Þjóðviljinn - 29.06.1988, Blaðsíða 13

ERLENDAR FRÉTTIR
Flokksráðstefnan sett í Moksvu:
Minni umsvif
flokksins, meiri
völd til ráðanna
í setningarræðu sinni á nítj-
ándu flokksráðstefnu Kommún-
istaflokksins sem hófst í Moskvu í
gær lagði Gorbatsjof aðalritari
mikla áherslu á nauðsyn þess að
draga úr stjórnsýslu flokksins,
skilja að valdsvið hans og ríkisins
og auka vald þjóðkjörinna ráða.
Um 5000 fulltrúar sækja ráð-
stefnuna en í flokknum eru nú
19,5 miljónir meðlima. Ráðstefn-
unni er einkum ætlað að meta
stöðu þeirra umbreytinga sem
kenndar eru við perestrojku.
Efnahagsmál
í ræðu sinni taldi Gorbatsjof að
nokkuð hefði miðað áleiðis í
efnahagsmálum - hagvöxtur væri
nú allur fólginn í aukinni fram-
leiðni, rauntekjur fólks hefðu
aukist meir en ætlað var. En hann
taldi að árangur perestrojkunnar
væri samt ófullnægjandi, van-
rækslusyndir fleiri og stærri en
menn gerðu sér grein fyrir hefðu
hlaðist upp í efnahagslífinu og því
væri hvorki hægt að ráða bót á
matvælaskorti á ýmsum sviðum
né verðbólguhneigðum.
Gorbatsjof lagði áherslu á
nauðsyn þess að flýta breytingum
í átt til aukins sjálfstæðis fyrir-
tækja (sem núverandi stjórn-
sýslukerfi hefur margoft verið
sakað um að reyna að kæfa í fæð-
ingunni), á eflingu samvinnufé-
laga og fjölskyldubúskapar, á
nauðsyn nýs verðmyndunarkerf-
is, sem mætti þó ekki lækka lífs-
kjör fólks.
„Sjálfstjórn
almennings“
Gorbatsjof ræddi margt um al-
varlegar „afskræmingar“ á því
pólitíska kerfi sem til varð upp úr
Októberbyltingunni. Hann sagði
að leiðin út úr þeim vítahring væri
að efla „sjálfstjórn alþýðu",
koma á kerfi sem tryggði að sér-
hver samfélagshópur gæti með
frjálsum hætti látið í ljós vilja
sinn, bæta stöðu einstakra þjóða,
bæta réttarfar og löggæslu og
„gera glöggan mun á verkefnum
flokksins og ríkisins". f framhaldi
af því lagði hann áherslu á að efla
vald, starf og umboð ráðanna,
sem Ráðstjórnarríkin eru kennd
við, en þau hafa undir fyrri herr-
um breyst í formlegar af-
greiðslustofnanir fyrir stjórnend-
ur Kommúnistaflokksins.
í þeirri endursögn ræðunnar
(frá APN) sem þessi frásögn er
byggð á, er ekki getið um tiltekn-
ar tillögur Gorbatsjofs um nýja
tilhögun á framboðum og kosn-
ingum til ráða og flokksstjórnar.
En hinn pólitíski kjarni ræðunnar
sýnist vera í því fólginn að draga
eigi úr umsvifum og stjórnsýslu-
afskiptum Kommúnistaflokksins
á öllum sviðum þjóðlífsins - um
leið og hann haldi pólitísku for-
ystuhlutverki sínu.
Vanræktir
möguleikar
í þeim kafla ræðunnar sem
fjallaði um alþjóðamál taldi Gor-
batsjof að verulegur árangur
hefði náðst á sl. þrem árum með
„nýjum hugsunarhætti“ - og gat
sérstaklega um jákvæða þróun
samskipta risaveldanna og
samkomulagið um Afganistan.
Hann sagði að „tilskipanaaðferð-
ir“ fyrri valdsmanna hefðu áður
leitt til þess að alvarlegar ákvarð-
anir um alþjóðamál hefðu verið
teknar í þröngum hópi, án veru-
legrar umræðu og án „samráðs
við vini okkar“, og hafi þetta leitt
til rangra ákvarðana. Mega
menn, ef vill, sjá í þessum orðum
óbeina gagnrýni bæði á innrásina
í Tékkóslóvakíu fyrir tuttugu
árum og á hernaðinn í Afganist-
an.
Gorbatsjof tók það fram um
leið, að fjandsamleg heimsvalda-
stefna hefði neytt Sovétríkin til
að ná til jafns við Bandaríkin í
vígbúnaði. En fyrri forystumenn
Sovétríkjanna hefðu vanrækt að
nýta pólitíska möguleika til að
draga úr spennu milli austurs og
vesturs og því „létum við draga
okkur inn í vígbúnaðarkapp-
hlaup sem hlaut að hafa neikvæð
áhrif á efnhagsþróun landsins og
Gorbatsjof: þjóðin getur ekki sætt sig við þann árangur sem náðst
hefur...
stöðu þess á alþjóðlegum vett-
vangi“.
Meðal nauðsynlegra verkefna
á sviði alþjóðamála taldi Gorbat-
sjov vera m.a. aukin samskipti
við sósíalistaflokka, sósíaldem-
ókrata og aðrar vinstrihreyfing-
ar. áb tók saman
Vestur-Evrópa
Rússamir koma
Eftirlitsmenn með myndavélar, mælitœki og minnisbækur
heimsækja Nató-herstöðvar
Bretland
Hreinsunar-
deild að
Mt. Everest
Fjalliðfræga þakið
alls kyns rusli eftir
breska göngugarpa
Hópur knárra breskra ætlar að
taka sig til og gera umhverfis-
hreinsun mikla við rætur hæsta
fjalls heims, Mt. Everest. Hreinsa
á upp rusl eftir leiðangra fjali-
göngugarpa síðustu áratugi.
Áningarstaðir göngumanna og
hlíðar hins fræga fjalls eru nú
þakin alls konar drasli sem liggur
eins og hráviði út um allt. A ári
hverju fara um sex til sjö leið-
angrar á Everest og síðustu þrját-
íu árin hefur ekkert verið hugsað
um þrifnað á svæðinu.
„Fjallgöngugarparnir eru svo
þreyttir eftir ferðina og ánægðir
með að vera lifandi að þeir
gleyma öllu ruslinu sem þeir
flytja með sér. Mjög margir
leiðangranna hafa verið breskir
og okkar menn virðast miklir
sóðar og þess vegna ætlum við að
taka til hendinni,“ sagði forsvars-
maður hreinsunardeildarinnar
sem ætlar að bjarga umhverfis-
málunum við heimsins hæsta
tind. Hópurinn leggur upp í haust
og í honum verða um 50 manns.
Aætlað er að ruslatínslan taki
heilan mánuð.
Reuter/-gís
Það sem var óhugsandi fyrir
nokkrum árum er nú að gerast.
Rússarnir gera nú innrás í helg-
ustu vá Atlantshafsbandalagsins í
ríkjum Vestur-Evrópu. Her-
stöðvar sem hafa verið lokaðar
fyrir íbúum viðkomandi landa
eru nú opnaðar fyrir sovéskum
sérfræðingum.
Undirbúningur afvopnunar er
hafinn í Evrópu. Rússarnir koma
ekki með vopn heldur með hvers
konar mælitæki, myndavélar og
minnisbækur. Þeir ætla að telja,
mynda og mæla allar Cruising og
Pershing-2 flaugarnar í Nató-
ríkjunum sem nú miða beinast að
Sovétríkjunum. Bandarískir
tæknimenn gera samskonar
innrás í herstöðvar í Tékkósló-
vakíu, Austur-Þýskalandi og So-
vétríkjunum.
Rússarnir heimsækja 12 her-
stöðvar í Vestur-Evrópu. Allt frá
Greenham Common fyrir utan
London til Comiso á Sikiley. Á
þremur árum á að flytja þessar
eldflaugar frá Evrópu til Banda-
ríkjanna þar sem þeim verður
eytt undir eftirliti Sovétmanna í
Hercules-stöðinni skammt frá
Salt Lake City í Utha.
Samkvæmt samningunum
mega aðeins 10 sérfræðingar vera
í hverri rannsóknarferð í her-
stöðvarnar og þeim er fylgt mjög
nákvæmlega af fulltrúum gestg-
jafans allan sólarhringinn. Hvað
þeir mega sjá og hvað ekki er
nákvæmlega skilgreint áður en
eftirlitið hefst og hernaðarleynd-
armálin eru kyrfilega vernduð.
Eftirlit með afvopnun og því,
að stórveldin geti ekki svindlað á
hvort á öðru í því sambandi, er
mikilvægasti þátturinn í hinu nýja
samkomulagi, INF-samningnum
svokallaða. Gert er ráð fyrir að
Jiminy Carter fyrrverandi
forseti Bandarikjanna lét að sér
kveða í fátækrahverfí Ffladelfíu-
borgar í síðustu viku. Hann
hjálpaði til við að byggja húsnæði
fyrir fátæklinga á vegum Habitat
en það eru samtök sem helga sig
því að hjálpa fátæklingum í
heiminum.
„Hér ætla ég að byggja hús og
ef til vill einhverjar vonir. Ég er
enginn snillingur með hamarinn
eftirlit þetta fari fram reglulega á
næstu 13 árum. Hvernig til tekst
skiptir miklu máli og þegar samið
hefur verið um að fækka lang-
drægum kjarnaflaugum um
helming eins og til stendur getur
framkvæmdin á eftirlitinu nú vís-
að veginn. Þó er gert ráð fyrir að
þá verði um miklu víðtækara eft-
irlit að ræða.„Þetta eru aðeins
og líklega er ég betri húsgagna-
smiður en húsasmiður. Við vilj-
um með þessu framtaki okkar
reyna að vekja athygli banda-
rískra borgara á því hversu marg-
ir eru heimilislausir í landinu.
Þetta er nokkurs konar frí fyrir
okkur hjónin að taka þátt í
þessu,“ sagði Carter. Þess má
geta að Rosalynn kona hans hef-
ur helgað Habitat eina viku á ári
hverju eftir að þau hjónin yfir-
fyrstu skrefin og fyrsta kynslóð
eftirlitsmanna á afvopnunaröld.
Þeir eiga eftir að dvelja hjá okkur
lengi,“ sagði talsmaður Nató í
Brússel. Reuter/-gís.
gáfu Hvíta húsið á sínum tíma.
Fátækrahverfi borgarinnar er
eitt það versta sinnar tegundar í
landinu. Habitat stendur fyrir því
að endurbyggja hrörlega bústaði
fólks í hverfinu. Samtökin voru
stofnuð 1976 af bandarískum
milljónamæringi, Millard Fuller,
sem gaf allan sinn auð til þess að
hjálpa fátækum. Þau hafa byggt
3-4000 íbúðir fyrir fátæklinga í
Bandaríkjunum. Reuter/-gís.
Miðvikudagur 29. júní 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13
Bandaríkin
Carter-hjónin
hjálpa fátæklingum
Vilja vekja athygli landa sinna á fjölda heimilislausra