Þjóðviljinn - 21.02.1988, Blaðsíða 11

Þjóðviljinn - 21.02.1988, Blaðsíða 11
Dagsbrúnarfundurínn um daginn eru dæmi um árangursrík vinnubrögð." Frá baráttu- ins, flutti á síðasta áratug. í þessu frumvarpi var lagt til að launabil- ið í landinu væri bundið við tvö- föld lágmarkslaun. Margir töldu þetta þá óraunhæft frumvarp og lýsa því að Stefán okkar Jónsson væri fremur maður hugsjónanna en raunsæisins. Mér er hins vegar til efs að nokkurt annað þingmannafrum- varp Alþýðubandalagsins frá síð- asta áratug lifi jafn góðu lífi í hug- um launafólks. Umræðurnar um það á vinnustöðunum um þessar mundir endurspegla sterkar kröf- ur um að dregið verði úr hinum mikla launamun í landinu. Þess vegna er brýnt að setja ekki bara á verkefnaskrá þjóð- málanna hver lágmarkslaunin í landinu eigi að vera og hvernig eigi að ákveða þau, heldur einnig hver hámarkslaunin eigi að vera og hvernig eigi að fastbinda aukinn launajöfnuð meðal lands- manna. Það verður að hefja um- ræður um leiðir til aukins launa- jafnaðar. Á að ákveða lágmarks- laun og hámarkslaun eingöngu í samningum, eða verður óhjá- kvæmilegt að fara að einhverju leyti leið lagabindingar? Sú skoðun hefur oft heyrst að ekki sé hægt að minnka launabil- ið í landinu, hvorki með því að ákveða lágmarkslaun og há- markslaun í samningum né held- ur með lögum. Slíkt sé ekki raun- hæft. Petta viðhorf er byggt á misskilningi. í>að er ekkert náttúrulögmál að innan heilbrigðiskerfisins sé rúmlega tífaldur launamunur eins og nú er þegar laun allra eru ákveðin með opinberum aðgerð- um. Það er greið leið að auka þar launajöfnuð í formlegum samn- ingum ef viljinn er fyrir hendi. Á sama hátt geta samvinnumenn í landinu gert samþykktir sem banna að innan Sambandsfyrir- tækjanna sé rúmlega þrettánfald- ur launamunur. Þessir tveir stærstu vinnu- veitendur í landinu, ríkið og sam- vinnuhreyfingin, gætu markað þá stefnu í þágu aukins launajafnað- ar að fastákveða bil milli lægstu og hæstu launa. Slíkt yrði afger- andi fordæmi sem aðrir yrðu knúnir til að taka mjög alvarlega. Það gæti einnig komið til greina að beita löggjafarvaldinu til að setja ramma um leyfilegt launabil í landinu og ákveða þannig hámarkslaunin sem til- tekið margfeldi af lágmarks- laununum. Á þann hátt gætu lægstu laun hækkað um leið og hinir hæst launuðu næðu árangri. Þar með yrði snúið við þeirri þróun und- anfarinna ára að hækkanir lág- launahópanna leiði fyrst og fremst til ávinnings fyrir hina sem best eru settir. Hinn lögskipaði rammi væri ávallt innbyggð trygging fyrir hina lægst launuðu. Hvað er eðlilegt launabil? Sjálfsagt munu margir sjálf- skipaðir og lærðir sérfræðingar telja að slík lögbindingarleið til aukins launajafnaðar sé ekki fær. Það hefur hins vegar aldrei farið fram ítarleg umræða um málið. Hún verður að hefjast nú, því að þær aðferðir sem beitt hefur verið til þessa hafa eingöngu leitt til sí- vaxandi launamisréttis. Með því að ákveða launabilið með lagasetningu væri samtökum launafólks og vinnuveitendum fengið það verkefni að ákveða laun einstakra hópa og stétta innan ákveðíns ramma. Það væri hins vegar samfélagsleg ákvörð- un, í samræmi við jafnréttisvið- horf þjóðarinnar, að ákveða mun lægstu og hæstu launa. Nú er það hins vegar þenslumarkaðurinn og laumuspil í einstökum fyrirtækj- um sem ræður misréttinu. Þótt samkomulag næðist um að fara leið lagasetningar til að tryggja aukinn jöfnuð gæti reynst erfitt að ná samstöðu um hve mikill launamunurinn ætti að vera. í frumvarpi Stefáns Jóns- sonar var á síðusta áratug talað um að hámarkslaun mættu ekki vera hærri en tvöföld lægstu iaun. Sjálfsagt yrði það þrautin þyngri að stökkva úr fimmtánföídum mun sem ríkir um þessar mundir og inn í slíka skipan. Þess vegna er hér varpað fram til umhugsunar og umræðna hvort eðlilegt fyrsta skref væri ekki að lögbinda að launamunur- inn í landinu mætti ekki vera hærri en fjórfaldur. Slík skipan yrði mikil breyting frá ryúverandi ástandi og stórt skref í jafnaðar- átt. Sé tekið mið af þeim tölum sem tilgreindar eru í tillögum Alþýðu- bandalagsins um nýjan kjarasátt- mála - að lágmarkslaun yrðu á bilinu 45.000-50.000 krónur - myndi slík lögbinding launajafn- aðar fela í sér að laun í landinu yrðu 45.000-180.000 krónur eða 50.000-200.000 krónur á mánuði. Núverandi launamunur er hins vegar á bilinu 30.000-450.000 krónur á mánuði. Það væri fróð- legt að heyra rökin fyrir því hvers vegna sumir teldu sig eiga rétt á hærri laununi en 200.000 krónum á mánuði. Lögbinding á fjórföldum launamun, sem fyrsta skref í átt að auknum launajöfnuði í landinu, gæti leitt kjaramálin út úr því öngstræti sem þau hafa ver- ið í á undanförnum árum og skapað samtökum launafólks sterkari aðstöðu til að semja í raun um kaup og kjör. Skipan launamála yrði þá meira í sam- ræmi við réttlætistilfinningu al- mennings og lýðræðislegt vald fólksins sjálfs yrði á ný grund- völlur ákvarðana um lífskjörin í Iandinu. HAVAXIMJOR OG YFffiDMTTAR- HEEVHID , LANGBEST AEINUMSEAÐ einfaldlega á tékkareikningi. Nú bjóðast viðskiptamönnum Samvinnubankans tvær þýðingarmiklar nýjungar á kjörum tékkareikninga. Almennir sparisjóðsvextir Tékkareikningar með Hávaxtakjör- um bera nú sömu vexti og almenn sparisjóðsbók eða 22%. Þannig nýtur þú enn betri kjara og losnar þar að auki við allar óþarfa milli- færslur milli reikninga. Yfirdráttarheimild Þú átt kost á allt að 50.000 kr. yfir- dráttarheimild hafir þú fengið greidd laun eða tryggingarbætur inn á reikning í bankanum í a.m.k. 3 mánuði. Ert þú búin(n) að sækja um? Sunnudagur 21. febrúar 1988 WÓÐVILJINN - SÍÐA 11 Launavelta - lán fýrir launaf ólk Viðskiptamenn bankans sem kost eiga á yfirdrætti, eiga jafnframt rétt á Launaveltuláni. Upphæð og lánstími ræðst af tímalengd viðskipta sem hér segir: Eftir 3 mán. viðskipti, lán kr. 40.000,00 til 3 mán. á víxli eða skuldabréfi að vali umsækjenda. Eftir 6 mán. viðskipti, lán kr. 80.000,00 til 18 mán. Eftir 12 mán. viðskipti, lán kr. 150.000,00 til 24 mán. Eftir 24 mán. viðskipti, lán kr. 200.000,00 til 24 mán. § SAMVINNUBANKI ÍSLANDS HF

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.