Þjóðviljinn - 15.06.1989, Blaðsíða 4

Þjóðviljinn - 15.06.1989, Blaðsíða 4
HUSNÆÐI v hÆm, Wm Húsnæöissamvinnufélagið Búseti í Reykjavík var stofnað í nóvember 1983 og 5 árum síðar voru fyrstu íbúðirnar á þeirra vegum teknar í notkun, fjölbýlishús að Frostafold 20 í Grafarvogi. Strax í upphafi reyndist vera mikill áhugi meðal almennings á þessu félagi. Yfir2000 einstaklingar skráðu sig í félagið í upphafi og eftir að íbúðirnar í Frosta- fold voru teknar í notkun fjölg- aði félögum á skömmum tíma um tæplega 2000. Alls eru því félagarnir um 4000 hér í Reykjavík auk þess sem 12 Búsetafélög hafa verið stofn- uð víðs vegar um landið. Búseti byggir leiguíbúðir sem félagsmenn geta keypt sér búset- urétt í og tryggt sér þannig ævi- löng afnot af íbúðinni. Búsetu- rétturinn kostar sem svarar um 15% af byggingarkostnaði íbúð- arinnar en 85% af byggingar - kostnaði er aflað með lánum frá Byggingarsjóði verkamanna eða Byggingarsjóði ríkisins. - Búseturéttaríbúðir eru þekkt fyrirbrigði víða í nágrannalönd- unum, t.d. í Þýskalandi, Sviss og Svíþjóð og þykir þar sjálfsagður valkostur. Hérlendis hefur það verið ríkjandi skoðun að hús- eignir eigi að vera í einkaeign og til að byrja með voru margir van- trúaðir á að þetta myndi ganga og andstaðan við félagið kom fljótt í ljós inn á Alþingi, sagði Reynir Ingibjartsson starfsmaður félags- ins Pað er kannski ekki óeðlilegt að nýjar hugmyndir þurfi þetta 5-10 ár til að festast í sessi og fyrst við sem að þessu félagi stöndum höfum þraukað í 5 ár þá höldum við næstu 50 árin út. Petta er spuming um að vera nógu sannfærður um að við séum að gera rétta hluti og gefast ekki upp þrátt fyrir andsnúnar kringum- stæður. Nauðsynlegur valkostur Búseturéttarfyrirkomulagið er nauðsynlegur valkostur og hag- kvæmur. Fyrir einstaklinga sem ekki geta eða ekki vilja kaupa íbúð býður þetta fyrirkomulag upp á öruggt húsnæði, lága leigu og verðið á búseturéttinum ætti að verá viðráðanlegt fyrir flesta. Það felst líka í því ákveðin hag- kvæmni fyrir þjóðfélagið að minnka það fé sem fjölskyldur eyða í fjárfestingar á húsnæði. Búseturéttaríbúð er kostur sem Höfum sannað tilverurétt okkar Reynir Ingibjartsson hjá Búseta: Sjálfsögð mannréttindi að eiga kost á öruggu húsnæði allir eiga rétt á og það er ein- göngu spurt um númer þitt í fé- lagaskránni þegar að úthlutun kemur. Hins vegar hafa einstakl- ingsbundnar aðstæður áhrif á það á hvaða kjörum fólk fær íbúðim- aðstæður íbúðir sem fjármagnað- ar eru með lánum úr Byggingar- sjóði verkamanna sem em hag- stæðari en þau sem fást hjá Bygg- ingarsjóði ríkisins. Aðstæður fólks em síðan endurskoðaðar að nokkmm árum liðnum og hugs- anlega breytast leigukjörin ef að- stæður hafa breyst mikið til hins betra og eins geta hinir sem borga hærri húsaleigu færst yfir á lægri leigu ef aðstæður þeirra hafa versnað til muna. í verkamanna- bústaðakerfinu fer engin svona ar. Búseturétturinn sjálfur mun væntanlega kosta nokkurn veg- inn það sama en samkvæmt lögum um kaupleiguíbúðir fá þeir sem uppfylla ákveðin skilyrði varðandi tekjur og félagslegar Fyrsta skóflustungan tekin að Búsetablokkinni í Grafarvoginum í nóvember 1986. Á myndinni eru Reynir Ingibjartsson, lengst til hægri, Harpa Njálsdóttir og Páll Gunnlaugsson. Mynd: E.ÓI. endurskoðun fram; eftir að þú hefur einu sinni fengið úthlutað íbúð verður slíkt ekki aftur tekið þrátt fyrir að tekjur og aðstæður allar gjörbreytist. Ótal fleiri hagkvæmnisrök mætti tína til, en ég lít líka á val- möguleika varðandi búsetuform sem sjálfsögð mannréttindi og út frá þeirri einu forsendu á Búseti fullkomlega rétt á sér. Breytt viðhorf Það er enginn vafi á því að við- horfin í þjóðfélaginu hafa breyst mikið frá því að Búseti var stofn- að og félagið hefur sannað tilver- urétt sinn. Með lögunum um kaupleiguíbúðir má segja að hið opinbera hafi viðurkennt þörfina fyrir leiguhúsnæði sem raunveru- legan valkost, og að fyrirgreiðsla til slíkra bygginga ætti að vera betri en til annarra íbúðarbygg- inga. Við erum samt enn langt á eftir þeim þjóðum sem byggja sitt húsnæðiskerfi upp á fjölbreyttum valkostum. Þar er langt síðan menn hættu að velta fyrir sér spumingum um hvort séreigna- fýrirkomulag eða leigufyrirkomu- lag sé heppilegra af þeirri einföldu ástæðu að leiguhúsnæði af þessu tagi er talið eðlilegur hluti af húsnæðiskerfinu. Sem dæmi má nefna Sviss þar sem ein- ungis um 30-40% íbúðarhúsnæð- is eru í einkaeign. Þar velta menn því ekki fyrir sér hvort þeir eigi sitt húsnæði eða ekki heldur hvort það sem í boði er sé hent- ugt, öruggt og á viðráðanlegu verði. Ég lít á það sem sjálfsögð mannréttindi að eiga kost á ör- uggu húsnæði og búseturéttar- kerfið er einn af þeim kostum sem tiltækir eru til að tryggja slík réttindi. Hvað er framundan? Eftir að lokið var við fyrstu íbúðirnar við Frostafold hefur verið sótt um lán til Húsnæðis- stofnunar ríkisins til byggingar 180 nýrra íbúða. Umsókn þessi var send inn í ágúst á síðasta ári og þegar þetta er skrifað hafa engin svör borist. Ætlunin var að hefja byggingu íbúðanna á þessu ári en þar sem það er nú að verða hálfnað er óvíst hvort af fram- kvæmdum verður á þessu ári. Við getum lítið annað gert í þessari stöðu en beðið og vonað að fyrir- greiðsla verði veitt fyrr en síðar. Sú draumsýn er manni auðvit- að ofarlega í huga að reglulegar lánveitingar fáist frá Húsnæðis- stofnun svo unnt reynist að gera einhverjar áætlanir fram í tím- ann. Slíkar áætlanir myndu leiða til þess að fólk gæti vitað með nokkru öryggi í langan tíma að það eigi von á íbúð og nýtt þann fyrirvara til að safna fyrir búset- uréttinum. Ég lít á það sem sjálfsögð mannréttindi að eiga kost á ör- uggu húsnæði og búseturéttar- kerfið er einn af þeim kostum sem tiltækir eru til að tryggja slík réttindi. 'Þ Á 5 ára afmæli Búseta, í nóvemb- er 1988, var Búsetablokkin vígð. Einhver bið verður á áframhald- andi uppbyggingu þar sem engin svör við lánsumsóknum hafa borist. Mynd: E.ÓI. 4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN JÚNÍ 1989

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.