Dagblaðið Vísir - DV - 08.07.1996, Qupperneq 14

14
MÁNUDAGUR 8. JÚLÍ 1996
DV
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aóstoöarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI11,
blaðaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI 14,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, simi: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuöi 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverö 150 kr. m. vsk., helgarblaö 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Vinstriflokkar í kreppu
Glæsilegur kosningasigur fyrrverandi formanns Al-
þýðubandalagsins í forsetakosningunum er athyglisverð
andstæða þess dapurlega ástands sem ríkir í þeim
stjómmálaílokkum sem skilgreina sig til vinstri í ís-
lenskum stjómmálum og eru nú allir í stjómarandstöðu.
Alþýðubandalagið, Alþýðuflokkurinn, Kvennalistinn
og Þjóðvaki eiga það sameiginlegt um þessar mundir að
hafa mistekist að gera sig gildandi á baráttuvelli stjóm-
málanna. Sumir þessara flokka, einkum Þjóðvaki og
Kvennalistinn, glíma við alvarlegan tilvistarvanda, en
aðra skortir ferska, traustvekjandi forystumenn sem
geta náð til umtalsverðs hluta þjóðarinnar.
Við slíkar aðstæður hafa gömlu hugmyndirnar um
sameiningu vinstri aflanna enn einu sinni komist á dag-
skrá. Formaður Alþýðubandalagsins, Margrét Frí-
mannsdóttir, sem hefur látið lítið fyrir sér fara opinber-
lega, hefur ritað hinum flokkunum bréf og boðið upp á
viðræður um pólitískt samstarf með haustinu. Jafnvel
þótt þar sé hvergi minnst á sameiningu hefur þetta
meinleysislega bréf valdið úifaþyt innan Alþýðubanda-
lagsins, þar sem þung orð hafa fallið ýmist um bréfa-
skriftir formannsins eða gagnrýnina á þann gjöming.
Á sama tíma hafa einstakir forystumenn í Alþýðu-
flokknum og Þjóðvaka tekið upp óformlegar viðræður
um hugsanlegt samstarf og jafnvel sameiningu í nýjum
Jafhaðarmannaflokki íslands. En líka þar er hver hönd-
in upp á móti annarri. Jón Baldvin Hannibalsson, for-
maður Alþýðuflokksins, gefur í skyn að sameining gæti
tekist í haust ef Jóhanna Sigurðardóttir væri ekki helsti
þröskuldur í vegi. Jóhanna kveðst ekki vera á leið í Al-
þýðuflokkinn, og Guðmundur Árni Stefánsson, varafor-
maður Alþýðuflokksins, segir að sameining þessara
tveggja flokka í þriðja flokknum sé ekki á dagskrá.
Kvennalistinn virðist eiga erfitt með að gera upp við
sig hvert hann vill stefna i framtíðinni. Athyglisvert er
að Guðrún Agnarsdóttir, sem var ein af forystukonum
Kvennalistann um nokkurra ára skeið, hugar nú að
pólitískri framtið sinni utan þeirra samtaka.
Hvort sem eitthvað verður úr þeim hugmyndum sem
Guðrún og stuðningsmenn hennar hafa viðrað um nýja
hreyfingu til að fýlla meint tómarúm í íslenskum stjóm-
málum, er ljóst að þar á bæ þykir Kvennalistinn nú allt
of þröngur vettvangur til að ná árangri.
Staða vinstriflokkanna meðal kjósenda er einnig afar
veik samkvæmt skoðanakönnunum. Sérstaklega virðast
Þjóðvaki og Kvennalistinn fylgislítil samtök um þessar
mundir og litlar líkur á að það breytist á næstimni.
Flestum ætti að vera ljóst að núverandi forystumenn
vinstriflokkanna em langt í frá sammála um einfoldustu
atriði hugsanlegrar sameiningar, hvað þá annað, enda
virðist hún fjarlægari en nokkru sinni fyrr.
Það kemur auðvitað ekki á óvart. Pólitísk sameining
á vinstri vængnum hefur verið sú þokukennda draum-
sýn sem margur stjómmálamaðurinn hefur séð í hyll-
ingum á undanförnum áratugum - allt frá því Héðinn
Valdimarsson klauf Alþýðuflokkinn á árunum milli
heimsstríðanna til að sameinast kommúnistum. Síðan
hafa ýmsir mætir menn stofnað ný, skammlíf samtök í
þeim yfirlýsta tilgangi að sameina vinstrimenn í eina
stjórnmálahreyfingu. Hvað eftir annað hefur verið efnt
til viðræðna milli tveggja eða fleiri stjómmálafLokka og
málin rædd í þaula. En sameiningin hefur alltað látið á
sér standa. Fátt bendir til að á því verði breyting í fyrir-
sjáanlegri framtíð.
Elías Snæland Jónsson
„Nú kostar hver vinnustund starfandi manns helmingi meira en í Bretlandi og um 20% meira en í USA.“
Hvað er að gerast í
gósenlandinu Þýskalandi?
Kjallarinn
Jónas Bjarnason
efnaverkfræðingur
Gósenland er land allsnægta
eins og allir vita en það var aust-
an við óshólma Nílar í Egyptal-
andi og var talið frjósamasta land-
svæði landsins. Ættfaðir Gyðinga
í þriðja ættlið, Jakob, ásamt kyn-
stofni, settist þar
að í fymdinni þeg-
ar fóíkið flýði ör-
birgðina í harðind-
um í því landi sem
heitir nú ísrael.
Tvær vöggur,
þrjár líkkistur
Hvað hefur kom-
ið fyrir hina óvið-
jafnanlegu fram-
leiðsluvél Þjóð-
verja? Er hún farin
að hiksta? Hún hef-
ur gert Þjóðverja
að sterkasta efna-
hagsveldi í Evrópu
á nokkrum áratug-
um eftir stríð. Það
sem er að gerast er
einfaldlega hið
sama og í velferðar-
ríkjum Norður-
landa og ýmislegt
fleira. Yfirbygging-
in (ríkisútgjöld) er
komin að því að
sliga þjóðarskút-
una sem er að
verða völt.
Ríkisfjármálum
hefur auk þess ver-
ið íþyngt með
gegndarlausum
kostnaði vegna _______
uppbyggingar
Austur-Þýskalands sem var í mun
verra ástandi en reiknað hafði
verið með. Kosningaloforð Kohls
kanslara voru mjög dýr. Auk þess
hefur rikið orðið að greiða Rúss-
um í DDR nýtt húsnæði í heima-
landi og „keypt“ Rússlandsþjóð-
verja og komið þeim fyrir heima.
Landsframleiðsla hefur að mestu
staðið í stað frá 1990 á sama tíma
og félagsútgjöld hafa aukist um ca
7%.
Sagt er nú í landinu að tvær
vöggur komi fyrir hverjar þrjár
líkkistur! Svo er búið að vera
lengi. Þjóðinni fækkar og eftir-
launagreiðslur eru mjög hagstæð-
ar. Fyrir hverja 100 starfsmenn
eru nú 46 á eftirlaunum.
Eftirlaunaframlag starf-
andi fólks er nú 19% af
launum og nægir ekki
til. Enda verða nú flest-
ir varir við búsældar-
lega Þjóðverja á eftir-
launum á ferðalögum
um heim allan.
Augljósar þver-
stæður
Atvinnuleysi hefur auk-
ist hægfara í 4 milljónir
og þar af er þriðjungur í
austurhluta. En sagt er
að sjö milljónir starfa
vanti. Þetta er að vísu
ekkert meira atvinnu-
leysi en í flestum EB-
ríkjum og minna en
víða. Laun eru með
þeim hæstu í heimi en
„Vegna hinna fjölmörgu ellilífeyris-
þega, sem veröa sífellt eldri og
tæknin í læknavísindunum vex
stööugt, veröur hún dýrari meö
hverju árinu og ríkiö greiöir sífellt
meira því sjúkratryggingar nægja
ekki. Þaö er eins og maöur hafi heyrt
þetta hét.u
það gerir samkeppnisstöðu gagn-
vart öðrum löndum erfiða. Stöðugt
fleiri störf eru lögð niður af þess-
ari ástæðu en þetta er vandamál
sem nánast allar velmegunarþjóð-
ir heims glíma við.
En skoðum málið nánar. Unnt
er að sjá það í öðru ljósi. Er það
vont að atvinna i fátækum löndum
aukist vegna framleiðslu á vörum
til sölu í velferðarríkjum? í nýaf-
stöðnum forsetakosningum mátti
heyra augljósar þverstæður úr
munni frambjóðenda. Þeir vildu
hagnast á fátækum löndum með
sölu á (dýrum) framleiðsluvörum
íslendinga en ég heyrði engan
þeirra minnast á aukna þróunar-
aðstoð!
Þýsk iðnfyrirtæki fjárfesta í
stórum stíl í öðrum löndum í alls
konar iðnaði og m.a. til sölu á
heimamarkaði. Stóru iðnfyrirtæk-
in, eins og t.d. bílaframleiðendur,
reisa útibú um nánast heim allan.
Að vísu eru þau til sölu bíla er-
lendis en á meðan eru ekki keypt-
ir bilar að heiman. í bílaiðnaði
Þýskalands eru nú greidd hæstu
laun í heimi. Þessi þróun kemur
ekki nema óbeint ríkisfjármálum
við. Meðan fjárfest er erlendis er
það ekki til hagsbóta fyrir ríkis-
sjóð i fyrstu. En lagður er grund-
völlur að framtíðinni. Nú kostar
hver vinnustund starfandi manns
helmingi meira en í Bretlandi og
um 20% meira en í USA. Heil-
brigðismálin eru þung í skauti
eins og víða annars staðar. Vegna
hinna fjölmörgu ellilífeyrisþega,
sem verða sífellt eldri, og tæknin í
læknavísindum vex stöðugt verð-
ur hún dýrari með hverju árinu
og ríkið greiöir sifellt meira því
sjúkratryggingar nægja ekki. Það
er eins og maður hafi heyrt þetta
hér. Að vísu greiðir starfandi fólk
megnið af heilbrigðiskostnaði, eft-
irlaunagreiðslum og atvinnuleys-
isbótum, en ríkið hefur ekkert
svigrúm til að hækka skatta m.a.
af þeim sökum. Svört atvinnu-
starfsemi vex óðfluga.
Sumir segja bæði i alvöru og
gríni að það verði að færa laun al-
mennt niður um 20% til að gera
þýskan iðnað samkeppnisfæran á
nýjan leik og vinna bót á atvinnu-
leysi. Velferðarríkið, sem byggist
á grunni Bismarcks frá lokum síð-
ustu aldar og snillingsins Erhards
fi;á sjötta áratug aldarinnar, verð-
ur að skilgreinast og endurskipu-
leggjast á nýjan leik.
Dr. Jónas Bjamason
Skoðanir annarra
Skilaboð kjósenda
„Kjör Ólafs Ragnars Grímssonar til embættis for-
seta íslands felur í sér ákveðin skilaboð frá kjósend-
um. Ekki um „vinstri sveiflu" eða að „hægri bylgj-
an“ sé aö hníga, heldur um að jarðvegur sé fyrir
hendi fyrir því að fólk geti fengist til þess að endur-
skoða hefðbundna afstöðu sína ef því stendur til
boða trúverðugur kostur til þess að geta gert það.
Talsvert umrót getur verið í aðsigi. Það er ekki
spumihg."
Sighvatur Björgvinsson í Alþbl. 5. júlí.
Góður maður stjórnmála-
maður?
„Stjómmál era ekki fegurðarsamkeppni sálarinn-
ar, heldur vettvangur til að láta hlutina gerast. Til
stjórnmála veljast menn sem er ekkert heilagt þegar
til kastanna kemur. Menn sem jafnvel stíga á strik
og svindla, allt frá því þeir léku sér fyrst í parís á
gangstéttinni fyrir utan húsið heima hjá foreldrum
sínum. Boðorð kristinna manna era þeim enginn
sérstakur farartálmi á pólitískum ferli og gætu oft
verið frekar skrásetning á syndum þeirra. Að vera
góður maður er ekki sama og að vera góður stjóm-
málamaður."
Ásgeir Hannes í Tímanum 5. júlí.
Vil ekki flytja á Skagann
„Ég er með fjölskyldu í bænum og yngstu bömin
mín era að byrja í skóla. Ég get ekki verið að rífa
þau upp úr hverfi sem þau hafa fæðst og alist upp í
og byrja upp á nýtt í nýju umhverfi.... Það er nátt-
úrlega allt falt fyrir peninga. Það yrði þá líka að vera
vel boðið. Ég myndi þá líklegast keyra á milli en
skilyrði fyrir því er að laun yrðu í samræmi við þá
fyrirhöfn. Ég hef áður sótt um starf utan höfuðborg-
arsvæðisins en í þeim tilvikum hefur verið um bet-
ur launuð störf að ræða.“
Kristinn Ólafsson í viðtali við Mbl. 5. júlí.