Þjóðviljinn - 11.08.1987, Blaðsíða 15

Norðurslóðir
Átaka- eða jaðarsvæði
Spjallað við Hjörleif Guttormsson Um nýafstaðna ráðstefnu
Félagsvísindastofnunar og Harvardháskóla
Hjörleifur Guttormsson alþingismaður: Áhugaverð skoðanaskipti og líflegar
umræður.
Hótel Örk í Hveragerði var
vcttvangur ráðstefnu um síðustu
helgi og stóðu að henni Félagsvís-
indastofnun Háskólans og Mið-
stöð Harvardháskóla fyrir al-
þjóðleg málefni. Yfirskrift ráð-
stefnunnar mætti kalla á íslensku:
Norðurslóðir - átakasvæði eða
jaðarsvæði?, en á ensku The High
North - á Flank or a Front?. Hjör-
leifur Guttormsson alþingismaður
sat ráðstefnuna og spjallaði Þjóð-
viljinn við hann í gær.
Er hœgt að tala um niðurstöður
á svona ráðstefnu?
Nei, þetta er meira rabb sem
fer þá eftir innleggi þeirra sem
hafa framsögu og síðan eru
skoðanaskipti. Þetta er önnur
ráðstefnan af þessu tagi. Sú fyrri
var haldin fyrir vestan fyrir
tveimur árum eða svo. Þessi er
aftur skipulögð af Félagsvísinda-
stofnun. En ráðstefnur þessar eru
kenndar við Harvard og sú sem er
nýlokið hér er önnur Harvar-
dráðstefnan um norræn málefni.
Hvað með þátttökuna?
Hún einkenndist nú fannst mér
af því að langflestir komu frá
Bandaríkjunum og Skandinavíu.
Utan þessara svæða var sáralítið.
Þó var eitthvað smávegis um
diplómata frá Vestur-Þýskalandi
og Bretlandi, en sárafáir frá Mið-
Evrópu og aðeins einn frá Japan.
Og stjórnmálamenn voru sárafáir
ef íslendingar eru undanskildir,
en fulltrúum frá stjórnmálaflokk-
unum var boðið að sitja ráðstefn-
una. Mest var um hernaðarráð-
gjafa og menn sem eru að fjalla
um þessi málefni í stofnunum og
háskólum.
Skoðanaskiptin voru áhuga-
verð, það er óhætt að segja það,
og umræðurnar líflegar á köflum.
Greindi menn mjög á um það
hvort Norðurslóðir væru frekar
átakasvœði eða jaðarsvœði í hern-
aðarlegu tilliti?
Eftir því sem maður reyndi
sjálfur að lesa út úr þessum
skoðanaskiptum þá fannst mér
að menn teldu að Norðursvæðið
væri í öðru sæti miðað við Mið-
Evrópu sem þungamiðja í strat-
egísku tilliti.
Þarna voru menn sem vöktu at-
hygli fyrir frísklegar spurningar.
Dæmi um slíkt er erindi sem
þarna var flutt um þróun herf-
ræðilegrar strategíu Sovétríkj-
anna. Það var maður að nafni
McGwire frá Brookings-
stofnuninni sem það flutti og
hans hugleiðingar vörðuðu með-
al annars það hvernig honum
kæntu herfræðileg markmið So-
vétríkjanna fyrir sjónir. Ekki
féllu þær hugleiðingar nú allar í
frjóa jörð, en hann taldi að
„þjóðaröryggi” skilgreindu So-
vétmenn tiltölulega þröngt. Þeir
hefðu öryggissvæði í kringum sig
þar sem þeir beittu hervaldi og
þrýstingi ef þeim byði svo við að
horfa en árás á Vestur-Evrópu
væri ekki á dagskrá. Ef menn
væru þeirrar trúar að slík árás
væri þeirra markmið, þá væri
ekki rökrænt að tala við þá um
afvopnun.
Varðandi Norðursvæðið varð
talsvert mikil umræða um áhrif
hernaðaruppbyggingar Sovét-
ríkjanna á Kólaskaga og hvaða
þýðingu það hefði fyrir Norður-
svæðið og Skandinavíu. Það kom
fram hjá mörgum að vissulega
hlytu Sovétmenn að taka tillit til
þess í sinni hernaðaruppbyggingu
en greindi á um hversu víðtækt
það áhrifasvæði væri.
Þarna var meðal annars ráð-
gjafi norska varnarmálaráðherr-
ans, Jakob Börresen að nafni.
Hann flutti þarna erindi og einnig
fyrrverandi hershöfðingi norður-
herafla Noregs, Huetfeldt. Mér
fannst málflutningur þessara
manna einkennast að varfærni og
yfirvegun. Þeir voru mjög hlut-
lægir í sínum málflutningi og
veltu sér ekki upp úr neinni ógn
sem Noregi stafaði af Sovétríkj-
unum sérstaklega. En þeir röktu
ýmsa þætti sem snerta vígbúnað
beggja megin. Það kom einmitt
fram í umræðum varðandi Noreg
að ef til átaka kæmi þá lægi víg-
lína út frá Kólaskaga ekki langt
suður eftir landinu.
Siglingar á höfunum með
kjarnorkuvopn komu nokkuð til
umræðu og viðleitni ríkja til að
takmarka slíkt. Ýmsir urðu til
þess að nefna frumkvæði Nýja-
Sjálands í því sambandi en sú
stefna hefur verið lögfest þar í
landi að krefjast vitneskju hverju
sinni um hvort skip séu með
kjarnavopn í farteskinu. ísland
var nú ekki sérstaklega rætt í því
samhengi en menn hafa vafalaust
í huga þau ummæli sem utanríkis-
ráðherra viðhafði í fjölmiðlum að
þessu leyti í sumar en á það á eftir
að reyna, hvert innihald er að
baki þeirra orða.
Það var þó nokkuð um vanga-
veltur um stefnu Sovétríkjanna
eftir valdatöku Gorbatsjoffs og
þá hvort hún hefði tekið miklum
breytingum. Hjá McGwire kom
meðal annars fram það sjónar-
mið að það bæri frekar að líta á
framsetningu Gorbatsjoffs sem
stefnu sem hefði þegar unnið sér
hljómgrunn í herfræðilegum hóp-
um innan Sovétríkjanna. Þannig
að sá þungi sem nú er í afvopnun-
arvræðunum af hálfu Sovétríkj-
anna eigi sér rætur aftur fyrir
valdatöku Gorbatsjoffs.
Það var líka bent á að líklega
hefðu Sovétmenn átt í erfið-
Ieikum með að fóta sig á stefnu
gagnaðilans, vegna þeirra
sveiflna sem átt hafa sér stað í
Bandaríkjum eftirstríðsáranna í
herfræðilegu tilliti, og það gerði
þeim ekkert auðvelt fyrir að spá í
framtíðina.
HS
Félagsráðgjafar
Staöa félagsráðgjafa hjá félaginu er laus til um-
sóknar. Staöan veitist frá 1. október nk. Upplýs-
ingar gefur Lára Björnsdóttir, félagsráðgjafi í
síma 15941, heimasími 40647.
Þroskaþjálfar
Þroskaþjálfa vantar í hlutastörf á sambýli og
skammtímavistun félagsins í Víöihlíð. Upplýsing-
ar gefa Solveig Theodórsdóttir, forstöðukona í
síma 31667, heimasími 77974 og Sveinbjörg
Kristjánsdóttir, forstöðukona í síma 688185,
heimasími 672414.
Starfsleiðbeinendur
Starfsleiðbeinanda vantar á vinnustofuna Ás,
Brautarholti 6, sem fyrst. Upplýsingar gefur Haf-
liði Hjartarson, framkvæmdastjóri í síma 621620.
Styrktarfélag vangefinna
Manitóbaháskóli.
Prófessorsstaða í ís-
lensku er laus til um-
sóknar
Tekið verður á móti umsóknum eða tilnefningum
til starfs við íslenskudeild Manitóbaháskóla og
boðið upp á fastráðningu (tenure) eftir tiltekið
reynslutímabil í starfi ef öllum skilyrðum er þá
fullnægt. Staðan verður annaðhvort veitt á stig-
inu „Associate Professor" eða „Full Professor"
og hæfur umsækjandi settur frá og með 1. júlí
1988. Laun verða í samræmi við námsferil, vís-
indastörf og starfsreynslu. Hæfur umsækjandi
þarf að hafa lokið doktorsprófi eða skilað
sambærilegum árangri á sviði íslenskra bók-
mennta bæði fornra og nýrra. Góð kunnátta í
enskri tungu er nauðsynleg sem og fullkomið
vald á íslensku rit- og talmáli. Kennarareynsla í
bæði málfræði og bókmenntum er mikilvæg og
æskilegt að umsækjandi hafi til að bera nokkra
kunnáttu í nútímamálvísindum. Þar sem ís-
lenskudeild er að nokkru leyti fjármögnuð af sér-
stökum sjóði og fjárframlögum Vestur-
íslendinga, er ráð fyrir því gert að íslenskudeild
eigi jafnan drjúga aðild að menningarstarfi þeirra.
' Þess er vænst að karlar jafnt sem konur sæki um
þetta embætti. Samkvæmt kanadískum lögum
sitja kanadískir þegnar eða þeir sem hafa
atvinnuleyfi í Kanada í fyrirrúmi.
Umsóknir eða tilnefningar með ítarlegum
greinargerðum um námsferil, rannsóknir og
starfsreynslu, sem og nöfnum þriggja er veitt geti
nánari upplýsingar, berist fyrir 30. október 1987.
Karen Ogden
Associate Dean of Arts
University of Manitoba
St. Jósefsspítali
Landakoti
Eldhús - starfsmaður
Okkur vantar nú þegar starfsmann í eldhús
Landakotsspítala, til vinnu við „Smurða
brauðið“. Þyrfti að geta hafið vinnu strax. Upplýs-
ingar gefur bryti í síma 19600-212.
Hjúkrunarfræðingar/
sjúkraliðar
Lausar eru nokkrar stöður hjúkrunarfræðinga á
lyflækninga-, handlækninga-, barna- og gjör-
gæsludeild.
Einnig stöður sjúkraliða á lyflækninga- og hand-
lækningadeildum.
Upplýsingar gefnar á skrifstofu hjúkrunarfor-
stjóra í síma 19600-220/300.
Fóstra
Fóstru vantar á barnadeild Landakotsspítala.
Upplýsingar gefnar á skrifstofu hjúkrunarfor-
stjóra, sími 19600-220/300.
Röntgendeild -
aðstoðarstúlka
Okkur vantar aðstoðarstúlku á röntgendeild
Landakotsspítala. Umsækjandi þyrfti að geta
hafið vinnu strax.
Upplýsingar gefur deildarstjóri í síma 19600-330.
Eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi
Lúðvík J. Albertsson
Svalbarða, Hellissandi
sem lést í Borgarspítalanum þann 8. ágúst s.l. verður jarð-
sunginn frá Ingjaldshólskirkju laugardaginn 15. ágúst kl.
14.00.
Fyrir hönd aðstandenda
Veronika Hermannsdóttir
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 19