Þjóðviljinn - 20.08.1988, Blaðsíða 5

INNSYN
Hninadansinn hafinn
Komið að uppgjöri. Hverjir eiga að borgafyrir „frjálshyggjuveislu“ liðinna ára? Áframhaldandi
vaxtaokur ogkauprán eða uppstokkun á fjármagnsmarkaðinum?
Oskalistur forstjóranefndar
ríkisstjórnarinnar eru nú
óðum að fæðast. Þetta eru ekki
óskalistar um kreppulán og
niðurfeliingu gjalda, þetta eru
ekki heidur óskalistar um traust
atvinnulíf um allt land, lækkun
vaxta og mannsæmandi kjör. Nei,
þetta eru óskalistar um „hæfi-
legt“ atvinnuleysi, stórfellt
kauprán og auknar vaxtabyrðar
á húsnæðiskaupendur og byggj-
endur. Óskalistar um uppgjör og
gjaldþrot þúsunda heimila í
landinu.
Forstjóranefndin hefur komist
að þeirri niðurstöðu að enn einu
sinni skuli launafólk borga þá
ijallháu reikninga sem ófreskja
frjálshyggjunnar hefur hlaðið
upp í atvinnufyrirtækjunum, í
skjóli okurvaxtastefnu stjórn-
valda. Enn á ný skal reikningur-
inn borgaður með stórfelldu
kaupráni, á meðan hin nýja
eigna- og valdastétt í landinu velt-
ir sér upp úr gróða vaxtaokurs-
ins, sem að sjálfsögðu skal áfram
vera undanþeginn öllum
sköttum.
Heimatilbúin
efnahagskreppa
Þjóðin býr við stórfellda
kreppu í efnahagsmálum. Hún
þekkir slíkar kreppur í gegnum
söguna: hrun í síldveiðum, loðn-
uveiðum og þorskafla, stórfelldar
olíuverðshækkanir og verðhrun á
erlendum mörkuðum. Sú kreppa
sem við okkur blasir í dag, er hins
vegar ný af nálinni.
Við búum við heimatilbúna
efnahagskreppu. Kreppu í at-
vinnulífinu á mesta góðæristíma.
Kreppu heimilanna í landinu í
einu besta árferði sem þekkst
hefur hérlendis. Kreppu sem á
upphaf sitt og endi í þeim frjáls-
hyggjudraumi ríkisstjórna Stein-
gríms Hermannssonar og Þor-
steins Pálssonar sem nú er óðum
að snúast uppí martröð.
Hrundans frjálshyggjunnar er
hafinn. Afleiðingar blindrar trú-
ar postula frjálshyggjunnar blasa
nú við öllum. Það eni ekki bara
fyrirtæki forstjóranna um allt
land, líka í Reykjavík, sem eru að
fara á hausinn. Hjá vel flestum
landsmönnum sýnir heimilisbók-
haldið stórfelldan „greiðslu-
halla“ og „skuldasöfnunin" er
orðin meiri en nokkur launamað-
ur ræður við. Gjaldþrot blasir við
þúsundum heimila með sama á-
framhaldi og er þegar orðin
staðreynd hjá hundruðum fjöl-
skyldna í landinu.
Þegar að frjálshyggjuófreskju
íhalds og framsóknar var sleppt
lausri í vísitölu- og vaxtaokur árið
1983, var trúin á „frelsi fjárm-
agnsins“ blind hjá ráðamönnum
þjóðarinnar. Sú blinda hefur í
engu minnkað og síst eftir að Jón-
ar og Jóhönnur Alþýðuflokksins
tóku að sér að tryggja áframhald-
andi forgang fjármagnsins fram
yfir fólkið í landinu.
Það alvarlegasta er, að blindan
er enn söm við sig, þó að stað-
reyndir og afleiðingar þessarar
hrunstefnu blasi hvarvetna við.
Lítum á nokkur dæmi.
Sexföldun nauö-
ungaruppboöa
Árið 1982 voru raunvextir á ís-
landi 2,5%. í dag eru þeir 9,5%
og hafa nær fjórfaldast á örfáum
árum. Raunvextir á okurmarkað-
inum, sem nú er orðinn löglegur
og skattfrjáls með öllu, er á bilinu
12-20% samkvæmt nýjustu
auglýsingum verðbréfamiðlara.
Arið 1983 voru beiðnir um
gjaidþrot hjá Skiptaráðandanum
í Reykjavík samtals 250, en fjór-
um árum síðar, eftir fyrsta kjör-
tímabil frjálshyggjunnar, hafði
þeim fjölgað í 1163. Höfðu nær
fimmfaldast á fjórum árum.
Árið 1983 þegar frjálshyggjan
hélt innreið sína í íslenskt efna-
hagslíf, voru bókfærð nauðung-
aruppboð hjá Borgarfógetanum í
Reykjavík samtals 101. í fyrra
voru nauðungaruppboðin hjá
sama embætti samtals 355.
Höfðu nær fjórfaldast á fjórum
árum. Það sem af er þessu ári eru
gjaldþrotin orðin jafnmörg og á
öllu árinu í fýrra. Það gera um 50
nauðungaruppboð á mánuði eða
tvö nauðungaruppboð í höfuð-
borginni hvern virkan dag ársins.
Með sömu þróun verða nauðung-
aruppboðin í Reykjavík á þessu
ári ekki 355 eins og í fyrra heldur
600. Nær helmingi fleiri en í fyrra
og sex sinnum fleiri en árið sem
frjálshyggjan hélt innreið sína í
efnahagslíf þjóðarinnar.
Vaxtabyrði húsnæð-
islána tvöfölduð
Hverjar eru svo kreppulausnir
forstjóranna? Jú, skerða launin
og hækka vextina á húsnæðislán-
unum. Hrunið skal verða algert.
Enn sem fyrr er það fjármagnið
sem er í forsæti, fólkið, allur al-
menningur í landinu sem enn hef-
ur getað bjargað sér og fjöl-
skyldum sínum undan gjaldþroti
skal fá að standa undir gjaldþroti
frjálshyggjunnar.
Hvað þýða þær tölur sem
nefndar hafa verið um hækkun
raunvaxta á húsnæðislánum fyrir
þá sem greiða af slíkum lánum?
Hækkun raunvaxtanna um helm-
ing úr 3,5% í 7% sem heimildir
herma að ríkisstjórnin ætli að
verði að veruleika, er slíkt rot-
högg fyrir íbúðakaupendur og
-byggjendur að engu tali tekur.
Vaxtabyrgði af miljón króna
húsnæðisstjórnarláni í dag miðað
við 3,5% raunvexti, er 35 þúsund
krónur á ári eða tæpar 3000 kr. á
mánuði. Miðað við 7% raunvexti
tvöfaldast vaxtabyrgðin og verð-
ur ekki 35 þúsund krónur á ári
heldur 70 þúsund krónur og mán-
aðarvaxtagreiðslan ekki 3000 kr.
heldur tæpar 6000 kr. Þar fyrir
utan standa verðbætur sem eru
miðaðar við lánskjaravísitölu og
hrein afborgun af láninu.
Sé miðað við 3,5 miljón króna
lán sem er hámarkslán til nýbygg-
inga og verkamannabústaða
verður útkoman enn hrikalegri.
Vaxtabyrgðin miðað við 3,5%
raunvexti af síku láni er í dag
122.500 kr. á ári eða 10.208 kr. á
mánuði. Tvöföldun raunvaxta
uppí 7% eins og ríkisstjórnin er
með á prjónunum, þýðir að
vaxtabyrgin á árinu fer uppí
245.000 kr. og mánaðarafborgun
vaxtanna einna verður rúmar
20.400 kr.
Hver borgar
herkostnaöinn
Á sama tíma og þjóðin er að
kikna undan vaxtaoki frjáls-
hyggjunnar er læknisráð forstjór-
aráðherra ríkisstjórnarinnar að
auka enn við vaxtaokrið. Ríkis-
stjórnin og ráðgjafar hennar
boða áframhaldandi vaxtafrelsi
og okur, uppgjör og gjaldþrot at-
vinnurekstrarins þar sem lands-
byggðin verður sett á aftökupal-
linn, kauprán almennra launþega
og áframhaldandi skattfrelsi fjár-
magnseigenda.
Það er um þessi þrjú megin-
atríði sem uppgjörið á hruni
frjálshyggjustefnunnar snýst um.
Hver á stefnan að vera í vaxta-
málum, þróun atvinnulífsins og
hver á að borga herkostnaðinn af
frjálshyggjunni?
Vaxtalækkun
og okurskattar
Á fjölmennum fundi sem Al-
þýðubandalagið boðaði til í Kóp-
avogi sl. fimmtudagskvöld,
skýrðu þau Ólafur Ragnar
Grímsson, Svanfríður Jónasdótt-
ir og Svavar Gestsson þær leiðir
sem Alþýðubandalagið vill að
farnar verði út úr þessum hrund-
ansi frjálshyggjunnar.
í stað hækkunar raunvaxta
verði þeir þegar með lagaboði
lækkaðir niður í 3%. Lánskjara-
vísitalan verði afnumin og af-
borganir lána bundnar þess í stað
við vísitölu kauptaxta. Tryggð
verði afkoma sjávarútvegs- og
fiskvinnslufyrirtækja m.a. með
því að breyta áhvílandi lánum op-
inberra sjóða í nýtt hlutafé í fyrir-
tækjunum og auka þannig eigið
fé fyrirtækjanna um leið og létt er
áskuldasúpunni. Starfsmenn við-
komandi fyrirtækja hafi umráð-
arétt yfir þessum nýja hlut enda
opinberir <jóðir almannaeign.
í stað lögþvingaðrar kaup-
lækkunar og gengisfellingar verði
þeir aðilar sem hafa makað krók-
inn í vaxtaokrinu, hin nýja eigna-
og valdastétt landsins sem hefur
framfæri sitt af skattlausum arði
vaxtafrelsisins, látin borga
reikningana að þessu sinni.
Barátta um
framtíöina
Það er tekist á um það þessa
dagana, hvort stjórna á landinu í
þágu fólksins eða fjármagnsins
og þeirra sem eiga fjármagnið. Sú
barátta snýst ekki um einhverjar
fáar krónur í launaumslagi heldur
um möguleika okkar til að lifa og
framfleyta fjölskyldum okkar.
Hvernig samfélagi við viljum lifa
í og hvaða framtíð við viljum
skapa börnum okkar.
Þetta er barátta um það hver
eigi að borga fyrir skipsbrot
frjálshyggjunnar. Nú er komið að
þeim sem bera ábyrgðina og hafa
setið að arðinum af okrinu að
greiða sinn toll. Við höfum þegar
borgað nóg fyrir þetta dýrkeypta
frjálshyggjuævintýri á liðnum
árum. Lúðvík Geirsson
Laugardagur 20. ágúst 1988 ÞJÓÐVILJINN - SIÐA 5