Dagblaðið Vísir - DV - 19.02.1996, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 19. FEBRÚAR 1996
15
Menningarstefna
Morgunblaðsins
Morgunblaðið er stórt og vold-
ugt blað sem telur sig gegna mikil-
vægu hlutverki í þágu íslenskrar
menningar. Það birtir t.d. sérstak-
an menningarkálf vikulega - sem
er meira en hægt er að segja um
DV - og hefur á snærum sínum
„menningarritstjóra" sem ritstýr-
ir þessu sérblaði og annast dagleg-
ar listafréttir blaðsins.
Ritstjóri þessi, Agnes Bragadótt-
ir, mun að vísu ekki hafa aflað sér
sérstakrar menntunar á sviði
nokkurrar listgreinar. En Morg-
unblaðið þarf ekki að hafa áhyggj-
ur af svoleiðis smámunum. Risar
eins og Morgunblaðið setja sér
nefnilega eigin lög og taka það að
vonum afar óstinnt upp ef ein-
hverjir utanhússmenn dirfast að
fmna að einhverju hjá þeim.
Bjóst við ritdómi
Það er nú reyndar svo, alveg
burtséð frá því hvaða skoðun
menn hafa á gagnsemi þessa
fréttaflutnings eða listgagnrýni
blaðsins yfirleitt, að þar er að
finna dálítið slæmar gloppur. Ég
skal nefna lítið dæmi. Skömmu
fyrir síðustu jól birtist í Andvara,
tímariti Þjóðvinafélagsins, löng
ritgerð eftir mig um einn af helstu
merkismönnum íslenskrar lista-
sögu, Þorstein Ö. Stephensen leik-
ara.
Ritgerðin, sem er byggð á ítar-
legri heimildakönnun, allnánum
kynnum af manninum sjálfum og
viðtölum við marga gamla sam-
verkamenn hans, er fyrsta tilraun-
in til að bregða upp heildarmynd
af þessum mikla listamanni og
brautryðjanda. Ég bjóst að sjálf-
sögðu við ritdómi um hana í
Morgunblaðinu. Það er nefnilega
um fræðimenn eins og listamenn
að þeir vilja gjaman fá viðbrögð
og málefnalega gagnrýni um verk
sín.
Furðuleg „stefna“
Nú líður og bíður og heyrist
Kjallarinn
Jón Viðar Jónsson
leikhúsgagnrýnandi
hvorki hósti né stuna úr Morgun-
•blaðshöllinni þó að listafréttir og
misgáfulegar hugleiðingar blaða-
manna flæði þar fram daglega og
vikulega. Þegar ég fer að spyrjast
fyrir eru mér heldur betur sögð
tíðindin: Morgunblaðið sé nefni-
lega hætt að birta ritdóma um
tímarit, eins og það gerði þó til
skamms tíma. Mér var satt að
segja öllum lokið þegar ég heyrði
þetta og var reyndar einnig bent á
að frammistaða DV væri þama
engu betri. Þar sem DV hefur ekki
lengur sérstakan menningarrit-
stjóra veit ég ekki hvem ég á að
spyrja þar, nema ef vera kynni rit-
stjórann sjálfan, Jónas Kristjáns-
son. Agnes Bragadóttir, menning-
arritstjóri Morgunblaðsins, er
hins vegar ábyrg fyrir þessari
furðulegu „stefnu", að vanrækja
kerfisbundið einn mikilvægasta
þátt íslenskrar útgáfu og hún
skuldar bæði mér og öðmm list-
unnendum, sem lesum blað henn-
ar, skýringar.
Og svo Víkverji
í Morgunblaðinu birtist daglega
lítill nafnlaus dálkur sem heitir
Víkverji. Þessi dálkur var á mið-
vikudaginn var helgaður ákveðn-
um ummælum sem ég lét falla í
kjaflaragrein hér í DV fyrir viku.
Þó að slíkir nafnleysingjar séu
auðvitað ekki svara verðir get ég
ekki orða bundist þegar ég les þá
staðhæfingu í morgunblaði allra
landsmanna, setta fram á ábyrgð
ritstjóra þess, að það sé ekki hlut-
verk listgagnrýnenda að vinna að
þroska þeirra listamanna sem þeir
eru að fjalla um. Þetta skýrir
kannski sitthvað í stefnu blaðsins,
t.d. val þess á leiklistargagn-
rýnendum síðustu ár og jafnvel
áratugi. Nú get ég auðvitað ekki
búist við því að önnur eins stór-
veldi og ritstjórar Morgunblaðsins
láti svo lítið að útskýra hvaða
menntunar- eða hæfniskröfur þeir
hafa þar haft til viðmiðunar. Hins
vegar þætti mér og örugglega fleir-
um gaman ef reyndustu og virt-
ustu listdómarar blaðsins, þeir
Jón Ásgeirsson og Bragi Ásgeirs-
son, sem hafa aldrei verið feimnir
við að ræða opinberlega hlutverk
gagnrýnenda, lýstu því hvernig
fyrrgreind staðhæfing Víkverja
horfir við þeim.
Jón Viðar Jónsson
Víkveiji skiifar..,
JÓN Viðar Jónsson, leiklistar-
gagnrýnandi Dagsljóss Sjón-
varpsins, ritar í fyrradag kjallara-
grein í DV; þar sem hann segir
m.a.: „Frá því að ég tók að mér
fyrir röskum tveimur árum að
gagnrýna leiklist í Dagsljósi Sjón-
varpsins hef ég lagt áherslu á að
aðalleikhús Akureyrar sæti þar við
sama borð og atvinnuleikhús höfuð-
borgarinnar og Sjónvarpið sendi
mig á allar helstu frumsýningar
þess. Auðvitað hefur þetta haft í
för með sér nokkurn aukakostnað
fyrir fjölmiðilinn, en sá kostnaður
Knfnr—lllnt-ni—nnriA f „linrt nfí-ir nf
VIÐ þessi orð gagnrýnan
er hægt að gera ýmsai
hugasemdir. Leiklistargagnrýn
ur Morgunblaðsins sem gagn
atvinnuleikhúsin skiptast á ur
fara norður til Akureyrar, til
að fjalla um frumsýningar LA.
hafa þeir gert yfirstandandi le
Morgunblaðið sendir gagnrýne
sína norður sama dag og aðala
fer fram, svo þeir hafi a.m.k
tvær sýningar, þegar þeir skrif
verkið eftir frumsýningu. Mor
blaðið lítur ekki á útlagðan kos
vegna þessa sem „nokkum a
kngtnaiV1 pins ncr gacmrvniir
„Þó að slíkir nafnleysingjar séu auðvitað ekki svara verðir get ég ekki
orða bundist,“ segir greinarhöfundur m.a. og vitnar í Víkverja Mbl. sl.
miðvlkudag.
„Agnes Bragadóttir, menningarritstjóri
Morgunblaösins, er hins vegar ábyrg fyrir
■þessari furöulegu „stefnu“, að vanrækja
kerfisbundið einn mikilvægasta þátt ís-
lenskrar útgáfu...“
Röskva - fylking sem framkvæmir
Röskva hefur á undanfömum
árum sýnt að henni fylgir mikil
framkvæmdagleði sem skilar sér í
þýðingarmiklum málum. Má þar
nefna Nýsköpunarsjóð sem hefur
aukið möguleika stúdenta til rann-
sókna og vakið mikla athygli utan
Háskólans. Og Röskva lætur ekki
deigan síga. Fyrir þessar kosning-
ar kynnum við í Röskvu tólf mál
sem við ætlum að framkvæma á
næstu tólf mánuðum.
Bætt kennsla
Jafnrétti til náms er grundvafl-
aratriði í heilbrigðu þjóðfélagi og
frumforsenda þess er að Lánasjóð-
ur íslenskra námsmanna sinni
sínu hlutverki á sem bestan hátt.
Röskva hefur haft skýra stefnu
hvað varðar Lánasjóðinn og er sú
barátta sem hún hefur sýnt fyrir
hönd stúdenta að skila sér þessa
dagana með endurskoðun laga um
LÍN. Áhersla verður lögð á að lög-
in taki gildi fyrir næsta skólaár og
aö í breytingunum felist lækkuð
endurgreiðslubyrði, samtíma-
greiðslur og aukið svigrúm til að
skila tilskilinni námsfrcunvindu.
Slíkar breytingar eru raunhæfar
og myndu gera líf lánþega bæri-
legra en nú er.
Bætt kennsla er eitthváð sem
skiptir alla stúdenta máli og ætlar
Röskva að stuöla að því með
kennslumálaráðstefnu sem haldin
verður á haustmisseri í samvinnu
við skrifstofu kennslusviðs og
Námsráðgjöf HÍ. Ætlunin er að
hún verði síðan haldin á tveggja
ára fresti. Á þessari ráðstefnu
Kjallarinn
Linda Blöndal
í 1. sæti á lista Röskvu
til Stúdentaráðs
verður grundvöflur fýrir upplýs-
inga- og ráðgjafarþjónustu fyrir
kennara athugaður en slík þjón-
usta myndi koma bæði kennurum
og nemendum vel. Nemendur í Há-
skóla íslands hafa mikið um nám
sitt að segja og aukin samvinna
milli stúdenta, kennara og skólaýf-
irvalda myndi styrkja skólann og
gera skólakerfið skilvirkara.
Starfsþjálfun
Röskva hefur barist fýrir að
Þjóðarbókhlaða verði lengur opin.
Viðræður um það eru hafnar og
eru likur á að svefntími bókanna
verði styttur og þær fái að vera
lengur á fótum á kvöldin og um
helgar. Þetta mál er mjög mikil-
vægtþví að aðgangur að bókasafni
er ein meginforsenda menntunar á
háskólastigi.
Tillaga Röskvu um að 50 stúd-
entar yrðu ráðnir sem aðstoðar-
menn kennara var samþykkt í Há-
skólaráði og kemst það kerfi í
gagnið næsta haust. Næsta mark-
mið Röskvu er að þrefalda tölu að-
stoðarmanna þannig að á næsta
ári yrðu 150 stúdentar ráðnir. Við
Röskva ætlar að koma á fót
tungumálamiðlun að erlendri fyr-
irmynd en hún myndi, auk þess að
kenna fólki ný tungumál, auka til
muna samskipti íslenskra og út-
lendra stúdenta.
Við ætlum að beita okkur fyrir
því aö komið verði upp prentþjón-
ustu í Bóksölu stúdenta. Slík
prentþjónusta myndi gera nem-
endum auðveldara að prenta út
verkefnin sín.
„Röskva ætlar að koma á fót tungumála-
miðlun að erlendri fyrirmynd en hún
myndi, auk þess að kenna fólki ný tungu-
mál, auka til muna samskipti íslenskra og
erlendra stúdenta."
ætlum að efla Nýsköpunarsjóð enn
frekar með því að auka framlög
fyrirtækja án þess að framlög rík-
isins og Reykjavikurborgar lækki.
Starfsþjálfun háskólastúdenta í
Evrópu er kostur sem margir
munu nýta sér en Röskva ætlar að
beita sér fyrir kynningu á Leónar-
dó-áætluninni sem er nú þegar í
gangi á meginlandi Evrópu. Hug-
myndin er að Atvinnumiðlun
námsmanna yrði eins konar milli-
gönguaðili sem útvegaði stúdent-
um störf hér á landi og í útlönd-
um. Við ætlum líka að setja At-
vinnumiðlunina á alnetið og
greiða þannig aðgang námsmanna
að þeirri góðu þjónustu sem þar er
veitt.
í framhaldi af vel heppnuðum
flatbökutilboðum í Odda ætlum
við líka að bjóða stúdentum upp á
heitan mat í hádeginu, til að byrja
með einu sinni til tvisvar í viku.
Röskva hefur staðið vörð um
hagsmuni stúdenta og komið
fjölda mála i framkvæmd sem
stuðlað hafa að bættu lífi innan og
utan Háskóla íslands. Við ætlum
að halda þvi áfram. Röskva hefur
sýnt að hún er fylking sem fram-
kvæmir.
Stúdentar! Takið málefnalega
afstöðu þegar þið gangið að kjör-
borðinu og munið að þið uppsker-
ið eins og þið sáið.
Linda Blöndal
Með og á
móti
Finnur Svein-
björnsson, fram-
kvæmdastjóri Sam-
bands íslenskra
viðskiptabanka
Vaxtahækkun bankanna
Rétt mat hjá
Seðlabanka
„Færa má
ýmis rök fyrir
vaxtahækk-
unum banka
og sparisjóða
það sem af er
árinu: Hækk-
un markaðs-
vaxta, slaka
lausafjárstöðu
banka og
sparisjóða,
gjaldeyrisút-
streymi sem
rekja má til aukins innflutnings,
ferðalaga til útlanda og endur-
greiðslu erlendra skulda, horfur
um hærri verðbólgu á þessu ári
en hinu síðasta og mikla auglýs-
ingaherferð ríkissjóðs í tengsl-
um við nýlega innlausn spari-
skírteina. Allir þessir þættir
hafa áhrif á vextina. Þeir vega
hins vegar misþungt í vaxtaá-
kvörðunum hjá einstökum bönk-
um og sparisjóðum þannig að
erfitt er að fullyröa að einhver
ein ástæða sé ráðandi þegar litið
er á bankakerfið í heild.
Það er hins vegar rétt að rifja
upp að undir lok síðasta árs fór
að gæta aukinnar bjartsýni með
þjóðinni um batnandi hag vegna
ákvörðunar um stækkun álvers-
ins og væntinga um frekari stór-
iðjuframkvæmdir. Á þessum
tíma gerðu ýmis þenslueinkenni
vart við sig. Að mínu áliti mat
Seðlabankinn aðstæður réttilega
þannig að nauðsynlegt væri að
hægja ferðina og beitti sér fyrir
vaxtahækkun. Áhrifa hennar
ásamt áhrifum af öörum þáttum
sem ég gat um hefur síðan verið
að gæta í vaxtahækkunum
banka og sparisjóða."
Ríkissjóður er
sísvangur
„Ég er á
móti því að
bankastjórar
hækki vexti.
Orðið vaxta-
hækkun felur
næstum
handaflið í sér,
einhver hækk-
ar vextina.
Vaxtahækkun
er slæm fyrir
þá sem skulda,
fólk
Ragnar Önundar-
son, bankastjóri ís-
landsbanka
ekki sist ungt
Umræðan er reyndar eins
og það séu bara útlánsvextir sem
hækka og vaxtahækkunin komi
í hlut banka og sparisjóða. Inn-
lánshliðin er varla nefnd. Vand-
séð er þó hvemig bankar geta
stundað útlán ef fólk fær betri
ávöxtunarkjör annars staðar og
hættir að leggja sparifé sitt í
banka.
Ég er á móti handafli. Vextimir
eiga ekki að ganga skrykkjótt,
hvorki upp né niður. Að banka-
stjórar séu að breyta vöxtum er
gamaldags. Nú er kominn nothæf-
ur markaður með verðbréf, ekki
síst ríkisverðbréf. Þar myndast
traust vaxtaviðmiðun. Vextir rík-
isverðbréfa eru grunnvextimir.
Ég legg til að vextimir fljóti með
markaðnum. En ríkisverðbréfin
hafa gefið háa vexti, því ríkissjóð-
ur er sísvangur. Þar liggur hund-
urinn kannski grafinn.
Umbótum verður að halda
áfram á fjármagnsmarkaðnum.
Draga má úr kostnaði með sam-
mna. Tækifæri til slíks skapast
þegar lánastofnunum ríkisins
verður breytt I hlutafélög. Það
getur lækkað útlánsvexti og
hækkað innlánsvexti."
Kjallarahöfundar
Æskilegt er að kjallaragreinar berist á
tölvudiski eða á netinu. Hætt er við að
birting annarra kjallaragreina tefjist.
Netfang ritstjómar er:
dvritstíacentrum.is