Þjóðviljinn - 22.06.1988, Page 5

VIÐHORF
Island og kjamorkuvopn
Um sorglega tilhneigingu mannanna verka til ófullkomleika
eða
Nokkur orð í viðbót um ályktun Alþingis um stefnu Islendinga í afvopnunarmálum
Steingrímur J. Sigfússon skrifar
Hreint hefur mér tekist djöful-
lega til við samsetningu greinar-
ófétis sem birtist hér í Þjóðvilja 9.
júní sl. fyrst Vigfús Geirdal tekur
hana fyrir mestmegnis skammir
um sig og þar á ofan rakalausar.
Ekki var það ætlunin, enda
laukrátt sem fram kemur í grein
Vigfúss í sama blaði sjálfan þjóð-
hátíðardaginn að hann á annað
skilið af mér. Hélt ég að það hefði
komið fram í þessari áðurnefndu
grein frá 9. júní, en nóg um það.
Reyndar finnst mér tilefnið, að
svo miklu leyti sem það snýst að-
eins um áhrif, nytsemd eða ónýti
ályktunarinnar frá ‘85, naumast
verðskulda margar breiðsíður rit-
aðs máls og í öllu falli ekki mikið
af digrum stóryrðum. Ég mun því
ekki lengja að ráði þessi skrif af
minni hálfu. Það hlýtur enda að
teljast tvísýnt um árangur þegar
þar er komið umræðum að ég er,
samkvæmt penna Vigfúss, „trúr
þeirri hefð prókúruhafa sósíal-
ismans að rýja mannorðið utan af
þeim sem leyfa sér að gagnrýna
mig.“
Eg gæti vissulega spurt eins og
Vigfús Geirdal hvort ég eigi slík
ummæli skilin. Nú eða þá kvartað
undan því að stórar fullyrðingar
væru lítt rökstuddar en hirði um
hvorugt. Ég fullvissa hinsvegar
Vigfús Geirdal um að hann verð-
ur ekki fyrir frekari rúningi af
minni hendi.
Um ályktunina frá ‘85 læt ég
nægja að bæta þessu við:
1. Fyrir daga ályktunar Alþing-
is um stefnu íslendinga í afvopn-
unarmálum var engin hliðstæð
samþykkt til. Með kostum sínum
og göllum markar því sú sam-
þykkt óumdeilanlega ákveðin
tímamót.
2. Eins og flest mannanna verk
er þessi ályktun langt í frá galla-
laus, hvort sem heldur er tækni-
lega séð eða pólitískt og eins og
oft vill verða með málamiðlanir
hefur ugglaust enginn verið
ánægður með samþykktina. Því
fór auðvitað fjarri að við, þeir
herstöðvaandstæðingar sem urð-
um sammála um að styðja á-
lyktunina, næðum þar öllu því
fram sem við vildum. Menn stóðu
einfaldlega frammi fyrir því að
meta hvort það sem hægt var að
ná fram í ályktuninni, væri skárra
en ekki neitt, svo notuð sé nú
sæmilega skiljanleg íslenska.
Niðurstaðan varð JA. Það væri
þrátt fyrir allt mikilvægt að fá
m.a. það inn í ályktun Alþingis
að hér á landi skyldu ekki vera
kjarnorkuvopn.
3. Samkvæmt stjórnskipan
landsins ber ráðherrum, hand-
höfum framkvæmdavaldsins, að
gæta þess í hvívetna að störf
þeirra og stjórnarathafnir séu
samkvæmt stjórnarskrá, lands-
lögum og vilja Alþingis eða
meirihluta þess. Éf ákvæði
stjórnarskrár eða vilji Alþingis
um einhver efni liggur fyrir með
nægilega skýrum hætti skipta at-
kvæðaskýringar einstakra manna
eða túlkanir eftir á engu máli. Al-
þingi hefur ákveðið að á íslandi
skuli ekki vera kjarnorkuvopn.
Ráðherrar og ríkisstjórnir eru
bundin af þeirri samþykkt og ber
að framfylgja og fara eftir henni
meðan Alþingi afnemur hana
ekki eða breytir til annars vegar.
Löggjafanum er hins vegar
ekki nema að takmörkuðu leyti
ætlað það hlutverk að útfæra
framkvæmd laga í smáatriðum,
þó að það geti vissulega styrkt
ákvæði laganna eða gert sam-
þykktir þýðingarmeiri sé það
gert.
4. Menn geta eðlilega spurt sig
hvort vígstaða þeirra, sem eru
andvígir kjarnorkuvopnum eða
erlendum herstöðvum og veru í
hernaðarbandalagi, hafi breyst
við samþykkt þessa og þá til hins
betra eða verra.
Þegar eftir samþykkt ályktun-
arinnar og reyndar við sjálfa af-
greiðsluna fóru menn að túlka
innihaldið. Fór það varla fram
hjá neinum að ýmsum NATO-
sinnum var áberandi órótt og
fræg er ofanígjöf Morgunblaðsins
við þingmenn Sjálfstæðisflokks-
ins fyrir að standa að sam -
þykkt -inni. En nú vill svo vel til
að orðalag ályktunar Alþingis frá
‘85 er skýrt og fyrirvaralaust hvað
kjarnorkuvopn á íslandi varðar.
„Hér skulu ekki staðsett kjarn-
orkuvopn,“ stendur þar. Éngir
fyrirvarar af taginu, „nema á
stríðstímum," eða „en heimilt er
þó...“ og þar fram eftir götunum
eru í samþykktinni.
Með þessu m.a. rökstuddi nú-
verandi utanríkisráðherra þá af-
dráttarlausu skoðun sína, að
ákvæði ályktunarinnar hvað
þetta snerti tækju jafnt til ófrið-
artíma sem friðar. Sjálfur hef ég
sem kjarnorkuvopnaandstæðing-
ur frá upphafi haldið hinu sama
fram og talið einboðið að þannig
notuð yrði samþykktin helst að
liði.
Ég hef nú tínt til nokkrar rök-
semdir til skýringar þeirri skoðun
minni að samþykkt Alþingis um
stefnu íslendinga í afvopnunar-
málum frá 1985 hafi verið heldur
skárri en ekki og geti rétt notuð
verið gagnlegt tæki í baráttunni
gegn kjarnorkuvopnum og víg-
búnaðarbrjálæði.
Eitt er ljóst. Tilvist marg-
nefndrar ályktunar er staðreynd
og menn hljóta að haga baráttu
sinni í samræmi við það. Hvort
menn svo nenna að þrasa lengur
eða skemur um þekkingu, vinnu-
brögð eða innræti þeirra sem að
afgreiðslu hennar stóðu er annar
handleggur.
Ég læt það hér með öðrum
eftir.
Akureyri, 20. júní 1988.
Steingrímur J. Sigfússon er þing-
maður Norðurlandskjördæmis
eystra og formaður þingflokks Al-
þýðubandaiagsins.
Menn geta eðlilega spurtsig hvort víg-
staða þeirra, sem eru andvígir kjarn-
orkuvopnum eða erlendum herstöðvum
og veru í hernaðarbandalagi, hafi breyst
við samþykkt þessa og þá til hins betra
eða verra.
Lýðræðishugsun á brauðfótum
Nú er þjóðin hneyksluð. Eða
réttara sagt er það aðeins hluti
þjóðarinnar sem veit varla hvern-
ig skal haga sér um þessar mundir
vegna óbilandi hneykslisáráttu
sem víða hefur gripið um sig að
undanförnu.
En hvað er það sem veldur
þessum ósköpum? Jú, það verða
forsetakosningar innan skamms.
Það er allt og sumt.
Okkar ástkæri, elskulegi og
dáði forseti hefur fengið mót-
framboð, öllum helstu mektar-
mönnum þjóðarinnar og öðrum
að óvörum, svo víða hefur hland
hlaupið fyrir hjörtu í kjölfarið.
Sökudólgurinn að þessu upp-
námi þjóðarinnar er ekkert stór-
vægilegra en frú nokkur og hús-
móðir frá Vestmannaeyjum sem
stigið hefur upp úr hversdags-
leikanum svo eftir verður tekið
og gerist svo djörf að margra áliti
að hafa hug á embætti forseta ís-
lands.
„Þetta eru bara fíflalæti!"
„Hefur hún nokkra menntun?" -
„Og er svo ekki Flokkur manns-
ins einhvers staðar þarna á bak
við?“
Þetta er hluti af þeim við-
brögðum sem mátti heyra á út-
varpsstöðinni Bylgjunni þann 25.
maí síðastliðinn er vegfarendur
voru inntir eftir því hvað þeim
fyndist um framboð Sigrúnar
Þorsteinsdóttur til forsetaemb-
ættisins.
Og vegfarendur höfðu aldeilis
ekki sagt sitt síðasta þann daginn:
„Þetta er svo kostnaðarsamt" og
„Vigdís á ekkert að taka eftir
þessu.“
Þannig héldu vegfarendur
áfram að tuða um dýrt lýðræði,
menntunarleysi frambjóðand-
ans, fíflalæti og fleira svo mér fór
Jóhann Björnsson skrifar
að blöskra hversu lýðræðishugs-
un almennings virðist vera ábóta-
vant. Aðeins örfáir nefndu í
þessu tilviki að framboð Sigrúnar
Þorsteinsdóttur húsmóður væri
sjálfsagt.
Þorri þjóðarinnar virðist ekki
enn vera búinn að uppgötva frels-
ið og lýðræðið þar sem enn er til
fólk sem fer í fýlu, sýnir virðing-
söguþjóð" sem byggir þetta land.
Og ekki hafa nú allar greinarn-
ar, sem birst hafa í Velvakanda
Morgunblaðsins, verið hliðhollar
lýðræðinu eða haft mikla trú á
frelsi einstaklingsins til þess að
bjóða sig fram í ábyrgðarstöðu
fyrir íslensku þjóðina. Fyrirsagn-
ir sem birst hafa á borð við
„Óvirðing við forsetaembættið“
En á það að líðast að hugsjónaleysingjarnir
nái sínu fram og að minnihlutahóparnir í
þjóðfélaginu sitji úti íhorni, steinhaldi kjafti
og dragi jafnvelframboð sín til baka þegar
öðrum þóknast?
Samvisku minnar vegna get ég
ekki gert annað en að lýsa því hér
með yfir að ég tel téðan Árna
Guðjónsson hæstaréttarlögmann
og umboðsmann Vigdísar Finn-
bogadóttur varasaman lýðræði ís-
lensku þjóðarinnar þar sem til-
hneigingar hans til einræðis, gegn
löglegum lýðræðislegum kosn-
ingum um embætti forseta ís-
arleysi og ókurteisi og strunsar út
er frú Sigrún frambjóðandi lætur
sjá sig á vinnustaðafundum, sam-
anber í Granda. Og svo er bara
sagt: „Við höfum bara engan
áhuga á að hlusta á þetta. Þvílík-
ur dónaskapur að bjóða fram
gegn sitjandi forseta.“ Eða eins
og réttara væri að orða þetta:
„Þvílíkur dónaskapur að láta
reyna á lýðræðið.“
Mig undrar því ekki að margur
skuli vera eins illa upplýstur, fast-
ur í sleggjudómum og allt að því
óþroskaður og barnalegur sem
raun ber vitni þar sem fólk nennir
ekki lengur að leggja það á sig að
hlusta öðru hvoru á annað og
mikilvægara en lágmenninguna,
sápuóperurnar og síbyljuvæl fjöl-
miðlanna sem um þessar mundir
flæðir yfir hina „menningarlegu
og „Dæmalaust forsetafram-
boð“, svo eitthvað sé nefnt, geta
ekki flokkast undir kröfur um
aukið og virkara lýðræði.
Ekki bætti það heldur úr skák
er Árni nokkur Guðjónsson
hæstaréttarlögmaður og umboðs-
maður Vigdísar Finnbogadóttur
lét hafa eftir sér svohljóðandi í
DV þann 7. júní s.l.: - „Og eins
og aðrir landsmenn teljum við
eðlilegt að Sigrún Þorsteinsdóttir
dragi framboð sitt til baka núna
meðan þess er enn kostur.“
Engar frekari röksemdir eru í
máli Árna Guðjónssonar fyrir því
að Sigrún skuli draga framboð
sitt til baka, fyrir utan það að
hann telur það eðlilegt. Og hann
heldur þjóðina alla telja það
einnig eðlilegt, sem er að sjálf-
sögðu rangt.
lands, koma berlega í ljós í fyrr-
greindri yfirlýsingu hans í DV.
Réttur
minnihlutans
„Aðeins fjórir mættu á fram-
boðsfund Sigrúnar Þorsteinsdótt-
ur í Keflavík" var aðalfrétt Bylgj-
unnar í heilan dag þann 31. maí
sl. Greint var lítillega frá fundin-
um en aðalfréttin var samt sem
áður að „aðeins fjórir mættu á
fundinn.“
Þessi frétt átti bersýnilega að
gefa til kynna hversu lítill fjöldi
stuðningsmanna stæði á bakvið
framboð frú Sigrúnar. Fyrir utan
það að bjarga fréttatími Bylgj-
unnar þann daginn, þá undrar
mig hvernig fjölmiðlar og fjöldi
fólks hagar sér gagnvart þessu
framboði vegna þess eins að það |
lítur ekki út fýrir að vera ýkja
burðugt.
Þetta er víst ekkert einsdæmi
þar sem minnihlutahópur er á
ferðinni. Allir vilja auðvitað sigra
og vera í meirihluta og það þykir
ekki fínt og er ekki í tísku nú til
dags að eiga sér hugsjónir og
fylgja þeim eftir.
Almennt hugsjónaleysi meðal
þjóðarinnar hefur gert það að
verkum að minnihlutahópar sem
krefjast aukins og virkara lýð-
ræðis eru oft litnir hornauga. En
á það að líðast að hugsjónaleys-
ingjarnir nái sínu fram og að
minnihlutahóparnir í þjóðfé-
laginu sitji úti í horni, steinhaldi
kjafti og dragi jafnvel framboð
sín til baka þegar öðrum þókn-
ast?
Er lýðræðið ekki þess virði að
reynt sé á það, þó svo það kosti
peninga? Getum við ekki alveg
eins sleppt t.d. borgarstjórnar-
kosningum ef Davíð Oddsson
borgarstjóri reynist með yfir-
burði í skoðanakönnunum?
Nei, réttur minnihlutahópa í
landi sem vill kalla sig lýðræðis-
legt er meðal annars að taka virk-
an þátt í skoðanaskiptum og
bjóða sig f-ram til opinberra emb-
ætta. Þetta eru sjálfsögð
mannréttindi og það ættu þeir að
hafa í huga umboðsmaður forset-
ans, Árni Guðjónsson, starfs-
fólkið í Granda, greinahöfundar
dagblaðanna og fleiri sem atað
hafa framboð Sigrúnar auri með
miklu offorsi og látum að undan-
fömu.
Keflavík, 11. júní 1988
Jóhann Björnsson er verkamaður.
Hann gegnir nú formennsku í Al-
þýðubandalaginu í Keflavík og
Njarðvík.
Miðvlkudagur 22. júní 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5