Þjóðviljinn - 21.07.1988, Side 13

HEIMURINN
Persaflóastríðið
Friðmælendur á fömm
til styrjaldarríkja
Sameinuðuþjóðirnar gera nefnd 10 herforingja út aförkinni. Ajatollah Khomeiní ítrekar friðarhug
írana. Enn er barist í lofti og á láði
Hæstráðendur í aðalstöðvum
Sameinuðu þjóðanna ákváðu
í gær að gera sendinefnd út af
örkinni til þess að bera sáttarorð
á milli Irana og Iraka og stuðla að
vopnahléi i stríði þjóðanna sem
staðið hefur óslitið í átta ár og
orðið að minnsta kosti miljón
manns að aldurtila.
Það var aðalritarinn Javier
Perez de Cuellar sem gerði þetta
heyrinkunnugt í New York. Fá-
einum klukkustundum fyrr hafði
sjálfur ajatollah Ruhollah Khom-
eini kvatt sér hljóðs í ríkisútvarpi
og tjáð umheiminum að sér væri
full alvara með því að bregða upp
friðarskildi.
Síðdegis í gær óskaði utanríkis-
ráðherra fraka, Tareq Aziz, eftir
viðræðum við erkifjandann. Þær
færu fyrst um sinn fram í aðal-
stöðvum Sameinuðu þjóðanna, á
meðan verið væri að ganga úr
skugga um hvort hugur fylgdi
máli hjá írönum, en yrðu er fram
liðu stundir fluttar til Bagdað og
Teheran.
Nú er rétt ár liðið frá því Ör-
yggisráð Sameinuðu þjóðanna
samþykkti einróma ályktun um
að krefjast þess að íranir og írak-
ar slíðruðu sverðin og bindu endi
á hildarleik sinn. Þótt friðvæn-
legar horfi nú en fyrr þá er einsog
fjendurnir hafi enn ekki áttað sig
á hinum nýju aðstæðum. Að
minnsta kosti börðust þeir sem
aldrei fyrr í gærdag, bæði í lofti og
á láði.
De Cuellar greindi frétta-
mönnum frá því að nefnd skipuð
10 herforingjum myndi „vinna að
frumdrögum að sáttmála um
vopnahlé í lofti, láði og legi í sam-
ráði við deiluaðila einsog kveðið
er á um í ályktun Öryggisráðs-
ins.“ Hann kvað formann nefnd-
arinnar, norskan hershöfðingja,
hafa fyrirmæli um að ljúka verki
sínu á viku tíma. Þegar því lyki
yrði formlegu vopnahléi lýst yfir.
Sem fyrr getur ávarpaði
Khomeiní Persaþjóð í útvarpi í
gær. Þetta er fyrsta sinni að
leiðtoginn kveður sér hljóðs á
heimaslóðum frá því íranir komu
þjóðum heims í opna skjöldu á
mánudaginn með því að óska
eftir vopnahléi. Fréttaskýrendur
telja fullvíst að gamli maðurinn
hafi viljað ítreka að friðsemdin
nýja væri runnin undan sínum
rifjum. Með því slægi hann tvær
flugur í einu höggi: Eyddi tor-
tryggni valdahafa í Bagdað og
kæfði óánægjuraddir íranskra
stríðssinna í fæðingu.
„Það var mér þungbærari raun
að taka þessa ákvörðun en þótt
ég hefði svipt mig lífi með eitur-
drykkju. Ég fel Guði allt mitt ráð
og bergi á þessum kaleik vegna
hans og fyrir hann.“
Khomeiní réð Bandaríkja-
mönnum og Evrópubúum frá því
að sæta færi og efla umsvif sín á
Persaflóa, þaðan bæri þeim að
hypja sig hið snarasta með her-
fley sín öll og flugvélakost.
Utvarp Teheran fullyrti í gær
að íranskir hermenn hefðu hers í Bagdað benti á móti á tvær
hrundið árásum íraskra kollega einkar vel heppnaðar loftárásir
sinna yfír landamæri ríkjanna um sinna manna á olíuhreinsunar-
miðbik landsins sem og í Kúrda- stöðvar í suðvestur íran.
héruðum í norðri. Málsvari írak- Reuter/-ks.
„Verði Guðs vilji.“ Þegninn liggur sár og þreyttur og virðir leiðtogann ekki viðlits.
Suður-Afríka/Angóla
Namibía öðlast
sjálfstæði
Ríkisstjórnir Angólu, Kúbu og
Suður-Afrfku hafa náð
samkomulagi um brottför kúb-
anskra hermanna frá Angólu og
sjálfstæði Namibíu, leppríkis
Pretóríustjórnarinnar í suðvestur
Afríku en þar hafa hvítir menn
deilt og drottnað síðastliðin 70 ár.
Þetta höfðu fréttamenn eftir
Pik Botha, utanríkisráðherra
Suður-Afríku, í Pretóríu í gær.
Hann kvað samningamálin kom-
in „vel á rekspöl" enda væru of-
annefndar stjórnir „í kallfæri
hverjar við aðra“. Botha sagði að
plagg með 14 minnispunktum um
friðsamlega lausn deilumálanna í
suðvestur Afríku yrði kynnt sam-
tímis í Pretóríu, Washington, Ha-
vana og Lúanda, höfuðborg Ang-
ólu.
Botha sagði að merkum áfanga
hefði verið náð og gerðist því
næst ljóðrænn mjög: „En þrátt
fyrir þetta verða menn að gera sér
ljóst að við stöndum enn við ræt-
ur fjallsins og eigum eftir að klífa
það. Vegurinn framundan er
brattur mjög, mörg er gryfjan á
leiðinni og bugður og beygjur eru
oft á tíðum stórvarasamar.“
Á meðal ofannefndra „minn-
ispunkta" er einn sem kveður á
um að samningsaðilar virði álykt-
un Sameinuðu þjóðanna númer
435 frá 1978. Hún er um sjálf-
Hermenn Pretóríustjórnar í Ang-
óiu. Friðarviðræður bera ávöxt.
stæði Namibíu, brottför suður-
afrískra hermanna úr landinu og
sjálfsákvörðunarrétt þegnanna.
Annar „minnispunktur" herm-
ir að kúbanskir hermenn skuli
hverfa á brott frá landamærum
Namibíu og Angólu og halda
norður á bóginn. Þvínæst verði
hafist handa við að undirbúa
heimför þeirra. Almennt er talið
að um 50 þúsund kúbanskir her-
menn dvelji í Angólu að staðaldri
og séu ráðamönnum í Lúanda
innan handar.
Reuter/ -ks.
Palestína
Israelsmenn drepa þija
Reiðir Palestínumenn mótmœla vegna grunsamlegs dauðdaga tveggja
ungmenna. Þrír drepnir í gær, þar af piltur á fjórtánda ári
Israelskir hermenn skutu þrjá
Palestínumenn til bana í gær og
særðu átta á hertekna svæðinu
vestan árinnar Jórdan. Meðan
það fór fram elduðu lögreglu-
þjónar og palestínsk ungmenni
grátt silfur saman í gamla borg-
arhluta Jerúsalems.
Einsog greint var frá hér í blað-
inu í gær létust tveir ungir Palest-
ínumenn með „voveiflegum“
hætti í fyrradag. Annar var
skotinn til bana steinsnar bæjar-
mörkum Jerúsalems en hinn lést
af höfuðáverka eftir að steinhella
féll á hann úr varðturni. Landar
hinna látnu staðhæfa að hermenn
hafi ráðið þeim bana en yfirvöld
þræta og nefna annan atburðinn
„hörmulegt slys“ en hinn „hreint
og klárt sakamál".
Hér stendur fullyrðing gegn
fullyrðingu. Hitt er aftur á móti
deginum ljósara að örlög þessara
tveggja ungmenna ollu mikilli
gremju og urðu kveikjan að hat-
römmum mótmælaaðgerðum
Palestínumanna í gær. Og ísra-
elsmenn gripu til skotvopna.
í Jenín flóttamannabúðunum á
svæðinu vestan Jórdanar létu ís-
raelsmenn kúlum rigna yfir hóp
mótmælenda. Þegar þeir
skyggndust síðan yfir valinn sáu
þeir tvo dána Palestínumenn.
Annar var 26 ára gamall og hét
Hisham Zaid. Hinn var á fjórt-
ánda aldursári, Fouad Aradi að
nafni. Ennfremur var einn
mótmælenda fluttur í snarhasti á
sjúkrahús með skotsár á höfði og
er honum vart hugað líf.
Þriðji Palestínumaðurinn var
drepinn í Shijukh þorpi, nærri
Hebron. Að sögn hernámsyfir-
valda skutu dátar hann í sjálfs-
vörn. Og særðu þrjá skotsárum í
sömu andrá. Nafn hans var Zaki
Halykeh og hafði hann þrjá um
tvítugt.
Að mannvígum gærdagsins
meðtöldum hafa ísraelsmenn nú
drepið að minnsta kosti 239
heimamenn á herteknu svæðun-
um frá því þar hófst uppreisn í
desember í fyrra.
Reuter/-ks.
England
400 ár frá flotasigrí
Kyndlar sem liggja eftir endi-
langri suðurströnd Englands
voru tendraðir í fyrrakvöld. Þá
voru liðin rétt 400 ár frá þvf sást
til flota Filippusar II. Spánarkon-
ungs, „flotans ósigrandi", sem
velgja átti eylendingum undir
uggum en fór sneypuför og beið
háðulegan ósigur.
Það var sendiherra Spánar í
Lundúnum, Jose de la Bellacasa,
sem bar eld að fyrsta kyndlinum
en þeir voru alls 461, jafn margir
og á sömu stöðum og forðum.
Skömmu áður en menn fóru að
fitla við eldfæri klæddust valin-
kunnir leikarar 16. aldar skarti og
settu á svið þjóðsöguna um við-
brögð sir Francis Drake við skip-
afréttunum ægilegu. Sagan herm-
ir að flotaforinginn, sem var
fyrrum sjóræningi, hafi verið að
knattleik er tíðindi bárust. Þrátt
fyrir stórmerkin hafi hann ekki
mælt orð af vörum og sýnt mót-
herja sínum þá prúðmennsku að
ljúka keppni áður en hann innti
sendiboðann eftir nánari frétt-
um.
Það er til marks um andleysi
nútíma sagnfræði að þeir bera
brigður á þessa sögu sem og
garpsskap Drakes og félaga í orr-
ustunni við „flotann ósigrandi“.
Er það hald fræðimanna að
veðurguðimir hafi drekkt sigur-
draumum Filippusar II.
Reuter/-ks.
Flmmtudagur 21. júlí 1988 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 13