Þjóðviljinn - 29.06.1988, Blaðsíða 8

Frá venjulegu heimili í flóttamannabúðunum í Baqaá. Móðirin á heimilinu var ekkja og naut þeirra
forréttinda að búa ein í þessum kofa sem er tæpir 9 ferm., hlaðinn úr múrsteini að hluta og að hluta úr
blikkplötum...
Dóttir konunnar bjó í öðrum álíka stórum kofa með bónda sínum og 6 börnum. Fjölskyldan sefur íflatsæng á
gólfinu, en dýnustaflinn sést undir lakinu...
rakstur og klippingu og veitingar
voru seldar á götum úti, einkum
djúpsteikt brauð og mjölbollur.
Þarna mátti einnig sjá flestan
þann varning, sem finna má á
venjulegum arabískum markaði,
fatnað, skó, búsáhöld, fiðurfé á
fæti, egg, ávexti, grænmeti,
baunir og mjöl, en kjöt er af
skornum skammti, enda munað-
arvara fyrir alþýðu manna í Jór-
daníu. Gjafafatnaður frá Evrópu
var þarna á boðstólnum í stórum
stfl gegn vægu verði, og er hann
seldur til ágóða fyrir flóttamann-
ahjálpina. Þá kom á óvart að sjá
þarna verslað með gull og skartg-
ripi, en gullið gegnir mikilvægu
hlutverki í hefðbundnum sam-
skiptum fólks í arabaheiminum.
Einnig kom á óvart að sjá þarna
starfræktan banka, en allt þetta
fjölbreytilega líf og þjónusta jók
á þá tilfinningu að hér væri
mannlíf með tiltölulega eðli-
legum hætti miðað við það sem
gerist í fátækrahverfum Amman
og annarra borga í Jórdaníu.
Seinna átti ég eftir að kynnast því
að aðstæðurnar þarna voru hátíð
miðað við það sem finna má á
Vesturbakkanum, og síðan er
farið er úr öskunni í eldinn þegar
farið á Gaza-svæðið, sem liggur á
mörkum ísraels og Egyptalands,
en þar ríkir nú styrjaldarástand.
Lykt
af mannlífi
Gönguferð í gegnum markað-
inn í Baqaá er ekki síður upplifun
fyrir lyktarskynið en sjónina.
Þarna blandast saman ilmur af
kryddjurtum eins og basil og
mintu, fnykur af fiðurfé og óþef-
ur úr opnum skólpræsum, kaffi-
ilmur og kardimommu, þefur af
rotnandi grænmeti og úrgangi,
stækja af olíusteikarpottum sem
eru úti á götunum, ilmur af
smyrslum og steinkvötnum
kvennanna og sæt lykt af appels-
ínum, fíkjum og öðrum ávöxtum,
sem fylla hlaðna bekki og borð og
blandast einnig góðum ilminum
frá ofni bakarans.
Eftir tilvísun lá leið mín í gegn-
um endilangan markaðinn um
hálftíma hægan gang að miðsvæði
flóttamannabúðanna þar sem var
að finna miðstöð UNWRA, (Un-
ited Nations Relief and Works
Agency), en það er sérstök flótta-
mannahjálp Sameinuðu þjóð-
anna fyrir Palestínuaraba, sem
starfað hefur frá 1949 í Jórdaníu,
Líbanon, Sýrlandi, á Vestur-
bakkanum og á Gaza-svæðinu.
Hjá UNWRA fengum við
flestar þær upplýsingar, sem hér
koma fram, og var mér meðal
annars sýnt sjúkraskýli og skóli
sem stofnunin rekur auk þess sem
mér var boðið að skoða venjulegt
heimili í búðunum.
Eldhús fjölskyldunnar var ( sérstöku afdrepi inni á lóðinni. Þar er bæði ísskápur og gaseldavél.
25 sent á dag
Baqaá-búðirnar eru fjölmenn-
ustu flóttamannabúðir Palestínu-
araba í Miðausturlöndum.
Skráðir flóttamenn þar eru tæp
70.000, en mér var tjáð að raun-
verulegur fjöldi í búðunum nálg-
aðist 100.000. Af þessum fjölda
eru tæplega 60.000 skráðir flótta-
menn frá 1948, þegar Ísraelsríki
var stofnað, hinir komu eftir 6
daga stríðið 1967. Skráðir kofar í
búðunum eru 7650, sem þýðir að
í hverjum kofa búa að meðaltali
yfir 10 manns.
Palestínskir flóttamenn í Jór-
daníu búa að því leyti við aðrar
aðstæður en á herteknu svæðun-
um að þeir hafa allir rétt á
fullgildu jórdönsku vegabréfi óg
þeir hafa fullan aðgang að jór-
dönskum vinnumarkaði. Alls eru
tæplega 850.000 palestínskir
flóttamenn skráðir í Jórdaníu,
þar af voru um 210.000 skráðir
búsettir í flóttamannabúðum
fyrir ári. Jórdanía er jafnframt
það land sem hýsir flesta palestín-
ska flóttamenn, eða 38% allra
skráðra flóttamanna sem eru
taldir vera meira en 2,2 miljónir.
Til aðstoðar þessu fólki hefur
UNWRA haft um 200 miljónir
dollara á ári, eða rúmlega 25 cent
á mann á degi hverjum. Ef tekið
er tillit til þessa þrönga fjárhags
verður skiljanlegra hvað hjálpin
virðist í mörgum tilfellum fátæk-
leg og ófullnægjandi. Auk þess
sem ytri aðstæður gera aðstoð oft
á tíðum illframkvæmanlega, bæði
á herteknu svæðunum og í Líban-
on.
Alls eru 10 palestínskar flótta-
mannabúðir í Jórdaníu. Fjórar
þeirra hafa verið starfræktar frá
1948, hinar voru settar upp eftir 6
daga stríðið 1967.
Péttbýli
hœttulegt heilsunni
Ég skoðaði heilsugæslustöð
UNWRA í Baqaá undir leiðsögn
forstöðumanns hennar. Þar eru
starfandi 7 læknar, þar af einn
tannlæknir. Hjúkrunarkonur og
-menn eru 19 og ljósmæður eru 6.
Þetta starfslið þjónar mannfjölda
sem er álíka mikill og íbúar
Reykjavíkur. Vinnuálagið á
læknana er gífurlegt, eða 100 -
160 sjúklingar á dag, og sögðust
þeir sinna að minnsta kosti fjór-
um sinnum fleiri sjúklingum á
dag en læknar utan búðanna.
Húsakynnin eru frumstæð skýli
byggð fyrir gjafafé frá ríkisstjórn
Kanada, og voru skýli þessi tekin
í notkun fyrir tæpu ári. Sérstakt
sjúkraskýli fyrir börn er frá sama
tíma, reist fyrir norskt gjafafé.
Mér var tjáð að heilbrigðis-
vandamál þau sem við væri að
etja væru mörg af félagslegum
rótum og stöfuðu af of miklu
þéttbýli, þekkingarskorti, óhollri
fæðu og ófullnægjandi barnaum-
hirðu.
Algengustu sjúkdómarnir eru
öndunarfærasjúkdómar, melt-
ingartruflanir svo sem niður-
gangur, háls-, nef- og eyrnasjúk-
dómar, sníklafaraldrar, húðsjúk-
dómar, hjarta- og æðasjúkdómar
og sykursýki.
Mér var tjáð að bólusetningar-
herferð hefði skilað góðum ár-
angri og að faraldssjúkdómum
eins og malaríu, berklum og
lömunarveiki hefði verið útrýmt.
Barnadauði í búðunum er 47
börn af hverjum 1000, sem er
lægri tala en fyrir Jórdaníu í
heild. Helsta hættan fyrir börnin
stafar af þrengslum, sem auka á
smithættu, opnum skolpræsum
(neðanjarðarræsi voru sögð í
smíðum), og ófullnægjandi um-
hirðu vegna barnmergðar. Með-
alfjölskyldustærðin er 7,2 börn,
og í búðunum fæðast að meðaltali
2200 börn á ári eða 6 börn á dag.
Börn í ómegð
í barnasjúkraskýlinu var okkur
tjáð að komið væri með nýfædd
Frá markaðnum í Baqaá.
Intifada - uppreisn í landinu helga Intifada - uppreisn í landinu helga Intifada - upp