Þjóðviljinn - 23.08.1988, Blaðsíða 6

þJÓÐWUIMN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Uppi og niðri
og þar í miðju
Þá er forstjóranefndin búin aö skila af sér. Ekki hefur
enn veriö látið uppskátt hverjar niöurstööurnar eru, en
nefndarmenn hafa sagt það mikið að menn geta getið
sér til um innihaldið. í sem stystu máli sagt virðast
tillögurnar snúast um kjaraskerðingu.
Um hríð hefur verið haldið uppi kröftugri sýningu þar
sem töluvert hefur verið um skrautlegt fýrverkerí. Al-
menningi hefur verið boðið að hlýða á akademíska
umræðu um hinar ýmsu leiðir í efnahagsmálum. Rætt
hefur verið um uppfærslu, niðurfærslu og millifærslu og
látið í það skína að skipt gæti sköpum á hvaða hæð í
húsi efnahagskenninganna lyftan með forstjórunum
staðnæmdist að lokum. Nú kemur í Ijós að allan tímann
stóð hún föst. Hin réttlega undirstaða yfirvofandi efna-
hagsaðgerða var nefnilega fundin fyrir löngu. Það stóð
aldrei annað til en að beita kjaraskerðingu.
Kjaraskerðing þarf að sjálfsögðu ekki endilega að
vera ófær leið fyrir íslendinga. Þjóðviljinn hefur ítrekað
boðað að nauðsynlegt sé að skerða kjör ákveðinna
þjóðfélagsþegna. Hér hefur þess sí og æ verið krafist
að skert verði kjör þeirra sem raka saman stórkost-
legum auðæfum t.d. með skattfrjálsum vaxtatekjum.
Aftur og aftur hefur verið farið fram á að einkaneysla
verði skorin niður hjá þeim sem mestu eyða í lúxus.
Margoft hefur verið bent á að draga þyrfti úr þeirri
neyslu sem færist til rekstrargjalda fyrirtækjanna en er í
raun einkaneysla forstjóranna. Einfaldasta leiðin til að
ná fram þeirri kjaraskerðingu, sem hér hefur verið boð-
uð, er að sjálfsögðu að auka skattheimtu. Þá munu
tekjur ríkissjóðs aukast jafnframt því að einkaneyslan
minnkar.
En því miður er næsta víst að þeir, sem nú tala hæst
um nauðsyn þess að skerða lífskjör og minnka einka-
neyslu, eiga ekki við þess konar kjaraskerðingu sem
hér hefur verið rætt um. Þvert á móti er líklegt að þeir
eigi við kjaraskerðingu sem fyrst og fremst bitnar á
tekjulægsta fólkinu en snertir lítt eða ekkert þá sem nóg
hafa milli handanna.
Slík kjaraskerðing eykur enn ójöfnuðinn í landinu,
einkum og sér í lagi vegna þess að hér situr að völdum
ríkisstjórn sem setur fræðikenninguna ofar velferð
þegnanna. Á pappírnum hefur niðurfærslan svokallaða
það háleita markmið að ná niður verðbólgu og, ef allt
lukkast, að snúa dæminu við og lækka verð á vörum og
þjónustu. Þess vegna vilja niðurfærslumenn koma í
veg fyrir launahækkanir og helst af öllu að lækka laun.
En til að fá launafólk til að sætta sig við kauplækkun
þarf að lofa verðlækkunum á móti.
En trúir því nokkur að ríkisstjórnin hafi sig í að lækka
verð á nokkrum hlut? Menn skulu ekki gleyma því að
þetta er ríkisstjórnin sem hefur vegna fræðilegs áhuga
á frelsi markaðarins alls ekki treyst sér til að koma
böndum á fjármagnsmarkaðinn og viðheldur þess í
stað lögleyfðum okurvöxtum. Þetta er ríkisstjórnin sem
þrátt fyrir fögur fyrirheit gat alls ekki komið í veg fyrir að
Landsvirkjun hækkaði raforkuverð og ákvað eftir langa
og stranga umhugsun að Landsvirkjun væri ekki ríkis-
fyrirtæki. Og menn skulu ekki gleyma því að þetta er
ríkisstjórnin sem taldi það vera sérstakt réttlætismál að
auka tekjur ríkissjóðs með því að leggja á matarskatt í
stað þess að setja á stighækkandi tekjuskatt og heimta
skatt af fjármagnstekjum.
Niðurfærslan mun því bitna harðast á þeim sem
lægstar hafa tekjurnar. Hinir, sem að ósekju þyldu
dálitla tekjuskerðingu, sleppa. ÓP
KLIPPT OG SKORIÐ
Ný könnun
Einsog sjá má á fréttasíðum er
komin ný fylgiskönnun, birt á
Stöð tvö í gær, og flýgur beint inní
sprengihætt pólitískt andrúms-
loft.
Með þeim fyrirvara að mikil á-
lyktun af slíkri könnun er óvar-
leg, sérstaklega einni saman,
virðast tíðindi helst vera þau að
Framsókn bætir við sig, fær tæp-
an fjórðung fylgis, og Kvennalist-
inn missir heldur flugið frá því
fyrr í sumar.
Framsókn þótti sleppa vel með
19 prósent í kosningunum í fyrra-
vor, en svo brá við að eftir
stjórnarmyndun flaug flokkurinn
upp í könnunum og hékk í fjórð-
ungi fylgis frá september-október
og frammí febrúar. Þá datt flokk-
urinn niðurfyrir kjörfylgi, en hef-
ur verið að sækja sig hægt og hægt
síðan, og er sumsé núna stokkinn
aftur uppí tæp tuttugu og fimm.
Uppá topp
og niður aftur
Kvennalistinn fékk tíu prósent
í kosningunum, en í könnunum
fór fylgið fljótt að vaxa. Tólf
prósent í september, 15 og 17 í
nóvember, 21 í febrúar, og síðan
stökkið mikla: 29,7% í DV-
könnun í mars og frammúr Sjálf-
stæðisflokknum. Þessu neituðu
margir að trúa, - en önnur könn-
un í apríl sagði 30,3%, og í maí
31,3%. Milli 28 og 29 prósent í
júní gerðu bara að staðfesta enn
frekar, - en svo virðist brostinn
flótti í liðið, júlíkönnun segir
23,3% og ágústkönnunin núna
21,2. Sem sumum þætti reyndar
barasta ágætt.
Önnur tíðindi en af Framsókn
og Kvennó eru lítil. íhaldið
kemst ekki uppúr sínum 30 prós-
entum, Alþýðubandalagsfylgi
sveiflast kringum tíu prósentin, -
sem í kosningum gæti gefið svip-
aða útkomu og síðast -, kratar
sitja á svipuðum stað og hugga sig
við það eitt að vera yfirleitt örlitlu
ofar en allaballar. Borgarar rétta
aðeins úr kútnum, og máttu við
því eftir þá niðurlægingu í júlí að
fá minna könnunarfylgi en
Flokkur mannsins.
Sem, nóta bene, fær ekkert
fylgi, - 0,0% - í þessari nýju
könnun, og virðist bröltið kring-
um forsetakosningarnar hafa ver-
ið tii lítils.
Kvennaþing
og karlaþing
Þetta könnunarverk nú vinnur
Skáís fyrir Stöð tvö, og er auðvelt
að bera saman ágúst og júlí.
Svörunum er skipt eftir kynjum,
og sést þar best hvað uppkoma
Kvennalistans hefur gjörbreytt
íslenskri pólitík.
Við lékum okkur að því á Þjóð-
viljanum í gær að finna út alþingi
karla og alþingi kvenna; á karla-
þinginu sæti 21 Sjálfstæðismaður,
15 Framsóknarmenn, 8 Alþýðu-
flokksmenn, 7 Alþýðubandalags-
menn, 2 Borgarar, - og 10 frá
Kvennalista. Á þingi sem ein-
göngu konur kysu væru hinsvegar
18 frá Kvennalista, 17 Sjálfstæð-
ismenn, 16 Framsóknarmenn, 5
frá Alþýðubandalagi og 5 frá Al-
þýðuflokki, 1 frá Borgurum og 1
frá Þjóðarflokki, - með einfaldri
prósentuskiptingu.
Konur á hreyfingu
En þetta hafa menn vitað
nokkra hríð. Samanburður kann-
ananna er hinsvegar merkilegur
og bendir til þess að það séu fyrst
og fremst konur sem eru á pólití-
skri hreyfingu, meðan karlarnir
standa f sömu sporum, - að
minnsta kosti þennan mánuð.
Þær hræringar eru auðvitað
alltof flóknar til að hægt sé að
segja að einhver hópur fari frá
flokki til flokks, en það er
freistandi að draga upp þá grófu
mynd að talsverður hópur
kvenna hafi stokkið frá Kvennó
yfir til Steingríms og félaga.
Kvennalista tapast stór hópur
kvenna frá síðustu könnun, - þótt
listinn virðist enn vera að vinna á
meðal karla, og kvennastraumur-
inn er uppistaðan í fylgissókn
Framsóknar.
Glatað tækifæri?
Þessi samgangur þarf út af fyrir
sig ekki að koma á óvart.
Kvennalistinn hefur dregið sér
fylgi í nokkrum áföngum, fyrst
aðallega frá Alþýðubandalaginu,
síðan frá öðrum flokkum og ekki
síst gert skurk í lausafylgishópi.
Um daginn kom svo í ljós að
Steingrímur Hermannsson Fram-
sóknarforingi var sá pólitíkus
sem stuðningsmenn Kvennalist-
ans vildu helstan hafa í valdastóli,
- nú hefur einhver hluti þessara
farið alla leið yfir til Framsóknar.
Nú eru tuttugu prósent einsog
áður segir ekkert til að gera grin
að, - en hitt stendur eftir að
Samtök um kvennalista hafa
samkvæmt könnunartölum fyrst
fengið fylgisviðbót um tuttugu
prósent á hálfu ári, - og síðan
tapað fylgi uppá tíu prósent á
tveimur mánuðum.
Fylgissókn Kvennalistans hélst
í hendur við sífellt óvinsælli rikis-
stjórn, - var skilgreint sem „óá-
nægjufylgi", sem er heldur klén
nafngift, - var fyrst og fremst
tákn um andstöðu við stjórnina,
von um þrótt í stjórnarandstöð-
unni og bón um nýjar leiðir,
önnur svör.
Kvennalistanum virðist ekki
hafa tekist að veita þessi svör,
ekki tekist að nýta sér þennan
hressilega meðbyr í sumar.
Framsókn á leikinn
Þar kemur sjálfsagt margt til,
meðal annars það að sumarið er
þinglaust og erfitt fyrir stjórnar-
andstöðuöfl að koma sér á fram-
færi, ekki síst þegar þau kjósa að
vera svo þverflöt að enginn mun-
ur má vera á talsmönnunum og
þessvegna sama á hvern er hlýtt.
En ástæðan er sennilega ekki
síður að pólitískar aðstæður á ís-
landi þessar vikur og mánuði
henta einstaklega illa þeirri pólit-
ík kyns gegn kyni sem er aðal
Kvennalistans og í raun eina nýja
framlag hans til íslenskra stjórn-
rnála.
Straumurinn liggur í bili á
Framsókn, sem enn nýtur þess að
vera í stjórnarandstöðu innan
stjórnarinnar. Fylgisaukninguna
er eðlilegast að túlka sem undir-
tektir við andófstónana frá Fram-
sókn, og setur flokkinn í betri
stöðu í úrslitaátökum um fram-
hald stjórnarsamstarfsins þessa
viku.
Það er svo athyglisvert að enn
einu sinni hafa Framsókn,
Kvennalisti og Alþýðubandalag
meirihluta í skoðanakönnun.
Sem segir ekki að slík stjórn verði
einhverntíma til, - en gefur hins-
vegar skýrt til kynna að það eru
fleiri kostir í stöðunni en kjara-
skerðingarstjórn Þorsteins Páls-
sonar. -m
Þjóðviljinn Útgefandl: Útgáfufélag Þjóöviljans. Rltstjórar: Árni Bergmann, Möröur Árnason, Óttar Proppé. Fréttast jórl: Lúðvík Geirsson. Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson. Skrif stof ustjóri: Jóhanna Leópoldsdóttir. Skrifstofa: Guörún Geirsdóttir, Kristín Pétursdóttir. Útbreiðslu- og afgreiðslustjóri: Björn Ingi Rafnsson. Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir. Innheimtumenn: Katrín Bárðardóttir, ÓlafurBjörnsson.
Síðumúla 6-108 Reykjavík Blaöamenn: Guömundur Rúnar Heiðarsson, Hiörleifur Sveinbjörnsson, Kristófer Svavarsson, Magnfríður Júlíusdóttir, Magnús H. Gíslason, Lilja Gunnarsdóttir, Ólafur Gíslason, Ragnar Karlsson, SiguröurÁ. Friðþjófsson, Stefán Stefánsson (íþr.), Sævar Auglýsingastjóri: Olga Clausen. Auglýsingar: Guömunda Kristinsdóttir, Unnur Ágústsdóttir, Sigurrós Kristinsdóttir. Utkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn: Síðumúla 6, Reykjavik, símar: 681333 &681663. Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310. Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Sími 681333 Kvöldsími 681348 Guöbjömsson, Tómas Tómasson, Þorfinnur Ómarsson (íþr.). Handrita- og prófarkaleatur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir. Ljósmyndarar: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson. Útlltatelknarar: Kristján Kristjánsson, KristbergurÓ. Pétursson Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, ÞorgerðurSigurðardóttir. Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir. Prentun: Blaðaprent hf. Verð í lausasölu: 70 kr. Helgarblöð:80 kr. Askriftarverð á manuðl: 800 kr.
6 SÍÐA - ÞJÖÐVILJINN Þriðjudagur 23. ágúst 1988