Þjóðviljinn - 03.11.1990, Blaðsíða 6

Þvskaland
Enginn bilbugur á Honecker
Telur samsærismakk hafa valdið umskiptunum í Sovétríkjunum og Austur-Evrópu
Eg er fastákveðinn í að halda
baráttunni áfram. Ég læt
ekki deigan síga,“ segir Erich
Honecker, aðalvaldhafi hins nú
horfna austurþýska ríkis þang-
að til fyrir ári. Sá gamli, mótað-
ur á erfiðum tímum áranna
milli heimsstyrjalda og af
mörgum árum í fangabúðum
nasista, lætur engan bilbug á
sér finna.
Honecker kemst svo að orði í
viðtali við Lundúnablaðið The
European, og mun það vera fyrsta
viðtalið við hann sem birtist frá
því að hann lét af völdum 18. okt.
s.l. ár. Ríkisleiðtoginn fyrrver-
andi, sem nú er 78 ára, er undir
gæslu í byggingu tilheyrandi sov-
ésku hersjúkrahúsi í Beelitz,
skammt suður af Berlín.
Fjölflokkakerfi
w
i
Mósambik
Þing Mósambiks samþykkti í
gær einróma að fjölflokkakerfí og
markaðsbúskapur skuli tekin upp
þarlendis. Er kveðið á um þetta í
nýrri stjómarskrá, sem tekur gildi
30. nóv. Jafnframt verður rikið skil-
greint sem lýðveldi, en ekki al-
þýðulýðveldi eins og hingað til. Frá
því að Mósambik varð sjálfstætt
ríki fyrir hálfúm öðrum áratug hef-
ur það verið einsfiokksríki með
miðstýrt hagkerfi. Joaquim Chiss-
ano, forseti landsins, segir upp-
reisnarhreyflngunni Renamo heim-
ilt að taka þátt í komandi kosning-
um ef hún leggi niður vopn og
Hann gefur í skyn i viðtalinu
þá skoðun sína að á bakvið um-
skiptin í Sovétrikjunum og Aust-
ur-Evrópu hafi verið samsæri-
smakk, sem ráðamenn í Kreml
hafi verið fiæktir í, og telur að það
eigi allt eftir að koma í ljós. „Um
síðir munu menn sjá að ég hafði
rétt fyrir mér,“ segir hann.
Til stendur að hann verði
ákærður um spillingu, ábyrgð á
dauða þeirra sem austurþýskir
landamæraverðir drápu er þeir
reyndu að komast vesturyfir Berl-
ínarmúr og landamæri Austur- og
Vestur-Þýskalands, hjálp við Baa-
der-Meinhofliðið vesturþýska
o.fi. Fleiri fyrrverandi austur-
þýskir ráðamenn mega vænta
þess sama, þeirra á meðal Margot,
eiginkona Honeckers og mennta-
málaráðherra í stjóm hans, og
Erich Mielke, sem á tíð austur-
þýska ríkisins var æðsti maður ör-
yggislögreglu þess, Stasi. Hann er
Honecker (hér 1987 með Franz
Josef Strauss, leiðtoga f Bæjara-
landi) - fáfræði og mikilmennsku-
blindni, segir Neues Deutschland.
kominn yfir áftrætt.
Honecker vísar þeim ákæmm
á bug af fýrirlitningu. „Eg óttast
ekki sýndarréttarhöld," segir
hann og kveðst saklaus af öllum
ákærum. „Þeir þarfnast einhvers
til að skella skuldinni á og ég er
gerður stærstur syndahafranna.“
„Furðuleg blanda af sjálfs-
ánægju, fáfræði og mikil-
mennskublindni,“ er skrifað um
þessi ummæli Honeckers í Neues
Deutschland, dagblað sem á
valdatíð Honeckers var eitt helstu
blaða ríkis hans og þar með mál-
gagn hans sjálfs.
Listakonan Bárbel Bohley,
sem vareinn helstu forustumanna
andófshreyfingarinnar er kom af
stað mótmælahreyfingu þeirri er
knúði Honecker og þá félaga til
að láta af völdum, segist í viðtali
við blaðið vel skilja reiði fólks í
garð valdhafans fýrrverandi og
óskir þess um að honum verði
stefnt fýrir rétt. En sjálf er hún því
andvíg. „Eg held ekki að Erich
Honecker sé sekari en margir aðr-
ir í okkar fýrrverandi riki,“ segir
Bohley.
Reuter/-dþ.
Samráð um öryggismál
Utanríkisráðherrar og aðrir
háttsettir embættismenn frá níu
hlutlausum ríkjum mæltust til þess
í gær fýrir hönd stjóma sinna að
lönd þeirra yrðu höfð með í ráðum
um her- og öryggismál í Evrópu.
Væri nauðsynlegt, nú þegar kalda
stríðinu væri lokið, að ráðum um
þau mál væri ráðið á sameiginleg-
um vettvangi allra ríkja álfunnar.
Ríki þessi níu em Júgóslavía, Sví-
þjóð, Finnland, Austurríki, Sviss,
Liechtenstein, Kýpur, Malta og
San Marino.
Anker ætlartil Bagdað
Anker Jörgensen, fýrrum for-
sætisráðherra Dana, sagðist í gær
hafa í hyggju að fljúga til Bagdað
til að fá lausa danska gísla í írak
og Kúvæt. Willy Brandt, fýmim
sambandskanslari Vestur-Þýska-
Iands, fyrirhugar einnig för til ír-
aks þeirra erinda að ffelsa gísla.
Nokkuð hefur verið um það að
fyrr- og núverandi ffamámenn í
stjómmálum hafi heimsótt Irak í
þessu skyni, sumir með nokkmm
árangri. Af þeim má nefna Kurt
Waldheim, forseta Austurrikis, og
Edward Heath, fýrmrn forsætis-
ráðherra Breta.
Kúvœti segir frá
Hjuggu af fingur og hendur
Mára gamall Kúvæti sagði
fréttamönnum í fyrradag
frá pyndingum, sem hann hefði
sætt í fangelsi í Basra af hálfu
íraskra hermanna. Segir hann
hermennina hafa misþyrmt
föngum þar á margan hátt,
pyndað þá og kvalið.
„Þeir höggva af fingur, stund-
um hendur,“ sagði Kúvæti þessi.
„Þeir reka líka nagla gegnum
hendur. Einn sá ég látinn og hafði
annað augað verið stungið úr hon-
um.“
I fangelsi þessu vom rúmlega
80 manns, sumir Kúvætar, sem
irösk heryfirvöld gmnuðu um
andspymu, en einnig Egyptar og
Irakar. Kúvæti sá er hér um ræðir
segist hafa verið handtekinn 22.
sept. í Kúvæt er hann reyndi að
smygla vopnum til andspymu-
hreyfingarinnar þar.
„Ég var sífellt barinn, hengd-
ur upp á fótunum, pyndaður með
rafmagni og íraskir hermenn
nauðguðu mér,“ skýrir hann frá.
Eftir 23 daga vist í fangelsinu
tókst honum að flýja úr því og
komast til Saúdi-Arabíu.
Að sögn hans hafði systir hans
eitt sinn séð íraska hermenn
skjóta fjögur böm til bana fýrir
augum móður þeirra af því að þau
höfðu veifað kúvætskum fánum
og hrópað vígorð til stuðnings út-
lægri stjóm lands síns. -dþ.
Viðræður Buthel-
ezi og Treurnicht
Mangosuthu Buthelezi, leið-
togi Inkatha, flokks sem nýtur
mikils fylgis meðal Súlúa, stærstu
bantúþjóðar Suður-Afríku, ræddi
í gær í fýrsta sinn við fomstu-
menn íhaldsflokks hvítra manna,
sem er því andvígur að apartheid
sé afnumið. „Lífsskoðanir okkar
beggja em kristilegar og við emm
sammála um að hafna yfirdrottn-
un, hryðjuverkum og kommún-
isma,“ segir í sameiginlegri yfir-
lýsingu, sem þeir Buthelezi og
Andries Treumicht, leiðtogi
íhaldsflokksins, birtu eftir við-
ræðumar. Hvomgum þessara að-
ila hefúr verið boðið til viðræðna
stjómarinnar og Afríska þjóðar-
ráðsins (ANC) um afnám apart-
heids. Reuter/-dþ.
LISTASAFN REYKJAVIKUR
Kjarvalsstaðir
Safnakennari
Laust er til umsóknar starf safnakennara við
Listasöfn Reykjavíkur (Kjarvalsstaði og Ás-
mundarsafn). Listfræði-, kennara- eða mynd-
listarmenntun æskileg.
Starfið felst í að leiðbeina hópum um sýningar
að Kjarvalsstöðum og Ásmundarsafni og gerð
sérstakra verkefna þar að lútandi.
Nánari upplýsingar veittar í síma 26131. Um-
sóknum ásamt upplýsingum um menntun og
fyrri störf skal skila til Kjarvalsstaða v/Flóka-
götu, 105 Reykjavík, á sérstökum eyðublöðum
sem þar fást.
Noregur
Sveifla til vinstri
Líklegt er að eftir stjórnarskiptin hafi Sósíalíski vinstriflokkurinn hlið-
stæð áhrif á stjórnarstefnuna og Framfaraflokkurinn hafði áður
Jafnframt því að ný stjórn
tekur við í Noregi færist
valdaþungamiðja stjórnmál-
anna þar til vinstri. Og ekki að-
eins vegna þess að Verkamanna-
flokkurinn, sem er jafnaðar-
mannaflokkur, tekur við stjórn
af Hægriflokknum.
Fráfarandi stjóm Hægriflokks,
Miðflokks og Kristilega þjóðar-
flokksins var alltaf veik, vegna
innbyrðis ágreinings um afstöóuna
íil Évrópubandalagsins o.fl. og
einnig þess að hún var í minnihluta
á þingi og varð því ef í harðbakka
sló að reiða sig á stuðning Fram-
faraflokksins, hægrisinnaðs
óánægjuflokks sem aðrir flokkar
hafa talið sér ósamboðið að hafa
mikið með að gera. En með þessari
lykilaðstöðu gagnvart stjóminni
gat Framfaraflokkurinn haft vem-
leg áhrif á stefnu hennar.
Það gramdist mjög miðju-
flokkunum tveimur í stjóminni,
sérstaklega Miðflokknum, þar eð
þeir og Framfaraflokkurinn em
höfuðandstæðingar í byggðamál-
um. Miðflokkurinn, bændaflokk-
urinn gamli, er öllum öðmm
flokkum fremur málsvari dreifbýl-
isins, Framfaraflokkurinn á hinn
bóginn hirðulausastur um það allra
flokka og vill draga að miklum
mun úr stuðningi hins opinbera við
atvinnulíf og annað í Norður- og
Vestur-Noregi. Á kosninganóttina
í sept. í íýrra neitaði Johan J. Jak-
obsen, leiðtogi Miðflokksins, að
sitja við hliðina á Carli I. Hagen,
leiðtoga Framfaraflokksins, í upp-
tökusal í sjónvarpinu.
Oánægja Miðflokksins með
Syse súr á svip eftir afsögnina - fall stjómar hans er einnig ósigur fyrir
Framfaraflokkinn.
tök Framfaraflokksins á stjóminni
átti nokkum þátt í því að stjómin
sprakk og Miðflokkurinn færði sig
til vinstri, upp að Verkamanna-
flokknum.
Með falli stjómar Hægrileið-
togans Jans P. Syse dregur mjög
vemlega úr áhrifum Frainfara-
flokksins, flokks þess sem lengst
er til hægri þarlendis, í norskum
stjómmálum, en í staðinn aukast
vemlega áhrif þess flokks sem
Iengst er til vinstri á þingi, Sósíal-
íska vinstriflokksins. Hann hefur
17 menn á þingi (miðjufiokkamir
tveir samanlagt 25) og líklegt er að
Verkamannaflokksstjóm Gro
Harlem Brundtland muni leita til
hans um stuðning. Talsverður
kraftur virðist nú vera í Sósíalíska
vinstriflokknum og liðsoddar
hans, Erik Solheim formaður og
Kjellbjörg Lunde, formaður þing-
flokksins, þykja vera dugnaðar-
manneskjur. Talsmenn flokksins
segja að hann muni leggja að nýju
stjóminni að beita sér fýrir jafnari
skiptingu auðs og umbótum í um-
hverfismálum.
Þessi sveifla í norskum stjóm-
málum er eðlileg afleiðing kosn-
ingaúrslitanna í sept. í fýrra. Þá
stórtöpuðu stóm flokkamir báðir,
Verkamannaflokkur og Hægri-
flokkur, en sigurvegarar urðu
flokkamir lengst til hægri og
vinstri, Framfaraflokkur og Sósíal-
íski vinstriflokkurinn. dþ.