Þjóðviljinn - 27.09.1988, Blaðsíða 7

Stjórnarmyndun Steingríms
Málefnasamningurinn
Málefnasamningurinn sem náðst hafði saman ístjórnarmyndunartilraun Steingríms Hermannssonar um helgina varþessi:
Ríkisstjórn Framsóknarflokks, Al-
þýðuflokics, Alþýðubandalags og Sam-
taka jafnréttis og félagshyggju er mynduð
til að leysa bráðan efnahagsvanda sem
steðjar að þjóðinni og til að treysta grund-
völl áframhaldandi uppbyggingar
atvinnulífs, stöðu landsbyggðarinnar og
velferðarkerfis á íslandi. Ríkisstjórnin
mun byggja jöfnum höndum á rétti ein-
staklingsins til heilbrigðra framkvæmda
og á samvinnu og samstarfi á félagslegum
grundvelli.
Aðgerðir ríkisstjórnarinnar til lausnar
aðsteðjandi vanda miða að því að treysta
atvinnuöryggi í landinu, færa niður verð-
bólgu og vexti, verja lífskjör hinna tekju-
lægstu, bæta afkomu atvinnuveganna og
draga úr viðskiptahalla. í því skyni er
nauðsynlegt að grípa til tímabundinna að-
gerða í verðlags- og launamálum, lækkun-
ar fjármagnskostnaðar og ráðstafana til
að bæta afkomu fyrirtækja í útflutnings-
og samkeppnisgreinum og til að tryggja
kjör tekjulágra einstaklinga og fjöl-
skyldna.
Meginatriðin í stefnu ríkisstjórnarinnar
eru sem hér segir:
Efnahagsmál
Markmið ríkisstjórnarinnar í efnahags-
málum á næstu þremur árum eru:
• Að treysta atvinnuöryggi í landinu
samtímis því að verðbólga verði hamin.
• Að bæta lífskjör hinna tekjulægstu.
• Að viðskipti við útlönd verði hallalaus.
• Að tryggja afkomu útflutnings- og
samkeppnisgreina.
• Að framfylgja öflugri byggðastefnu
sem tryggi jafnvægi í byggð landsins.
Samræmd stjórn ríkisfjármála, pen-
ingamála og gengismála verður grund-
völlur efnahagsstefnu ríkisstjórnarinnar.
Stefnt verður að stöðugleika í gengismál-
um. Aðhaldi verður beitt í ríkisfjármálum
og peningamálum til að koma á og við-
halda jafnvægi í efnahagsmálum á næstu
árum.
Ríkisfjármál og lánsfjármál fyrir næsta
ár munu miðast við að slá á þá þenslu sem
verið hefur í þjóðarbúskapnum undanfar-
in misseri. Fjárlög fyrir árið 1989 verða
samþykkt með afgangi sem nemur 1 % af
tekjum. Til að ná þessu markmiði verða
útgjöld ríkisins ekki hækkuð að raungildi
frá því sem er á þessu ári. Auk þess verður
tekna aflað í ríkissjóð meðal annars með
skattlagningu fjármagnstekna. Lánsfjár-
lög munu mótast af ströngu aðhaldi að
erlendum lántökum, meðal annars verður
lántökuskattur í breyttri mynd framlengd-
ur til ársloka 1989 og ríkisábyrgð á lán-
tökum banka og fjárfestingarlánasjóða
erlendis takmörkuð.
Atvinnumál
Mörkuð verður ný atvinnustefna sem
tryggir hagvöxt og skynsamlega nýtingu
sameiginlegra auðlinda þjóðarinnar.
Tekið verður fyllsta tillit til byggðasjónar-
miða. Athafnafrelsi einstaklinga og félaga
verður meginreglan í atvinnumálum og
frjálsræði í milliríkjaviðskiptum. Ríkis-
stjórnin mun með framkvæmd efnahags-
stefnu móta almenna umgjörð um at-
vinnustarfsemina sem hvetji til ábyrgðar
eigenda þannig að arðsemissjónarmið
ráði ákvörðunum.
• Skipulag rannsóknar- og þróunarstarf-
semi í þágu atvinnuveganna verður end-
urskoðuð og stuðningur hins opinbera við
áhugaverð nýsköpunarverkefni í íslensku
atvinnulífi aukinn.
• Mörkuð verður sérstök fiskvinnslust-
efna.
• Ákveðið verður með löggjöf hvar skuli
draga mörk milli almannaeignar og einka-
eignar á náttúrugæðum.
• Skipulag orkuvinnslu og dreifingar
verður endurskoðað með sameiningu
orkufyrirtækja að markmiði. Olíulindir
verða nýttar til atvinnuuppbyggingar.
• Unnið verður að því að endurskoða lög
og reglur til þess að búa íslenskum fyrir-
tækjum sambærileg starfsskilyrði og sam-
keppnisaðilar þeirra erlendis njóta.
• Við fyrirhugaða fjárhagslega endur-
skipulagningu útflutningsfyrirtækja verð-
ur stefnt að aukinni hagkvæmni í rekstri
þeirra.
• Bygging nýs álvers verður háð sam-
Vinnumarkaður
Ríkisstjórnin æskir vinsamlegra sam-
skipta við aðila vinnumarkaðarins og mun
hafa samráð við þá. Hún mun hafa frum-
kvæði um:
• Að auka starfsmenntun í atvinnulífinu.
• Að leita leiða til að auka framleiðni og
bæta kjör.
• Að taka upp viðræður um skipulag
vinnumarkaðarins og starfsmannastefnu
ríkisins í því skyni að auðvelda mörkun
samræmdrar launastefnu, sem tryggi
aukinn launajöfnuð.
• Að setja löggjöf um aukna hlutdeild
starfsfólks í rekstri og stjórnun fyrirtækja.
Fjármagnsmarkaður
Ríkisstjórnin mun beita sér fyrir mark-
vissum endurbótum á skipulagi og starfs-
háttum á fjármagnsmarkaði þannig að
hann gegni betur og á ódýrari hátt þýðing-
armiklu hlutverki sínu í greiðslumiðlun og
í miðlun fjármagns frá sparifjáreigendum
til lántakenda.
• Stefnt verður að samruna og stækkun
banka meðal annars með endurskipu-
lagningu á viðskiptabönkum í eigu ríkis-
ins. Markmiðið er að ná aukinni hag-
kvæmni og rekstraröryggi í bankakerfinu,
minnka vaxtamun og tryggja eðlilega
samkeppni viðskiptabankanna og bæta
þjónustu.
• Ríkisstjórnin mun beita sér fyrir setn-
ingu laga og reglna um fjármagnsmark-
aðinn.
• Lög verða sett um greiðslukorta- og
afborgunarviðskipti.
• Sjóðakerfi atvinnuveganna verður
endurskoðað og einfaldað.
• Fjármagn sjóða verður í auknum mæli
varðveitt og ávaxtað í heimabyggðum
jafnframt því sem athugaðir verða mögu-
leikar á því að efla atvinnuþróunarsjóði á
landsbyggðinni.
Utanríkismál
Markmið utanríkisstefnu íslendinga
eru að treysta sjálfstæði landsins og gæta
hagsmuna þjóðarinnar í alþjóðlegum
samskiptum. Að því verður unnið með
virkri þátttöku í alþjóðlegu samstarfi.
Þessum markmiðum verður meðal annars
náð:
• Með aukinni aðstoð og samvinnu við
þróunarríki.
• Með stuðningi við baráttu fyrir mann-
réttindum hvar sem hún er háð.
• Með því að stuðla að friðsamlegri og
bættri sambúð þjóða.
• Með virkri þátttöku í umræðum um af-
vopnunarmál og kjarnorkuvopnalaus
svæði í okkar heimshluta. Áhersla verður
lögð á að auka þekkingu íslendinga á víg-
búnaðarmálum, sértaklega á hernaðar-
umsvifum á Norður-Atlantshafi, til þess
að leggja óháð mat á öryggismálefni
landsins og nálægra svæða.
• Ekki verða gerðir nýir samningar um
meiriháttar hernaðarframkvæmdir og
samskipti íslendinga og varnaðarliðsins
verða endurmetin.
• Með því að hvetja til og taka þátt í
alþjóðlegu samstarfi um umhverfismál,
sérstaklega um mengunarvarnir á
Norður-Atlantshafi.
• Með því að búa íslenskt atvinnulíf
undir þær breytingar sem verða á við-
skiptaháttum og efnahagsstjórn í Evrópu-
bandalaginu á næstu árum. Sérstaklega
verður unnið að því að laga íslenskt efna-
hagslíf að hinum nýju aðstæðum og
tryggja viðskiptastöðu íslenskrar atvinnu-
starfsemi án aðildar að bandalaginu.
Ríkisstjórnin áréttar áður yfirlýsta
stefnu Alþingis að hér á landi skuli ekki
vera kjarnorkuvopn
Stjórnkerfisbreytingar
Stjórnkerfi ríkisins þarf að vera í stöð-
ugri þróun sem tryggi árangursríka stjórn-
sýslu með lágum tilkostnaði. í því skyni
mun ríkisstjórnin vinna að eftirtöldum
verkefnum á kjörtímabilinu.
• Sett verða almenn stjórnsýslulög sem
miða að aukinni valddreifingu.
• Settar verða skýrar reglur um upplýs-
ingaskyldu stjórnvalda.
• Æviráðning embættismanna verður af-
numin.
• Starfshættir og skipulag stjórnarráðs-
ins verða tekin til endurskoðunar.
• Sett verða lög um aðskilnað dóms- og
framkvæmdavalds og unnið að endur-
skoðun annarra þátta réttarkerfisins.
• Unnið verður að heildarendurskoðun
stjórnarskrárinnar.
• Kosningalög verða endurskoðuð.
Byggðamál
Ríkisstjórnin mun beit sér fyrir
jafnvægi í byggðaþróun meðal annars
með eftirfarandi aðgerðum:
• Sveitarfélögin í landinu verða efld og
aðstaða þeirra til að veita íbúum sínum
félagslega þjónustu jöfnuð.
• Lög um tekjustofna sveitarfélaga
verða endurskoðuð með það að markmiði
að auka sjálfræði og jafna aðstöðu
sveitarfélaga til álagningar fasteigna-
skatts og aðstöðugjalds. Stærri hluta af
tekjum jöfnunarsjóðs sveitarfélaga verð-
ur varið til tekjujöfnunar milli sveitarfé-
laga. Samtímis verður verkaskiptingu
ríkis og sveitarfélaga breytt með hliðsjón
af tillögum Verkaskiptinganefndar og
komi til framkvæmda á næstu tveimur til
þremur árum.
• Gerðar verða ráðstafanir til jöfnunar á
flutningskostnaði og kostnaði við síma,
húshitun og skólagöngu.
• Unnið verður skipulega að uppbygg-
ingu í samgöngumálum samkvæmt lang-
tímaáætlun.
• Gerðar verða ráðstafanir til aukinnar
valddreifingar meðal annars með því að
auðvelda flutning stofnana og svæðis-
bundinna verkefna frá miðstjórn ríkis-
valdsins út í héruð.
• Byggðasjóður verður efldur.
• Unnið verður að samræmingu
skipulags- og byggingarlaga.
• Unnið verður að því að bæta aðstöðu
verslunarfyrirtækja í dreifbýli.
• Sérstakt átak verði gert til að auka fjöl-
breytni í atvinnu kvenna á landsbyggð-
inni.
Umhverfismál
Það er ætlun ríkisstjórnarinnar að fela
einu ráðuneyti að samræma stafsemi hins
opinbera að umhverfismálum og komi
það til framkvæmda innan árs. Meðal
brýnna verkefna á þessu sviði sem unnið
verður að má nefna:
• Gerð verður landnýtingaráætlun sem
tekur til hvers konar notkunar lands.
Jafnframt verður gert átak í gróðurvernd
með svæðaskipulagi er miðar að endur-
heimt landgæða, m.a. með endurskoðun
laga varðandi stjórnun beitar, þannig að
hún sé í samræmi við landgæði.
• Unnið verður gegn umhverfisspjöllum
af átroðningi og umferð ferðamanna um
viðkvæm svæði.
• Samvinna hins opinbera, einstaklinga
og frjálsra samtaka um skógrækt og land-
græðslu verður aukin.
• Eftirlit með losun hættulegra úrgangs-
efna í náttúruna verður bætt.
• Gert verður átak til hreinsunar úrgangs
af strandsvæðum í samvinnu opinberra
aðila og umráðamanna lands.
• Stuðlað verður að endurvinnslu og nýt-
ingu úrgangsefna.
• Fræðslu- og rannsóknastarf á sviði um-
hverfismála verður aukið.
Fræðslu- og uppeldismál
Góð menntun er undirstaða framtíðar-
lífskjara þjóðarinnar. Ríkisstjórnin hefur
ákveðið að á því sviði hafi þessi verkefni
forgang á kjörtímabilinu:
• Sett verður rammalöggjöf um forskól-
astig barna.
• Unnið verður að því að koma á sam-
felldum skóladegi sem fyrst.
• Sett verður löggjöf um listnám á öllum
stigum skólastarfs.
• Gert verður nýtt átak í jöfnun mennt-
unaraðstöðu í landinu.
• Fræðsla um umferðarmál verður aukin
í grunnskólum og framhaldsskólum.
• Aðstaða fatlaðra hvað varðar sér-
kennslu og námsaðstöðu verður bætt.
• Stuðningur við vísindarannsóknir
verður aukinn.,
• Fullorðinsfræsla, símenntun og endur-
menntun verður efld.
• Löggjöf um háskóla verður endur-
skoðuð og stofnun opins háskóla verður
flýtt.
Menning - listir
• Ríkisstjórnin vill stuðla að fjölbreyttu
menningarlífi í landinu og eflingu ís-
lenskrar tungu meðal annars með eftirfar-
andi aðgerðum:
• Framlög hins opinbera til menningar-
mála verða aukin.
• Fjárhagsstaða ríkisútvarps verður
treyst og þjónusta þess við landsmenn
bætt. Hlutur barna- og unglingaefnis með
íslensku tali í sjónvarpi verður aukinn.
• Þjóðarbókhlaðan verður fullgerð
innan fjögurra ára.
• Lögð verður aukin áhersla á stuðning
við listasköpun barna og unglinga og list-
ræna starfsemi í þágu þeirra.
• Stuðningur við verndun hvers konar
menningarverðmæta verður aukinn.
• Stutt verður myndarlega við íþrótta- og
æskulýðsstarfsemi í landinu.
Húsnæðismál
Ríkisstjórnin mun láta fara fram endur-
skoðun á fjármögnun og skipulagi hús-
næðislánakerfisins og treysta fjárhags-
grundvöll þess.
• Átak verður gert í uppbyggingu félags-
legra íbúða og sérhannaðra íbúða fyrir
aldraða.
• Áhersla verður lögð á íbúðabyggingar
á landsbyggðinni meðal annars með
kaupleiguíbúðum og búseturéttaríbúð-
um.
• Athugað verður að heimila bönkum og
sparisjóðum að nota kaup á lánsloforðum
Húsnæðisstofnunar ríkisins að hluta til að
uppfylla lausafjárskyldu.
Heilbrigðismál - lífeyrismál
og almannatryggingar
Skipulag heilbrigðisþjónustu og líf-
eyristrygginga verður endurskoðað í því
skyni að nýta sem best fjármuni sem til
þeirra er varið þannig að komi að gagni
þeim sem mest þurfa á að halda.
• Komið verður á samræmdu lífeyris-
kerfi fyrir alla landsmenn.
• Sérstök athugun fari fam á fyrirkomu-
lagi lyfjasölu og læknisþjónustu sérfræð-
inga til að draga úr kostnaði heimila og
heildarútgjöldum ríkisins.
• Fyrirkomulag tannlæknaþjónustu
verður endurskoðað í því skyni að lækka
tilkostnað heimila og ríkis án þess að
dregið verði úr þjónustu.
• Forvarnir í heilbrigðismálum verða
auknar og ákveðin stefna í neyslu- og
manneldismálum.
• Baráttan gegn notkun vímuefna verður
hert meðal annars með forvarnar- og
fræðslustarfi.
• Endurskoðun laga um almannatrygg-
ingar og skipulag Tryggingastofnunar
ríkisins verður lokið um mitt ár 1989.
• Reglum um örorkumat verður breytt
þannig að réttur til áfrýjunar úrskurða
verði trygður.
Jafnréttis- og fjölskyldumál
Ríkisstjórnin mun beita sér fyrir átaki
til að tryggja betur jafnrétti kynjanna sér-
staklega í launamálum. í því skyni verður
jafnréttislöggjöfin endurskoðuð og gerð
fjögurra ára framkvæmdaáætlun um að-
gerðir til að ná fram jafnrétti kynjanna.
Af öðrum verkefnum sem unnið verður
má nefna:
• Sérstakt átak verði gert í dagvistarmál-
um í náinni samvinnu sveitarfélaga og
ríkis og auknum fjármunum varið í því
skyni.
• Jafnréttisáætlanir verða gerðar á veg-
um ráðuneyta og stofnana á vegum ríkis-
ins.
• Sett verður löggjöf um félagslega þjón-
ustu sveitarfélaga og um fjölskylduráð-
gjöf.
• Lífeyrisréttindi heimavinnandi fólks
verða endurskoðuð.
• Heimilisþjónusta við fatlaða og aldr-
aða verður bætt í náinni samvinnu ríkis og
sveitarfélaga og gerð áætlun um uppbygg-
ingu og skipulag á þjónustu við þá. I því
skyni verði fjárhagsgrundvöllur Fram-
kvæmdasjóðs fatlaðra og Framkvæmda-
sjóður aldraðra treystur.
★ ★ ★
í starfi sfnu mun ríkisstjórnin hafa að
leiðarljósi langtímasjónarmið um þróun
íslensks þjóðfélags og stöðu íslendinga
meðal þjóða. Unnið verður að könnun á
langtímaþróun íslensks samfélags og nið-
urstöður hagnýttar við áætlanagerð til að
búa í haginn fyrir komandi kynslóðir.
Þriðjudagur 27. september 1988 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 7