Þjóðviljinn - 31.03.1988, Síða 12

AFMÆLI
Sigurður A. Magnússon
sextugur
Mér hefur borist til eyrna að
Sigurður A. Magnússon sé sex-
tugur í dag. Ég veit að það er
fjarska gamaldags og venjulegt
að segja eftirfarandi en skrifa það
samt og segi: Sigurður A.
Magnússon er eldhugi sem aldrei
verður gamall, er alltaf ungur og
kjarkmikill, gengur í þau verk
sem hugsjón hans býður og spyr
aldrei um neitt annað en hugsjón-
ina.
Ég kynntist Sigurði þegar við
rákum saman barnaheimili fyrir
nokkrum árum og síðan hafa veg-
ir okkar oft legið samhliða eða
saman. Síðast er af því að frétta
er við skipuðum saman fram-
boðslista Alþýðubandalagsins í
Reykjavík í síðustu alþingiskosn-
ingum. Þar var fleira fólk lista og
menningar sem ekki hafði áður
skipað framboð okkar eins og
Guðbergur og Vigdís Grímsdótt-
ir sem þá hefur akkúrat verið að
skrifa handa okkur Kaldaljósið.
Og þarna var Kjartan Ragnars-
son sem var hreint ekkert óum-l
deildur í þessum hópi. En ég skrifa
verkið á mig og viðurkenni
reyndar engin mistök í þessu efni!
Tilgangurinn með því að kalla allt
þetta fólk saman á framboðslista
var pólitískur sá: Að lýsa því yfir
að Alþýðubandalagið telur það
skyldu sína að sinna menning-
armálum sem forgangsverkefni
en ekki verkefninu númer sjö eða
sautján á pólitískum stefnu-
skrám. Það var reyndar ánægju-
legt við kosningabaráttuna í fyrra
að hlutur listamanna í henni allri
var meiri en ég man nokkru sinni
eftir fyrr eða síðar. Og þó að við
Sigurður höfum ekki fiskað
mikið í fyrra þá gengur betur
næst. Það fiskast ekki í hverjum
róðri undir Jökli heldur.
Til hamingju með afmælið,
ungi maður.
Svavar Gestsson
Þrátt fyrir „ævisögurnar" er
kannske enn eitthvað ósagt,
eitthvað sem aldrei verður sagt,
einfaldlega vegna þess að orð ná
ekki yfir það. Þeim tveim aðal-
þáttum mannlegs lífs, ást og hat-
ri, verður líklega aldrei lýst af
nokkurri sanngirni, nema í ein-
hverri tilbúinni persónu, sem
aldrei var til. Hvað veit ég t.d.
hversu mikið Sigurð langaði til
þess að verða söngvari, kannske
vissi hann það ekki einu sinni
sjálfur? Ég vissi aðeins að hann
hafði afburða söngrödd (bariton)
og tilfinningahitann átti hann í
hvern tón. Ég þykist nokk-
urnveginn viss um að í dag gæti
hann fleytt rjóinann af frægðinni
sem söngvari, hefði hann látið
Músurnar og míg ráða fyrir sig
ferðinni „i den tid“. „Öll list er
vita gagnslaus" kenndi hann mér
í þá daga, og sneri sér að guð-
fræðinni. Kannske urðu það hon-
um líka vonbrigði að öldurnar
skyldi ekki lægja, þegar við stóð-
um í stafni Akraborgarinnar
gömlu á leið í Vatnaskóg og Sig-
urður hóf upp sinn volduga barit-
on og söng ,,Pittlöf, ó, Drottinri'
beint framan í vindinn og öskr-
andi himinháar öldurnar. Þess-
ari stund gleymi ég aidrei og mig
furðar enn að öldurnar skyldu
ekki leggja saman vængina - og
hlusta. Hvort var það Skaparinn
sjálfur sem ekki vildi kitla metn-
aðartaugarnar í þessa átt, eða
þvermóðskan í Sigurði sjálfum,
hugsunarieysi, hlýðni eða
óhlýðni, eða var það kannske
köllun inn í guðfræðideildina?
Og hvað er köllun,- hugarbrengl,
þroskaleysi, fjarstýring? Engin
svör veit ég, þrátt fyrir töluverð
náin kynni af Sigurði. Svolítið
kann maður að greina „human
being". Auðveldara er að búa
einstaklinginn til, slíkur er háttur
skáldsins og þá leið fór Sigurður.
Hvernig þau spor hafa til tekist
og munu til takast í framtíðinni,
verður annarra að dæma, því
Ævisagan hlýtur að halda áfram,
hún hættir tæplega þar sem
þroskinn byrjar að verða umtals-
verður. Þótt spor okkar Sigurðar
liggi of sjaldan saman (nú orðið),
hefur verið ævintýri að eiga hann
sem vin, horfa á og upplifa hans
sveiflukennda líf, einn daginn
sæmilega efnaðan af veraldlegum
auði, næsta dag leitandi að
svefnplássi og auðurinn horfinn.
Á einu slíku augnabliki sagði
hann við mig: „Nú á ég ekkert
nema bækurnar mínar, ég er
frjáls og mér hefur aidrei liðið
betur.“ Kannske er þetta
leyndardómur hamingju hans.
Sigurður verður aldrei haminn í
hulstur samfélagsins, hans víð-
feðmu tilfinningar heimta vængi
frelsisins og til þess að komast á
leiðarenda, virðist honum nægja
einn kyrtill og einir ilskór.
Kæri vinur. Margir munu
öfunda þig og margir munu sam-
fagna þér í dag.
Ragnar Björnsson
Það hefur verið fyrir aldar-
fjórðungi að leiðir okkar Sigurð-
ar A. Magnússonar lágu fyrst
saman. Það gerðist á prenti. Sig-
urður var þá á Morgunblaðinu og
skrifaði þar meðal annars merkar
ádrepur á fleira en gott þótti á
þeim bæ. Hann átti samt meira en
nóg púður aflögu til að plaffa á
strák, sem þá var nýkominn frá
Moskvu og hafði viðrað hér í
Þjóðviljanum einhverjar hug-
myndir um samhengið í stjórn-
málunum og bókmenntunum,
sem Sigurði leist ekkert á. Hófst
nú ritdeila okkar í milli sem er
löngu gleymd sem betur fer.
Nema hvað við Sigurður munum
það báðir, að sá öðlingur Jóhann
Hannesson skólameistari og
skáld, hafði mikla ánægju af þess-
ari sennu. Hann sagði að þetta
væri í fyrsta skipti sem menn af
Þjóðvilja og Morgunblaði gætu
ræðst við án þess að hamast á því
að viðmælandinn væri fífl, glæpa-
maður eða þaðan af verra. Sé
þetta rétt hjá Jóhanni, þá var hér
nokkuð vel af stað farið.
Síðan þá hefi ég margt haft af
Sigurði að segja. Sem betur fer.
Hann hefur til að bera þann
áhuga, þann dugnað, þá forvitni
og það marglyndi sem þótti gott
einkenni á mannfólki endurreisn-
artímans hér fyrr á öldum og er í
sjálfu sér margvelkomið andóf
gegn daufu lífi. Sigurður er
snarpur ritdeilumaður, hann hef-
ur samið leikrit og skáldsögur og
ljóðabækur margar, hann hefur
þýtt merkishöfunda, skrifað
ferðabækur og bækur um hesta
og listamenn og sjálfa þjóðarsál-
ina. Og öll vitum við mjög vel af
margra binda verki hans sjálfs-
ævisögulegu, þar sem saman fara
óvenjulegt hugrekki og óvenju-
leg reynsla með þeim afleiðing-
Æ.j.rrr*::*:
ST. JÓSEFSSPÍTALI, LANDAKOTI
y?,
Lausar stöður
á barnadeild
Hjukrunarfræðingar
Barnad,eild Landakotsspítala auglýsir námskeiö í
baraáhjúkrun og skipulagöa starfsaölögun tíma-
biliö jurrí-júlí-ágúst (3 mán.), sem síðan verður
endUrfgkið sept.-okt.-nóv. (3. mán) næsta haust.
Auk stárfsaölögunar veröur m.a. fræðsla um
ýmsaf; nýjungar sem þróaöar hafa veriö viö
barnáðfeildina.
Uppíýsthgar veitir Alda Halldórsdóttir, hjúkrunar-
ráögjajj í síma 19600-238 f.h. þri. og mi. og e.h.
mán, og fö.
Laus’ er staöa aöstoöardeildarstjóra frá 1. maí
1988vUmsóknarfrestur er til 15. apríl nk.
Upplýsingar veitir Katrín Pálsdóttir, hjúkrunar-
framkýæmdastjóri í síma 19600-300.
Fóstrur
Barnadeild Landakotsspítala auglýsir 3ja vikna
skipulagða starfsaðlögun fyrir fóstrur er vilja
starfa á barnadeild.
Upplýsingar veitir Alda Halldórsdóttir hjúkrunar-
ráðgjafi í síma 19600-238 f.h. þri. og mi. og e.h.
mán. fi. og fö.
Reykjavík 29.3. 1988
um að við höfum eignast bæði
merkilega þroskasögu og merki-
lega heimild um kynslóð og hug-
blæ og íslenska örbirgð.
Og það er öldungis frábært að
fá að þekkja manninn af bókum
hans og um leið af nærveru og
mörgu góðu spjalli um stórmálin
og undarlegu málin og smá-
skrýtnu málin í landinu og
heiminum. Ekki síst vegna þess
að Sigurður A. Magnússon hefur
til að bera í ríkum mæli kosti sem
gott er að hafa nálægt sér á geð-
litlum tímum: einlægni, hæfi-
leikann til að reiðast ósómanum
og hrífast af því sem gott er og
fagurt. Megi þeir kostir duga Sig-
urði A. Magnússyni jafn lengi og
hans kýs að lifa á jörðunni. Til
hamingju með daginn.
Arni Bergmann
Það var gaman að vera ung-
lingur í upphafi síðasta áratugar,
að vakna til pólitískrar vitundar
og fá Samvinnuna innum heim-
ilislúguna. Mikið óskaplega þótti
manni það merkilegt rit í krafti
allrar þeirrar róttæku þjóð-
félagsumræðu sem þar fór fram,
en kannski ekki síður vegna rit-
stjórans sem var svona óhræddur
við þessar hræringar allar og
hafði þó að sögn fróðra manna
eitt sinn unnið á Morgunblaðinu.
Ekki er ég viss um að allir lang-
hundar þess tímarits þoli ná-
kvæman lestur núna, en stundum
er það virðingarmeira að lifa með
sínum tíma en bara að lifa hann
af. Og hver hefur svosem vitnað í
Samvinnuna eftir að SAM hætti
að stýra henni á sinn óstýriláta
hátt?
Kannski er það aðalsmerki Sig-
urðar A. Magnússonar að vera
mitt í hræringum tímans. Og
leggja sitt fram til þeirra: Auk
þess að vera afkastamikill rithöf-
undur og skáld hefur hann verið
manna ötulastur að kynna ís-
lenskar bókmenntir erlendis,
unnið þarft þýðingarstarf (m.a.
með þýðingum á smásögum Jo-
yce) og samið fjölda fyrirlestra og
blaðagreina um hugðarefni sín,
ekki síst þjóðfrelsismál. í öllu
sínu blaða- og bókmenntastarfi
hefur Sigurður varðveitt eitt sem
einmitt þeim sem daglega hræra í
þeirri súpu er svo hætt við að
glata: hrifnæmið. Þess vegna
sleppur hann framhjá doðanum,
smásmyglinni og öfundinni sem
stundum liggur einsog mara yfir
andlegu lífi okkar. Sífellt er hann
að rekast á eitthvað sem hrífur
hann, sem hann heillast af, og er
rokinn af stað að hrífa aðra, upp-
rifinn og mælskur. Einsog allir
örir menn getur hann þess vegna
verið fljótfær og stundum mis-
tækur - olræt - en þyngra vegur
að málflutningur hans er aldrei
ástríðulaus, hann veltir ekki sín-
um vöngum þangað til allir eru
búnir að gleyma tilefninu.
Mitt í þessu öllu hefur honum
líka tekist að skapa varanleg
verk. Með bókinni Undir kal-
stjörnu setti hann íslenskri ævi-
sagnaritun nýjan mælikvarða,
þar sem hlífðarlaus sjálfsköfun
helst í hendur við áhrifamikinn
rithátt. í sagnabálkinum um Jak-
ob - þar sem Kalstjörnuna ber
vissulega hæst - hefur Sigurður
dregið saman stórmerkilega
mynd af Reykjavík á árunum um
og eftir síðari heimsstyrjöld sem
ella hefði glatast.
Samstarf Sigurðar A. Magnús-
sonar og Máls og menningar er
orðið langt og ánægjulegt. Fyrir
hönd stjórnar og starfsfólks bók-'
menntafélagsins vil ég þakka
honum fyrir það og flytja honum
um leið árnaðaróskir: Megir þú
halda áfram að kenna til og lifa,
reiðast og hrífast - og hrífa aðra.
Halldór Guðmundsson.
Þótt ótrúlegt megi virðast er Sig-
urður A. Magnússon orðinn sex-
tugur. Ótrúlegt segi ég vegna
þess að hann er einhvern veginn
tengdari vorinu en haustinu og
minnir mann strax meira á æsku
og fjör en flestir menn aðrir.
Gleði fylgir Sigurði A. Magnús-
syni og jákvæð baráttugleði fyrir
því sem honum finnst málefni
réttlætis.
Rithöfundasamband íslands
hefur notið þessara eiginleika
hans í ríkum mæli. Þegar íslenskir
rithöfundar sameinuðust í einum
heildarsamtökum, Rithöfunda-
sambandi íslands, árið 1974 var
Sigurður A. Magnússon helsti
forvígismaður þeirrar sameining-
ar, að öðrum ólöstuðum. Hann
var jafnframt fyrsti formaður Rit-
höfundasambandsins eftir sam-
einingu. Dugnaður hans og já-
kvæð viðhorf kom íslenskum rit-
höfundum að góðum notum þá
einsog raunar æ síðan. Fyrir þetta
starf að félagsmálum og samein-
ingarmálum standa íslenskir rit-
höfundar í ævarandi þakkarskuld
við Sigurð A. Magnússon. Fyrir
hönd Rithöfundasambands ís-
lands flyt ég Sigurði A. Magnús-
syni hjartanlegar afmæliskveðj-
ur.
Sigurður Pálsson,
formaður Rithöfundasambands
íslands
Hafnarfjörður -
íbúðalóðir
Hafnarfjarðarbær hefur til úthlutunar lóðir fyrir
íbúðarhús í Setbergi og víðar.
Um er að ræða lóðir fyrir einbýlishús, raðhús,
parhús og fjölbýlishús.
Nánari upplýsingar veitir skrifstofa bæjarverk-
fræðings, Strandgötu 6, þ.rn.t. um gjöld vegna
lóðanna, byggingarskilmála o.fl.
Umsóknum skal skila á þar til gerðum eyðu-
blöðum, sem þar fást eigi síðar en föstudaginn
15. apríl 1988.
Eldri umsóknir ber aö endurnýja eða stað-
festa.
Bæjarverkfræðingur
Auglýsið í Þjóðviljanum
68 13 33.
12 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN