Þjóðviljinn - 22.02.1991, Blaðsíða 4

Jón Baldvin Hannibalsson, Lennart Meri, Steingrlmur Hermannsson, Edgar Savisaar og eistneskur túlkur á blaðamannafundinum ( gær. Mynd: Kristinn.
Edgar Savisaar
Island gegni sáttahlutverki
Forsætisráðherra Eistlands vill fund Eystrasaltsríkjanna á íslandi og að ísland gegni sáttahlutverki
í samskiptum ríkjanna við Sovétríkin
I slenska ríkisstjórnin hefur
■ fallist á það að taka að sér
sáttahlutverk í samskiptum
Sovétríkjanna og Eystrasaits-
ríkjanna, verði eftir því leitað.
Þetta kom fram á blaðamanna-
fundi með Edgar Savisaar, for-
sætisráðherra Eistlands, Lenn-
art Meri utanríkisráðherra og
þeim Steingrími Hermannssyni
og Jóni Baldvin Hannibalssyni
á Hótel Sögu í gær.
Eistnesku gestimir lýstu jafn-
framt yfir vilja sínum til þess að
leiðtogar Eystrasaltsríkjanna
héldu með sér íund í Reykjavík til
þess að samræma sjónarmið sín.
A fundi gestanna með ís-
lensku ráðherrunum var einnig
rædd sú hugmynd, að íslenskur
fulltrúi yrði staðsettur í Tallin,
höfuðborg Eistlands, er hefði það
hlutverk að efla samskipti ríkj-
anna. Að sögn Jóns Baldvins
Hannibalssonar myndi fulltrúinn
ekki hafa stöðu sendifulltrúa, en
hugsanlega myndi hann gegna
svipuðu hlutverki fyrir öll Eystra-
saltslöndin.
I sameiginlegri yfirlýsingu
ráðherranna er lögð áhersla á það
að líta beri á vandamál Eystra-
saltsríkjanna sem alþjóðlegt
vandamál, og því sé eðlilegt að
leita lausna þeirra á alþjóðavett-
vangi.
Edgar Savisaar sagði á blaða-
mannafundinum, að þær tvíhiiða
viðræður við Sovétmenn, sem
hafist hefðu fyrir ári, hefðu engu
skilað til þessa. Aðspurður um,
hvort hann værí búinn að gefa
upp alla von um árangur tvíhliða
viðræðna, sagði hann að svo væri
ekki. Hugsanlega gæti alþjóðleg-
ur þrýstingur orðið til þess að þær
skiluðu árangri.
Þegar forsætisráðherrann var
spurður að því, hvort nokkur von
væri til þess, að Sovétríkin
myndu fallast á ísland eða aðra
utanaðkomandi aðila sem milli-
göngumenn eða sáttasemjara í
þessum viðræðum, þar sem þeir
hefðu marglýst því yfir að mál-
efni Eystrasaltsríkjanna væru
sovésk innanríkismál, sagði Sa-
visaar að Gorbatsjov hefði lýst
því yfir fyrir fáum árum, að sam-
eining Þýskalands kæmi ekki til
greina. Sovétríkin hefðu oftar en
einu sinni skipt um afstöðu vegna
utanaðkomandi þrýstings, og
þessi þrýstingur færi nú vaxandi
vegna Eystrasaltslandanna.
Forsætisráðherrann var einnig
að því spurður, hvers vegna Eist-
lendingar vildu að ísland gegndi
sáttahlutverki í deilunni frekar en
einhver annar.
- Fyrir því liggja þijár ástæð-
ur, sagði Savisaar:
í fyrsta lagi eiga íslendingar
sér svipaða sögu og Eystrasalts-
ríkin og skilja þau þar af leiðandi
betur en margar aðrar þjóðir.
I öðru lagi hafa Islendingar
góða reynslu af skipulagningu al-
þjóðlegra móta og fiinda.
í þriðja lagi hefur ísland tekið
ákveðið frumkvæði til þess að
færa þetta mál á alþjóðavettvang
þar sem það á heima.
G-LISTINN í REYKJAVÍK
Fundur, þar sem gengið verður frá G-listanum í Reykjavík
vegna komandi alþingiskosninga, verður haldinn að
Hverfisgötu 105,4. hæð, laugardaginn 23. febrúar, kl. 13.30.
Dagskrá: 1) Tillögur kjömefndar um skipan
framboðslista Alþýðubandalagsins.
Framsögumaður: Hallur Páll Jónsson,
formaður kjömefhdar
2) Umræður um komandi kosningabaráttu,
Framsögumaður: Svavar Gestsson,
menntamálaráðheiTa.
Fundarstjóri: Gunnlaugur Júlíusson
Atkvæðisrétt um skipan G-listans hafa félagar í ABR og
aðrir flokksbundnir alþýðubandalagsmenn í Reykjavík.
Félagar Qölmennið!
Stjórn ABR. Kjörnefnd.
Svavar
Gunnlaugur
Aðspurður um, hvort ekki
væri hugsanlegt að taka málið
upp hjá Sameinuðu þjóðunum
með einhveijum hætti sagði
Lennart Meri, utanríkisráðherra,
að málefni Eystrasaltsríkjanna
hefðu verið til meðferðar hjá
Mannréttindanefnd Sameinuðu
þjóðanna í Genf, og að það væri
mikilvægt skref í að færa málið á
alþjóðlegan grundvöll.
Edgar Savisaar var einnig að
því spurður, hvers vegna Eist-
lendingar hefðu neitað þátttöku í
þjóðaratkvæðagreiðslunni, sem
Sovétstjómin hygðist efna til 17.
næsta mánaðar um einingu Sovét-
ríkjanna.
Savisaar sagði að um þriðj-
ungur Sovétlýðveldanna hefði
ákveðið að taka ekki þátt í þessari
atkvæðagreiðslu af ýmsum
ástæðum.
Ástæða þess að Eystrasalts-
ríkin gætu ekki tekið þátt i henni
værí fyrst og fremst sú, að Eystra-
saltsrikin teldu sig sjálfstæð ríki
og gætu þess vegna ekki tekið
þátt í sovéskum kosningum.
Þar fyrir utan væri margt at-
hugavert við ffamkvæmd þessar-
ar atkvæðagreiðslu og það, hvem-
ig spumingamar væm orðaðar.
Til dæmis hljóðaði ein spumingin
eitthvað á þá leið að viðkomandi
ætti að svara því hvort hann væri
fylgjandi því að varðveita einingu
Sovétríkjanna ef mannréttindi
væm virt innan þeirra. Þama væri
kjósandinn settur í þá stöðu að
segja nei við mannréttindum ef
hann vildi Ieysa upp Sovétríkja-
sambandið.
Edgar Savisaar sagðist ekki
hafa trú á því að Sovétríkin
myndu smám saman leysast upp.
Hann sagði að flest lýðveldin
myndu hafa hag af ríkjasamband-
inu, en í öðm og lausara formi en
það er nú. Hann taldi þó að Mold-
avía myndi auk Eystrasaltsríkj-
anna kjósa sjálfstæði frá Sovét-
ríkjunum.
Eistnesku gestimir halda
heim á leið í dag.
-ólg.
Lennart Meri
Radio Free Europe fái
nóbelsverðlaunin
Ilok blaðamannafundarins
með forsætisráðherra og ut-
anríkisráðherra Eistlands í gær
stóð Lennart Meri utanríkis-
ráðherra upp, og sagðist þurfa
að lesa persónulega yfírlýsingu.
Hóf hann mál sitt á því að lýsa
því hversu snortinn hann hefði
orðið af for sinni til Þingvalla í
dag, og þeirri hefð sem hér á ís-
landi hefði myndast fyrir því að
koma vilja fólksins í firamkvæmd
með lýðræðislegum hætti.
Sagðist hann hafa tekið þá
ákvörðun, er hann stóð á Lög-
bergi, að koma á ffamfæri per-
sónulegum skilaboðum til Norsku
nóbelnefndarinnar. Vildi ráðherr-
ann gera það að tillögu sinni við
nefndina að tvær útvarpsstöðvar,
Radio Free Europe og Radio Li-
berty, sem Bandaríkjamenn hafa
starfrækt um árabil, yrðu sæmdar
ffiðarverðlaunum Nóbels. Taldi
hann slíka veitingu vera mjög í
samræmi við vilja og hefðir Nób-
elstofhunarinnar.
Útvarpsstöðvar þessar, sem
Bandaríkjastjóm hefúr rekið um
árabil, hafa útvarpað til Austur-
Evrópuríkjanna á tungumálum
þeirra fréttum og pólitískum boð-
skap Bandaríkjastjómar um ára-
bil. Sagði Lennart Meri að hann
væri þess fúllviss, að ráðamenn í
Póllandi, Tékkóslóvakíu, Ung-
veijalandi og Búlgaríu væm sama
sinnis um þetta mál.
Forsætisráðherrann, Edgar
Savisaar, gerði enga athugasemd
við þessa yfirlýsingu utanríkis-
ráðherrans á blaðamannafúndin-
um, en segja má að hér hafi verið
um nokkuð óhefðbundna uppá-
komu að ræða.
-ólg.
4 SÍÐA — NYTT HELGARBLAÐ Föstudagur 22. febrúar 1991