og
niðurfall stjörnustríðsáforma haldist í hendur
Formaður sovésku sendinefnd-
arinnar á afvopnunarfundi
risaveldanna í Genf, Aiexei
Obukhof, greindi í gær frá því að
hann og félagar hefðu gert banda-
rískum kollegum sínum tilboð í
gær um fækkun langdrægra
kjarnflauga og takmörkun
geimvígbúnaðar. „Sovétmenn
hafa gert viðsemjendum sínum
enn eitt tilboðið, að þessu sinni
Igær undirrituðu Junius Jayew-
ardene, forseti Sri Lanka, og
Rajiv Gandhi, forsætisráðherra
Indlands, umdeildan samning
sinn um vopnahlé tamílskra upp-
reisnarmanna og stjórnarhersins
á Sri Lanka.
Þetta gerðist í Kólombó, höf-
uðborg eyrikisins, en þar hefur
allt logað í átökum andstæðinga
samkomulagsins og lögreglu tvo
síðustu daga. Tugir þúsunda virtu
útgöngubann stjórnvalda að vett-
ugi í gær og flykktust til miðborg-
arinnar þar sem skarst í odda með
þeim og lögreglu. Hinir síðar-
nefndu hófu skothríð þegar
slagsmálin voru í algleymingi og
féllu að minnsta kosti fimmtán
manns.
Eftir að hafa skrifað nöfn sín á
plaggið efndu Gandhi og Jayew-
viðvíkjandi geimvopnum,“ sagði
hann.
Einn af fulltrúum Bandaríkja-
manna, Henry Cooper, játaði að
ýms nýmæli væru í samnings-
drögunum en kvað augljóst að
Sovétmenn væru enn við það
sama heygarðshornið að vilja
koma geimvarnaáætlun stjórnar
sinnar fyrir kattarnef og blanda
ardene til sameiginlegs blaða-
mannafundar þar sem Indverjinn
jós forsetann lofi og kvað hann
hafa sýnt framúrskarandi rögg-
semi og hugrekkí með því að
knýja fram samkomulag.
En Jayewardene sagðist hafa
gert sig sekan um heimsku með
því að fallast ekki á vopnahléstill-
ögurnar áður en í óefni var komið
og 6 þúsund landar hans lágu í
valnum. Hann kvaðst ætla að
bera samninginn undir þingmenn
en ef þeir settu sig upp á móti
honum myndi hann rjúfa þing og
efna til kosninga. Hann var
spurður um ástæður fyrir mót-
mælurn Singalesa og svaraði hann
þá stutt og laggott: Fáfræði!
Samkvæmt samningnum gen-
gur vopnahlé í gildi milli stjórnar-
hersins og tamílskra skæruliða
henni í umræðurnar um lang-
flaugarnar.
„Þeir vilja takmarka geimvarn-
aáætlunina, helst koma í veg fyrir
að hún verði framkvæmd. Það er
ljóst. En það liggur einnig í
augum uppi að forseti vor mun
ekki láta undan þessum þrýst-
ingi.“
Talið er að Bandaríkjamenn
og Sovétmenn eigi um 10,500
innan tveggja sólarhringa frá
undirritun. Skæruliðum ber að
afhenda vopn sín innan þriggja
sólarhringa og þvínæst munu her-
sveitir stjórnarinnar yfirgefa stór-
an hluta Jaffnaskagans, svæði
sem þeir náðu á sitt vald fyrir
skömmu, og halda til herbúða í
suðri.
Starfsmenn Rauða krossins á
Indlandi og Sri Lanka rnunu
fylgjast með því að leikreglur
verði haldnar en þráist skærulið-
ar við að leggja niður vopn getur
komið til kasta indverskra her-
manna.
Leiðtogi stærsta skæruliða-
hersins, Frelsistígranna, hefur
enn sem komið er ekki fallist á
samkomulagið en Gandhi kvað
þess ekki langt að bíða að hann
söðlaði um.
kjarnodda í langflaugar hvorir
um sig og voru þeir Gorbatsjof og
Reagan nærri búnir að semja um
fækkun þeirra hér í Reykjavík í
fyrra þegar allt strandaði síðan á
ágreiningi um stjörnustríðsáætl-
un Bandaríkjamanna.
„Við erum alveg sannfærðir
um það að ef stjörnustríðsáætlun-
in kemst á það stig að vopnum
verður komið fyrir úti í geimnum
þá hefjist vígbúnaðarkapphlaup-
ið að nýju, bæði á jörðu og í há-
loftunum,“sagði Obukhof í gær.
Hann var að því spurður hvað
væri nýtt í tillögum Sovétmanna
og í hverju þær væru frábrugðnar
hugmyndum þeim sem Gorbat-
sjof setti fram í Reykjavík. Hann
kvað það nýtt vera að þær væru
settar fram sem fullmótuð samn-
ingsdrög. í þeim væri nákvæm-
lega tekið fram hvað mætti og
hvað mætti ekki staðsetja úti í
geimi, svo sem um flaugar og
leisiútbúnað, oggreindi nákvæm-
lega frá því hvaða rannsóknir
yrðu heimilar viðvíkjandi varnar-
vopnum. Allt væri þetta sett fram
í því augnamiði að auka vægi
ABM samningsins frá árinu 1972
en samkvæmt honum eru varn-
arflaugakerfi bönnuð.
Obukhof notaði tækifærið og
hæddist að tillögum Bandaríkja-
manna frá því í fyrradag. „Ég les í
blöðunum um einhverjar nýjar
tillögur Bandaríkjamanna.
Hvaða tillögur skyldu það nú
vera?“ Hann sagði að skrifleg til-
boð viðsemjenda sinna væru svo
almennt orðuð og loðin að ekki
væri vinnandi vegur að festa
hendur á neinni merkingu,
jafnvel þótt menn stingju þeim
undir sterka smásjá.
-ks.
Sri Lanka
Samningar undimtaðir
Að minnsta kostifimmtán manns biðu banaþegar lögregla skautá
mannfjölda sem var að mótmæla samkomulagi valdsmanna á Ind-
landi og Sri Lanka um vopnahlé Tamíla og Singalesa
Fimmtudagur 30. júlí 1987 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 11