Þjóðviljinn - 17.11.1990, Blaðsíða 1

Laugardagur 17. nóvember 1990 — 218. tölublað 55. árgangur
LítiA er ungs manns gaman. Þessir hressu Reykjavlkurpeyjar sem urðu á vegi Ijósmyndara blaðsins á dögunum eru svo sannarlega ófeimnir að geifla sig framan I myndavél
araugað. Engin frosin bros eins og þeim fullorðnu er tamt að setja upp þegar Ijósopinu er beint að þeim. Það er gott að vera ungur og áhyggjulaus. Mynd: Jim Smart.
Húsnœðismál
Húsbréfakerfið talið dýrara
Ásmundur Hilmarsson: Tel að vegna vaxtabóta sé húsbréfakerfið i raun dýrarafyrir ríkið en kerfið frá
1986. Jóhanna Sigurðardóttir: Kostar 2 miljarða að viðhalda gamla kerfinu.
Stefán Ingólfsson: Vaxtabœturnar gœtu aukist og gamla kerfið myndi kosta 5 miljarða á ári
Sérfræðingar hjá ASI telja
að ýmislegt bendi tii að hús-
bréfakerfið sé dýrara fyrir rík-
issjóð en eldra kerfið sem hefur
verið kennt við 1986. Ásmund-
ur Hilmarsson bendir á að
vaxtabætur sem ríkið greiddi
fyrir 1989 hafi verið 1420 milj-
ónir kr. Þessi fjárhæð dygði
Húsnæðisstofnun til að greiða
neikvæða vexti uppá tvö pró-
sent af upphæð sem nemur 71
miljarði kr.
Staða Byggingarsjóðs ríkisins
var um síðustu áramót sú að út-
standandi lán sjóðsins námu 55,8
miljörðum. Vaxtabætumar hefðu
þannig dugað til að greiða niður
vextina á lánum fyrir um 15 mil-
jarða í viðbót við það. Vegna þess
hve vextir af lánum Byggingar-
sjóðs verkamanna eru lágir njóta
menn sjaldnast vaxtabóta vegna
þeirra lána, sagði Ásmundur. Og
um síðustu áramót vom húsbréfm
varla komin af stað og reiknast
ekki með.
Ásmundur sagði að tvö pró-
sent vaxtamunur væri að jafnaði
munurinn á öllum teknum lánum
hjá Húsnæðisstofnun og öllum
veittum lánum. Hann sagði að
samkvæmt þessum útreikningum
væri húsbréfakerfið dýrara fyrir
ríkissjóð en kerfið frá 1986.
Jóhanna Sigurðardóttir fé-
lagsmálaráðherra benti hinsvegar
á að skuld Húsnæðisstofnunar
sem hefur safnast upp í vaxtamis-
mun sé þegar komin uppí 6-7 mil-
jarða kr. og að það kosti a.m.k 2
miljarða kr. á ári að halda kerfmu
gangandi. Jóhanna sagði að í hús-
bréfakerfínu væm einu ríkisfram-
lögin vaxtabætumar, en í gamla
kerfinu hefðu auk vaxtaniður-
greiðslunnar farið ríkisframlag
beint í útlán, auk skattaívilnana.
Megin munur varðandi kostn-
að rikisjóðs á þessum tveimur
kerfúm er sá að í kerfmu ffá 1986
niðurgreiðir ríkissjóður vextina
beint jafnt yfir alla línuna. 1 hús-
bréfakerfmu er horfið ffá þessari
beinu leið og greiddar vaxtabætur
í staðinn sem miðast við tekjur og
eignir.
Vaxtabætumar miðast við 6
prósent af tekjuskattsgmnni.
Verði vaxtagreiðslur hærri en það
greiðir ríkið vaxtabætur til baka
upp að ákveðnu hámarki eða
þaki.
Ásmundur tók dæmi um hjón
með 3 miljóna kr. árstekjur sem
væm að kaupa íbúð sem kostaði
þreföld árslaun þeirra. Húsbréf
fást fyrir 65 prósent af 9 miljón
kr. eða 5,85 miljónirkr.; 5,75 pró-
sent vextir af því væm fyrsta árið
336 þúsund kr. Af því þyrftu
hjónin sjálf að borga 180 þúsund,
afgangurinn 156 þúsund borgar
ríkisjóður í formi vaxtabóta. Þessi
sömu hjón gætu fengið 3,15 milj-
ón kr. lán úr Byggingasjóði ríkis-
ins væm þau að kaupa í fyrsta
skipti. Niðurgreiðslur ríkisins
vegna 2 prósent neikvæðra vaxta
væm í því tilviki ekki nema 63
þúsund kr., sagði Ásmundur. Eða
mun minna þetta fyrsta ár, en taka
verður mið af því, að vaxtabæt-
umar fara minnkandi með árun-
um, en Ásmundur benti á að ólík-
legt væri að neikvæði vaxtamun-
urinn í gamla kerfinu héldi sér í
40 ár.
Ásmundur sagði að vaxta-
bótakerfið kæmi misjafnlega vel
út fyrir fólk. Kerfið frá ‘86 kemur
sér best fyrir þá sem em að
byggja í fýrsta sinn. Hinsvegar
sagði Ásmundur að í húsbréfa-
kerfinu kæmu þessir aðilar illa út,
en fólk sem er með hærra en með-
altekjur kæmi vel út. Því að þeir
sem fá töluvert mikið lán fá lika
miklar vaxtabætur. Ásmundur tel-
ur að húsbréfakerfið komi best út
fyrir hjón með um 3,5 miljón kr.
árstekjur.
Stefán Ingólfsson verkfræð-
ingur sagðist ekki hafa reiknað
þetta dæmi svona, en hinsvegar
hefði hann bent á að það komi til
með að þurfa að veita meiru fé til
vaxtabótagreiðslna en menn hafa
gert ráð fyrir.
Vaxtabætur skerðast eftir því
hve mikla eign viðkomandi á, og
þannig ætti þörfin fyrir vaxtabæt-
ur að minnka þegar kaupandi hús-
eignar á meira og meira af henni
skuldlaust. En Stefán telur þetta
gerast hægar en menn gerðu ráð
fyrir í upphafi. Hann sagði að
hinsvegar gæti ríkið stýrt því hve
mikið færi út af vaxtabótum með
því að lækka þakið á bótunum.
Stefán sagði að með 86- kerfinu
þyrfti með tímanum að útvega fé
fyrir um helmingnum af öllu
söluverðmæti íbúðareigna í land-
inu. Það væru 200-300 miljarðar
kr. og 2 prósent vaxtamunur á því
fé myndi kosta ríkisjóð 5 miljarða
kr. á ári.
Ásmundur var sammála Stef-
áni að með nýja kerfinu, húsbréf-
um og vaxtabótum, ætti rikið mun
auðveldar með að breyta hlutun-
um án þess að mikið væri tekið
eftir því. Hann benti á að við
samningu laganna um vaxtabætur
hefði fyrst verið rætt um 5 pró-
senta viðmiðun við tekjuskatts-
grunn, en því hafi verið breytt í 6
prósent án þess að það hafi orðið
mikið mál.
-gpm
Sjá nánar á 7. síðu.