Þjóðviljinn - 03.11.1990, Blaðsíða 1

Laugardagur 3. nóvemberr 1990 — 208. tölublað 55. árgangur
Hitaveitan kveður niður drauga fortíðarínnar Um síðustu helgi náðist mikilvægur áfangi (langtfmaáætlun Hitaveitu Reykjavíkur um að kveða niður drauga fortfðarinnar, en þrálátur
draugagangur hefur virkað lamandi á allt starf fyrirtækisins síðasta árið eins og borgarbúar hafa mátt finna fyrir. „Þetta er sjöundi draugurinn sem við kveðum niður i dag,“ sagði starfs-
maður stofnunarinnar þegar Ijósmyndara blaðsins, Jim Smart, bar að garði, og taldi hann nýtt raunveruleikatfmabil vera að renna upp í sögu fyrirtækisins með stórbættri hitaveitu til borg-
arbúa. Ljósm. Jim Smart.
Siávarútvegur
Þjóðhagsstofnun: Afkonta veiða og vinnslu jákvœð um 3,2%. Sjávarútvegsráðherra: Ríkisstjórnin tók réttan pól í
hæðina. Guðjón A. Kristjánsson: Afkoma bátaflotans betri eftir oliuverðshœkkun en fyrir. Ahafnir borga brúsann
Halldór Ásgrímsson sjávar-
útvegsráðherra segir að af-
koma margra sjávarútvegsfyr-
irtækja sé alveg bærileg og að
fyrirtækin þurfl á því að halda.
Þau sé mörg hver afar skuldug
og verði því að nýta góðærið til
að grynnka á skuldunum.
Ráðherrann segir að ríkis-
stjómin hafi tekið réttan pól í
hæðina þegar hún lagði í nokkra
áhættu við endurskipulagningu á
fjárhag fyrirtækja í sjávarútvegi á
sínuni tíma. „En það hefði hins-
vegar verið rangt að fara út í það
ef ekki hefðu verið framundan
betri tímar,“ sagði Halldór.
í endurskoðaðri áætlun Þjóð-
hagsstofnunar um afkomu botn-
fiskveiða og vinnslu um miðjan
október, þar sem gert er ráð fyrir
að samdráttur botnfiskafla verði
aðeins 6,4% frá fyrra ári, kemur
ftam að afkoman er jákvæð um
3,2% en var neikvæð um 2,2% ár-
ið 1989. Hreint tap frystingar og
söltunar um miðjan síðasta mán-
uð var 0,3% af tekjum. Aftur á
móti er hreinn hagnaður botnfisk-
veiða tæp 5% af tekjum.
Bátar eru reknir með 1,8%
hagnaði, togarar með tæplega 5%
hagnaði og frystiskip með 11,3%
hagnaði af tekjum.
I þessu afkomumati botnfisk-
vinnslunnar hafa greiðslur til
Verðjöfnunarsjóðs sjávarútvegs-
ins verið dregnar ftá, en þær
námu 2,5% af útflutningstekjum
vinnslunnar í október. Án
greiðslna í sjóðinn í október hefði
hagnaður af fiskvinnslunni, að
mati Þjóðhagsstofnunar, numið
2% af tekjum. Þetta eru veruleg
umskipti til hins betra miðað við
síðasta ár, en þá nam hreint tap
ffystingar og söltunar um 1,4% af
tekjum, en hefði verið um 5,6% ef
greiðslur úr Verðjöfnunarsjóðn-
um hefðu ekki komið til.
Án greiðslna úr Verðjöfnun-
arsjóði fiskiðnaðarins á árinu
1989 hefði tap af veiðum og
vinnslu botnfisks numið 5% af
tekjum. Án greiðslna í Verðjöfn-
unarsjóð sjávarútvegsins nú í síð-
asta mánuði, hefði hagnaður af
veiðum og vinnslu numið 5,5% af
tekjum.
Hliðstæðar athuganir fyrir
botnfiskveiðar á árinu 1989 sýna
að tap af þessari starfsemi nam
1,5% af tekjum. Bátar voru þá
reknir með 5,5% tapi og togarar
með 1,2% tapi en hagnaður ffysti-
skipa var 5% af tekjum.
Kristján Ragnarsson, formað-
ur Landssambands íslenskra út-
vegsmanna, segir þetta vera
ánægjuleg umskipti til hins betra.
Ámi Benediktsson, ftam-
kvæmdastjóri Félags Sambands-
fiskframleiðenda, segir að það
hafi orðið gífurlegar verðhækkan-
ir á afurðaverði á þessu ári og því
allt önnur staða í sjávarútveginum
í heild. Hinsvegar sé það mikið
áhyggjuefni að fiskvinnslan er að
tapa öllum þeim ábata sem hún
hafi fengið og þar sé halli á botn-
fiskvinnslunni. Auk þess sé vem-
legur halli á rækjuvinnslunni
þannig að hér sé ekki eingöngu
um góðæri að ræða. Ámi sagðist
hafa mestar áhyggjur af því að
fiskvinnslan virtist orðið ekki
hafa möguleika á að halda sínum
kostnaði innan eðlilegra marka.
Þannig að það virðist orðið um
það að ræða að fljótt sé komið í
hallarekstur þó að afurðir hækki
og staðan batni.
Guðjón A. Kristjánsson, for-
maður Farmanna- og fiskimanna-
sambands íslands, segir skýrslu
Þjóðhagsstofnunar um afkomu
veiða og vinnslu athyglisverða
fyrir margra hluta sakir. Sérstak-
lega fyrir það að þrátt fyrir olíu-
verðshækkun sé afkoma bátaflot-
ans betri eftir olíuverðhækkunina
en fyrir. Að mati Guðjóns getur
það ekki þýtt annað en að það séu
áhafnir fiskiskipanna sem borgi
olíukostnaðinn og leggi útgerð-
inni jafnframt til þennan viðbót-
arhagnað. -grh
Vaxtahœkkun
A sér enga réttlætingu
Ólafur Ragnar Grímsson: íslandsbanki stendur frammi fyrirþeirri spurningu hvort hann geti
starfað i nútima hagkerfi
Olafur Ragnar Grímsson fjár-
málaráðherra er ekki sam-
mála því mati á verðbólguþró-
un, sem felst í vaxtaákvörðun
íslandsbanka. Árangurinn í
efnhagsmálum hafi þegar fært
ísland í hóp þeirra ríkja Vestur-
landa þar sem verðbólga sé
hvað minnst. Ekkert í hagkerf-
inu hér bendi til þess að þetta sé
að breytast, nema síður sé.
I samtali við Þjóðviljann sagði
Olafur Ragnar hins vegar ríkja
óvissu með olíuverð. Samtök
launafólks og ríkisstjóm hefðu
náð samkomulagi um að breyta
hlut rikisins í verðlagi bensínvara
fram til áramóta til að skapa stöð-
ugleika. Þess vegna væri ekkert
tilefhi fyrir íslandsbanka til að
hækka vexti.
„Þetta er bara gamla sagan
með bankakerfið á íslandi," sagði
Ólafur Ragnar. Þegar verðlag færi
tímabundið upp á við af einhveij-
um ástæðum, rykju bankamir til
og færðu vextina upp. En þegar
verðlag væri sannanlega komið
niður, væm þeir að drattast síðast-
ir í röðinni með vextina. Þeir væm
fyrstir upp og síðastir niður.
Fjármálaráðherra sagðist fyrr í
sumar hafa setið fund með einum
af embættismönnum íslands-
banka, þar sem hann hefði spáð
gífurlegri verðbólguhækkun
næstu mánuði þar á eflir. Sú spá
hans hefði reynst röng. Mat Is-
landsbanka nú væri líka rangt.
„Nú emm við að festa í sessi
nýtt hagkerfi og hagstjóm á ís-
landi,“ sagði Ólafur Ragnar. Sú
hagstjóm byggði ekki á því að rík-
isstjómin gripi stöðugt inn í hag-
kerfið. Hún byggði á þeim nú-
tímalegu vinnubrögðum, að
grundvallarþættimir í hagkerfinu
væm í lagi og gengju af sjálfú sér
eftir ákveðnum brautum, en væri
hvorki miðstýrt né stöðugt gripið
inn í það af ríkisvaldinu. Fyrir-
tæki, bankar og einstaklingar yrðu
að sýna að þau hefðu þroska til að
starfa i vestrænu nútíma hagkerfi.
Það væri kannski stóra spumingin
sem íslandsbanki stæði frammi
fyrir, hvort hann hefði þroska til
þess, eða hvort hann hagaði sér
eins og gömlu fákeppnis- og ein-
okunaraðilamir í hinu gamaldags
íslenska kerfi, þar sem menn
treystu á að ríkið ýmist bjargaði
þeim eða segði þeim hvað þeir
ættu að gera. -hmp