Þjóðviljinn - 09.08.1987, Blaðsíða 17

Glaðningur handa filubollum
Margir eiga í erfiðu stríði við
aukakílóin. Víst eru aðferðirnar
margar sem fólk notar til að
verða aftur spengilegt og
grannvaxið og þeir sem eiga í
verulegum offituvandamálum
grípa stundum til örþrifaráða svo
sem að láta stytta í sér garnirnar,
hefta saman magann og sumir
láta víra saman á sér kjálkana,
þannig að ókleift verður að borða
nokkuð nema vökva.
En nú er komið enn eitt nýmæl-
ið á markaðinn. Það er plast-
blaðra sem sett er inn í magann,
án skurðaðgerðar, og blásin upp.
Fyrir bragðið skynjar líkaminn
sjálfan sig símettan, og lystar-
stöðvamar í heilanum draga því
úr matarlystinni, og fitubollan
étur miklu minna. Árangurinn
lætur ekki á sér standa, fólk með
magablöðru grennist verulega.
Þeir sem fundu upp á þessu
voru læknar tveir frá Delaware í
Bandaríkjunum, og að sögn
þeirra er góður árangur þeirra
grundaður á tvennu: annars veg-
ar því að aðferðin krefst einskis
viljaþreks hjá þeim sem fær sér
magablöðru, og svo annars vegar
hinu, að ekki er þörf á skurðað-
gerð.
Hœttulaus aðferð
'Óútblásin er magablaðran ekki
nema rétt á stærð við þumalfing-
ur. Hún er sett í gegnum munn-
inn, með langrí töng og síðan
blásin út með lítilli slöngu þegar í
magann er komið. Blöðrunni er
komið fyrir á meðan fitubollan er
deyfð lítillega, og þetta er gert á
göngudeild þannig að ekki þarf
að verja neinum tíma í sjúkrahús-
vist. í Bandaríkjunum kostar að-
gerðin um þrjú þúsund dollara. í
örfáum tilvikum verða smávægi-
legar truflanir á meltingu til að
byrja með, og þá er mjög auðvelt
að sprengja blöðruna með töng,
gegnum munn og kok, og síðan er
hún dregin út.
Helen Finger, 34 ára, frá Kali-
forníu var spikuð í meira lagi eða
130 kíló og þó ekki hávaxin.
Snemma í nóvember fékk hún sér
magablöðru og á fyrstu tveimur
vikunum missti hún 10 kíló. í til-
raun, þar sem 106 sjúklingar sem
þjáðust af offitu í nægilegum
mæli til að vera vel yfir hættu-
mörkum, fengu magablöðruna,
varð mjög góður árangur. Eftir
átta mánuði höfðu þeir misst sér-
hver að meðaltaii um 2,09 pund á
viku.
Hins vegar sýna tilraunir að
fólk verður að vera með maga-
blöðruna í að minnsta kosti þrjá
mánuði, til að ekki sæki í sama
horfið þegar hún er tekin úr mag-
anum. En eitt af því merkilega
sem einmitt fylgir þessari aðferð
er, að sjúklingunum gengur vel
að halda í horfinu, hafi þeir áður
verið nægilega lengi með blöðr-
una.
LEIÐARI
Þriliða og veldisreikningur
í vikunni var þess minnst aö 42 ár eru liðin frá
því að kjarnorkusprengjunni var varpað á Hiros-
hima. Þegar þessi atburður átti sér stað óraði
fáa fyrir afleiðingunum. Sprengingunni var yfir-
leitt fagnað í heimsfréttunum, hún var talin
marka endalok stríðsins og upphaf nýs fram-
faraskeiðs í sögu mannkyns, þar sem tekist
hefði að beisla þá ómældu orku, sem býr í inns-
ta kjarna efnisins.
Það er athyglisvert að lesa fréttir og skrif
blaða frá 1945, þar sem þessum samtímavið-
burði er lýst. Þar líta menn svo á að munurinn á
kjarnorkuvopnunum og hefðbundnum spreng-
juvopnum sé fyrst og fremst fólginn í aukinni
hagkvæmni: í einni sprengju sé hægt að koma
fyrir fleiri þúsund hefðbundnum sprengjum og
spara mikinn flugvélakost og mikla fyrirhöfn.
í skýrslu bandarísku sendinefndarinnar sem
kannaði afleiðingar sprengingarinnar í Hiros-
hima, og birt var 30. júlí 1946, eru afleiðingar
hennar bornar saman við loftárásirnar á Tokyo
þann 9. mars 1945, en í þeim tóku þátt 279
orrustuvélar. Þar er hefðbundinni þríliðu beitt og
samkvæmt henni drap Hiroshimasprengjan
32.000 manns á fermílu á meðan loftárásin
mikla á Tokyo með sínum mikla flugvélaflota
skilaði ekki nema 11.800 mannslífum á fermílu.
(Sjá Keesing's Contemporary Archives.) Það
vekur undarlegan hroll að sjá svona þríliðu-
reikning hernaðarsérfræðinga nú, 42 árum síð-
ar. Sumir mundu kannski spyrja sig nú, hvort
þeir sem þannig reiknuðu væru með öllum
mjalla. Leyndardómurinn um kjarnorkuna var á
fárra vitorði árið 1945, og þeir fáu sérfræðingar
sem gerðu sér grein fyrir þeim eðlismun sem er
á kjarnorkuvopnum og hefðbundnum vopnum
höfðu ekki fullt málfrelsi. Þeir voru bundnir af
pólitískum og hernaðarlegum hagsmunum. Al-
menningur og blaðamenn þess tíma höfðu ekki
aðgang að þeim upplýsingum sem gerðu
mönnum kleift að meta þýðingu þeirra atburða
sem áttu sér stað í Hiroshima og Nagasaki.
Nú eru breyttir tímar, skyldu menn ætla. Sú
hætta sem lífríki jarðarinnar er búin af kjarnork-
unni er á allra vitorði. Engum dettur í hug að
beita þríliðuaðferðum bandarísku vísindanefnd-
arinnar frá 1947 lengur, - eða hvað?
Tölfræðingar ógnarjafnvægis stórveldanna,
sem fyllt hafa Evrópu kjarnorkuvopnum í nafni
svokallaðrar fælingarheimspeki, beita ekki
ósvipuðum rökum. Þeir segja að nú sé vopna-
búrið í heiminum orðið sambærilegt við eina
miljón Hiroshimasprengjur, og samkvæmt inn-
byggðri rökfræði þeirra kallar þetta mikla magn
vopna stöðugt á fleiri vopn, þannig að í stað
hefðbundinnar þríliðu er nú farið að nota veldis-
reikning á eyðingarmáttinn.
Þessi veldisreikningur á eyðingarmáttinn er
ekki bara hugarfóstur einhverra ruglaðra her-
foringja og vopnabraskara. Hann kemur meðal
annars fram í nýlegri grein Benedikts Gröndal
sendiherra í Morgunblaðinu. Þar segir meðal
annars að Sovétríkin séu orðin svo miklu öflugri
en áður, „sérstaklega á sjó og í lofti, og þau ráði
yfir svo mikilli tækni að stóraukin virðing sé
borin fyrir þeim.“ Þessa virðingu vill Benedikt
Gröndal sýna Sovétríkjunum með stóraukinni
kjarnorkuvígvæðingu í hafinu í kringum ísland,
samkvæmt reglum veldisreikningsins og fæl-
ingarheimspekinnar eins og hún hefur verið sett
fram af flotamálaráðherra Bandaríkjanna, John
Lehman.
Það er vissulega rétt að Sovétríkin hafa kom-
ið sér upp ógnvekjandi vopnabúri hér í Norður-
höfum af fullkomnu tillitsleysi við þær þjóðir sem
byggja tilveru sína á þessu sama hafi. Sú víg-
væðing hefur einnig verið gerð í anda fælingar-
heimspekinnar og veldisreikningsins. En það
að Sovétríkin hafi tekið þátt í fælingarleiknum að
fullu gerir hann að engu leyti skynsamlegri.
Lærdómurinn sem við getum dregið af Hiros-
hima og þeirri þekkingu sem við höfum á eðli
kjarnorkunnar er að eina ráð smáþjóðar á borð
við ísland er að leita réttar síns í samfélagi þjóð-
anna og krefjast þess að leiðtogar stórveldanna
standi við orð sín og yfirlýstan vilja og útrými
þessum vopnum úr hafinu í kringum ísland. Að
öðrum kosti sitja menn fastir í þeirri þríliðu sem
hernaðarsérfræðingar Bandaríkjastjórnar hófu í
Hiroshima fyrir 42 árum og bíða þess að púður-
tunnan springi undir þeim.
-ólg
Sunnudagur 9. ógúst 1987 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 17