Þjóðviljinn - 21.02.1988, Page 8

Þjóðviljinn - 21.02.1988, Page 8
ur. Þá þótti ekki síður ástæða til að rjúfa þá leynd og feimni, sem jafnan hefur fylgt boðsferðum af þessu tagi. Og sá sem þetta skrif- ar lenti í þeirri undarlegu reynslu að þiggja 280 bandaríkjadali í far- areyri af Menningarstofnun Bandaríkjanna og horfa á frétta- menn Ríkisútvarpsins gera það sama. Takið eftir: fréttamenn ís- lenska Ríkisútvarpsins þiggja 280 bandaríkjadali í farareyri af Menningarstofnun Bandaríkj- anna til þess að kosta uppihald sitt í mikilvægri fræðsluferð um grundvallaratriði í öryggismálum íslensku þjóðarinnar. Þetta þykir hin sjálfsagða regla á íslandi og hefur viðgengist allt frá 1949, og hún staðfestir enn að íslendingar eru ekki búnir að yfirstíga þá þóttafullu vanmetakennd sem einkennir spillt dekurbörn innan Er það réttlætanlegt að Þjóð- viljinn þiggi boð Menningar- stofnunar Bandaríkjanna um kynnisferð til höfuðstöðva Atl- antshafsbandalagsins? Er það réttlætanlegt að blaða- maður Þjóðviljans láti banda- ríska aðila leiða sig í gegnum innviði NATO og útlista starfs- hætti bandalagsins og pólitíska og hernaðarlega stefnumótun þess? Þetta eru eðlilegar spurningar, en svarið við þeim liggur ekki eins í augum uppi og ætla mætti. Það er pabbi sem borgar Eins og margoft hefur verið rakið hér í blaðinu í gegnum árin, þá hafa íslendingar ekki verið þess umkomnir að móta sér stefnu í utanríkismálum sem fullvalda þjóð allt frá því að landið gekk í Atlantshafsbanda- lagið á sínum tíma. Segja má að lýðveldið hafi verið þroskaheft á þessu sviði allt frá því að það í frumbernsku sinni leitaði forsjár stórabróður í Washington, sem oft hefur síðan þurft að beita þennan ófullvaxta ungling upp- eldisaðferðum sem minna á það hvernig foreldrar umgangast spillt og ofdekruð börn sín. Þetta kemur meðal annars fram í því að allt frá því að íslendingar gerðust þátttakendur í þessu bandalagi við stofnun þess árið 1949 hafa bandarísk stjórnvöld séð um að miðla upplýsingum til almenn- ings hér á lanai um þennan hryggjarlið í öryggismálum okkar íslendinga, án þess að íslensk stjórnvöld kæmu þar nokkuð nærri í öðru hlutverki en betlar- ans og hermikrákunnar. í áraraðir hefur það tíðkast að bandarísk stjómvöld hafi boðið útvöldum íslenskum blaða- mönnum og öðrum völdum hóp- um í þjóðfélaginu í siíkar „NATO-ferðir“ eins og þær hafa verið kallaðar, í því skyni að mata íslendinga á upplýsingum um ör- yggishagsmuni sína. Þar hefur verið um hreina einokun að ræða, rétt eins og ísland væri ekki fullgildur aðili að þessu bandalagi eins og hver önnur aðildarþjóð og væri ekki fullburðugt til að velja sjálft sína fréttamenn til- slíkrar upplýsingamiðlunar fyrir þjóðina. Rétt eins og það væri ekki í verkahring íslenskra stjómvalda að leggja mat á starf bandalagsins og þýðingu þess fyrir öryggishagsmuni þjóðarinn- ar og leiðbeina íslenskum blaða- mönnum um innri starfsemi þess og stefnumótun. Stefnan hefur verið sú að öryggi okkar og upp- hefð komi frá Bandaríkjunum og að Bandaríkjamenn væru þeir einu sem skildu öryggishagsmuni okkar og væra þess megnugir að mata okkur á upplýsingum um þá og velja sér fjölmiðla í því skyni. Þjóðviljanum hefur einu sinni áður verið boðið í „N ATO-ferð“. Það var fyrir fjóram árum eða svo. Það var Einar Karl Har- aldsson, þáverandi ritstjóri blaðsins, sem þá fór í slíka kynn- isferð, en á síðustu stundu var ferðaáætluninni breytt og í stað þess að skoða höfuðstöðvar NATO í Brússel var haldið til Berlínar og Oslóar. Það var fyrst nú í þessari ferð sem ég frétti, eftir heimildum sem ég treysti, ástæðuna fyrir þessari skyndiíegu breytingu á ferðaáætlun þeirrar sendinefndar. Þegar íslenska fastanefndin hjá NATO frétti að ritstjóri Þjóðviljans væri væntan- legur í höfuðstöðvar bandalags- ins kom hún í skyndingu í veg fyrir að svo mætti verða. Þetta höfuðvígi íslenskra öryggismála vgr ekki opið öllum íslendingum, að mati íslenskra stjómvalda. Ritstjórn Þjóðviljans hefur haft þann skilning að til þess að hægt sé að mynda sér skoðun á jafn brennandi máli,og öryggis- málum þjóðarinnar þurfi að afla þekkingar. Eintiig þekkingar á innviðum NATO og þeirri starf- semi sem þar fer fram. Þess vegna var ákveðið áð þiggja þetta boð þrátt fyrir unaarlegar ytri aðstæð- 8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 21. febrúar 1988 sig, því sem ég sat í flugstjórnar- klefanum aftan við flugstjórann og virti fyrir mér flóttann sem brast á mávagerið yfir togaran- um, þá rak ég allt í einu augun í tvö skilti sem voru spönn frá nefi mínu á vinstri hönd flugstjórans: „Missile ready“ og „Missile fire“ - flugskeyti reiðubúið og flug- skeyti skjóta. Þetta voru takkarn- ir sem ýta skal á þegar stríðið er skollið á og granda skal kafbátn- um sem búið er að staðsetja. Orion-vélarnar geta semsagt borið flugskeyti undir vængjum, og það kjarnorkuflugskeyti ef því er að skipta. En flugskeytag- eymslurnar voru hins vegar tóm- ar í þessari ferð. Lítil þægindi eru um borð í þessum vélum, þótt stórar séu. Vélin var full af tækjabúnaði; rat- sjártækjum og háþróuðum Nú mega Rússarnir fara að vara sig: eldflaugatakkar í stjómklefa Orion P-3 vélarinnar. Ljósm. ólg. við fermingaraldurinn: Það er pabbi sem borgar. í kafbátaleit á Selvogsbanka „Þetta eru spennandi tímar til þess að heimsækja höfuðstöðvar NATO,“ sagði bandaríski próf- essorinn sem flutti okkur fyrsta fyrirlesturinn í Menningarstofn- uninni við Neshagann. Það var tveim dögum áður en við stigum um borð í Orion P-3 kafbáta- leitarflugvélina á Keflavíkurflug- velli sem flutti okkur átta íslenska blaðamenn og tvo starfsmenn Menningarstofnunarinnar, ásamt blaðafulltrúa herliðsins í Keflavík, til Brússel. Ferðin sjálf var merkileg reynsla, því aldrei hafði ég komið í þvflíkan farkost fyrr. Þetta er fjögurra hreyfla skrúfuþota af Lockheed gerð, sem notuð er til þess að leita uppi kafbáta undir yfirborði sjávar. Innanborðs er fjöldi hlustunar- dufla sem hægt er að varpa í sjó- inn þar sem von er á kafbátaum- ferð. Duflin geta stefnumiðað kafbátana, og með því að kasta niður nægilega mörgum duflum getur vélin staðsett kafbát nák- væmlega upp á gráðu. Engum hlustunarduflum var kastað nið- ur í þessari ferð, en hins vegar komu flugstjórarnir fljótiega auga á dularfullt fley, sem sigldi í miðju fuglageri einhvers staðar úti á Selvogsbanka. Flugið var skyndilega lækkað og í djúpum og kröppum beygjum hnituðum við hringi yfir íslenskum skutto- gara sem var að draga inn trollið. Þarna hefðu Rússarnir mátt vara

x

Þjóðviljinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.