Dagblaðið Vísir - DV - 08.07.1996, Page 15

MÁNUDAGUR 8. JÚLÍ 1996
15
Vitlaus viðhorf
.. menn veiddu að mestu þær tegundir sem þeir vildu sjálfir sækja í við
hentugustu aðstæður, með tilliti til framboðs og eftirspurnar," segir Gísii
m.a. í greininni.
Mánudaginn 24
júní sl. setti al-
þingismaðurinn
Kristján Pálsson
fram á kjallararit-
völlinn grein um
að veiðileyfagjald
leiddi til hækk-
unar á verði leigu-
kvóta.
Þingmaðurinn
sér ekki frekar en
margir aðrir
bjálkann í eigin
auga þegar hann
fjallar um fisk-
veiðistjórnunar-
málin.
Braskið með
kvóta fram og til
baka á sér stað
vegna þess að kerf-
ið, sem stjórnað er
með, býður upp á vinnubrögð sem
þekkt eru orðin, svo sem að út-
gerðarmenn leigja frá sér hluta
kvótans í upphafi vertíðar og
stinga hagnaðinum í eigin vasa.
Þegar svo liðið er á vertíð leigja
þeir til skipsins kvóta með þátt-
töku áhafnar, sem verður að sæta
duttlungum viðkomandi aðila í
slikum tilvikum, eða missa skips-
pláss og þá er venjulega lítið orð-
ið til skiptanna fyrir áhöfnina og
jafnvel ekkert, þegar um er að
ræða að leigja til viðkomandi
skips með afla, t.d. þorsk með
kolaafla eða einhverri annarri
tegund.
Veiðileyfagjald á rétt á sér
Auðvelt er að setja fram rök fyr-
ir því að braskað sé með óveiddan
fisk í sjó fyrir a.m.k. 3 milljarða
króna innan kvótakerfisins. Al-
þýðuflokkurinn hefur sett fram
tillögur um á hvern hátt
væri skynsamlegt að
leggja á veiðileyfagjald.
Sérstaklega hefur verið
lagt til af okkar hálfu, að
þegar aukið verður viö
kvótann verði notað
tækifærið til að fram-
kvæma það.
Alþýðuflokkurinn hefur
sett fram, með undirtekt
ritstjóra Morgunblaðs-
ins, með undirtekt æ
fleiri aðila innan at-
vinnugreinarinnar, með
undirtekt einhverra
þingmanna Framsókn-
arflokksins, með undir-
tekt allra þingmanna
Þjóðvaka, rök fyrir því
að hæfilegt lágt gjald
leiði til stöðugleika og
styrki atvinnufyrirtæki,
með því að gjaldið rénni til stoð-
greina atvinnuvegarins, svo sem
HAFRÓ og Landhelgisgæslu.
Breyta verður heimildum til
takmarkalauss framsals eins og
eru í gildi. Það eru þær reglur
sem leiða til brasks og svindls
með fiskveiðiheimildir, með þeim
afleiðingum að fiskverð er óeðli-
lega hátt á mörkuðum og hlutur
sjómanna veru-
lega skertur.
Svona sóðaskap-
ur er „þrákjálki
kerfisins“, með
stuðningi þing-
mannsins Krist-
jáns Pálssonar
við að slíkt skuli
leyft, og er leitt
til þess að vita.
Brottkast og
barningur
Braskið hefur leitt til þess að
þeir sem hafa neyðst til að leigja
sér kvóta koma aðeins með verð-
mætasta fiskinn að landi. Afleið-
ingin er að í talsverðum mæli er
verðminni fiski kastað dauðum i
sjó því mönnum hefur verið ljóst
að ekki fengist það verð fyrir
þann fisk sem næmi leiguverði.
Jafnvel hafa þeir sem lítinn
kvóta hafa orðið að grípa til
sama ráðs. Þetta er afleiðingin
af röngum stjórnunarreglum, og
útgerðir hafa i mörgum tilvikum
barist í bökkum við að ná saman
endum. Því segjast sumir vera í
brottkasti og barningi, a.m.k.
þeir sem ekki hafa spilað nægj-
anlega vel eftir óskrifuðum
stjórnunaraðferðum kerfisins.
Ég veit að fjölmargir sjómenn,
sem og margir aðrir landsmenn,
hafa gert sér grein fyrir þessum
atriðum sem ég er að skrifa um.
Menn hafa óskað eftir að skoðað-
ir verði möguleikar á fjármagns-
stýringu veiðanna á þann veg að
hverju skipi verði reiknað til-
tekið verðmæti sem það má
veiða eftir kerfi sem má yfirfæra
frá núverandi úthlutuðum kvót-
um. Það leiddi af sér að ákveðna
rýmd þyrfti á úthlutuðu magni,
en þegar heildarverðmæti væri
náð væru heimildir uppurnar.
Engum fiski yrði kastað í
slíku kerfi, menn veiddu að
mestu þær tegundir sem þeir
vildu sjálfir sækja í við hentug-
ustu aðstæður, með tilliti til
framboðs og eftirspurnar. Það
hlýtur að koma að því að LÍÚ
sjái hagkvæmni í þvi að koma
öllum afla á land, undirmálsfiski
sem og öðrum afla. Að þessu
skulum við vinna, félagi Krist-
ján!
Gísli S. Einarsson
Kjallarinn
Gísli S. Einarsson
þingmaður Alþýðu-
flokksins á Vesturlandi
„Menn hafa óskað eftir að skoð-
aðir verði möguleikar á fjár-
magnsstýringu veiðanna á þann
veg að hverju skipi verði reiknað
tiltekið verðmæti sem það má
veiða eftir...“
Afnám línutvöföldunar
Á síðasta vetri voru mörg mik-
ilsverð mál sjávarútvegsins til af-
greiðslu á Alþingi og lauk flestum
farsællega. Þar á meðal voru mál-
efni trillukarla en þar fékkst fram
nauðsynleg leiðrétting á lögunum
um stjórn fiskveiða þannig að
hlutdeild þeirra í heildarúthlutim
á þorski er 13,9%, breytt skilgrein-
ing róðrardaga náöi fram, fjöldi
róðrardaga o.fl. f stuttu máli þá
var samþykkt cdlt það sem Lands-
samband smábábátaeigenda hafði
samið um við Þorstein Pálsson
sjávarútvegsráðherra.
Það vakti athygli við vinnslu
málsins í sjávarútvegsnefhd Al-
þingis að fulltrúar Framsóknar-
flokksins voru tilbúnir til að fóma
samkomulaginu fyrir aðra hags-
muni ef marka má yfirlýsingar
þeirra i DV. Það hafði þó engin
áhrif sem betur fer og var sam-
komulagið samþykkt óbreytt með
yflrgnæfandi fjölda atkvæða á
þinginu. @.mfyr:Línuveiði leggst
af
Það olli mér miklum vonbrigð-
um við breytingu á lögunum um
stjórn fiskveiða að þar var lætt
inn afnámi á svokallaðri línu-
tvöfóldun. Línutvöfóldunin var
sett á fyrir u.þ.b. 10 árum til að
hvetja útgerðir
til línuveiða að
vetrinum á þeim
tíma þegar hún
var lítið stund-
uð. Það var gert
til að auka vinnu
í landi og fram-
boð á ferskum
fiski yfir vetrar-
tímann. Allt
þetta hefur haft
tilætluð áhrif og
því litt skiljan-
legt að leggja
niður línutvöföldunina sem var sá
bónus sem veiðarnar byggðust á.
Afleiðingar þessarar ákvörðun-
ar eiga eftir að koma í ljós, en það
er mitt mat að þetta leiði til þess
að línuveiðar leggist af nema á
stórum línuveiðurum sem vinna
aflann um borð og svo krókabát-
um. Röksemdir þeirra sem harð-
ast gengu fram í að réttlæta afnám
línutvöfóldunarinnar voru að úti-
legubátamir veiddu svo mikið og
veiðitíminn styttist stöðugt vegna
aukinnar sóknar
þeirra.
Ég tel að þetta
hefði auðveldlega
mátt laga með því að
heimila aðeins línu-
bátum á dagróðrum,
sem fiska fyrir land-
vinnsluna, að veiða
úr pöttinum. Full-
vinnsluskipin áttu að
veiða eigin kvóta og
engan bónus að fá.
Glötuð atvinnu-
tækifæri
Ef litið er á þau at-
vinnutækifæri sem
línutvöföldunin get-
ur gefið, þá er hér
um einfalt reiknings-
dæmi að ræða. Á síðasta vetri
veiddu aflamarksbátar um 34.700
tonn á línu á tvöföldunartímabil-
inu. Ef heimildin til veiða úr tvö-
földuninni væri aðeins bundin
við landróðra og beitingu í landi,
þá skapar þessi veiðiskapur um
600 beitingamönnum vinnu í 4
mánuði ef hver beitir 6 bala á dag
að méðaltali. Þetta eru um 58.000
vinnudagar sem munu hverfa að
mestu við afnám tvöföldunarinn-
ar.
Línuveiðar eru einnig umhverf-
isvænsti veiðiskapur sem völ er á
og mjög í takt við þá hugsun sem
náttúruverndarsamtök um allan
heim hafa varðandi
umgengni um auðæfi
sjávar. Það er því
mjög eðlilegt og rétt-
lætanlegt að umbuna
þeim sem stunda slík-
an veiðiskap með
þeim hætti sem hér
hefur tíðkast til
skamms tíma. Slíkt
er hagsmunum okkar
íslendinga til fram-
dráttar á alþjóðavett-
vangi og til þess fall-
ið að opna augu al-
mennings í heimin-
um fyrir því að hér
er rekin umhverfis-
og náttúruvæn fisk-
veiðistefna. Þess
þurfum við með þeg-
ar umhverfissamtök reka áróður
gegn lýsisnotkun vegna óheftra
bræðsluveiða annarra þjóða.
Að setja allan afla í kvóta á
skip er hörð stefna sem þrengir
stöðugt að þeim sem lítið eiga og
eru að byrja í útgerð. í kvótakerf-
inu er margt sem betur má fara
og alveg ónauðsynlegt að taka úr
því þá fáu þætti sem enn má kalla
mannlega.
Afnám línutvöföldunarinnar er
því kórvilla að mínu mati sem
ætti að leiðrétta við fyrsta tæki-
færi.
Kristján Pálsson
„Línuveiðar eru einnig umhverfís-
vænsti veiðiskapur sem völ er á og
mjög í takt við þá hugsun sem
náttúruverndarsamtök um allan
heim hafa varðandi umgengni um
auðæfí sjávar.“
Kjallarinn
Kristján Pálsson
alþingismaður
Meö og
á móti
Landmælingar íslands til
Akraness
Sjálfsagt
„Með ákvörð-
un Guðmundar
Bjarnasonar
umhverfisráð-
herra um að
flytja Landmæl-
ingar íslands á
Akranes hefur
loksins verið
tekin ákvörðun arstjórl á Akranesi.
um að flytja
veigamikla stofnun út fyrir höf-
uðborgarsvæðið. Guðmundur á
því heiður skilinn fyrir áræðni
og framsýni. Það hefur um ára-
tugaskeið verið baráttumál
þeirra sem búa á landsbyggðinni
að fá til sin hluta af þeirri stjórn-
sýslu sem er í höfuðborginni til
þess að styrkja landsbyggðina
með þvi að auka fjölbreytni at-
vinnulifs. Hér áður fyrr, á dög-
um fátæklegra fjarskipta og sam-
gangna, var eölilegt að þjappa
stjómsýslunni saman á höfuð-
borgarsvæðinu. í dag, á tímum
intemets, tölvupósts og faxtækja,
er öldin önnur. Verkefhi ýmissa
stofnana má leysa vel af hendi þó
svo stofnunin sé ekki í Reykja-
vík. Á höfuöborgarsvæðinu er
kallað eftir jöfnun atkvæðisrétt-
ar, en á landsbyggðinni er á móti
kallað á eðlilega hlutdeild í
stjórnsýslu landsins. Ríkisstjóm-
in og alþingismenn hafa tekið
undir þetta sjónarmið lands-
byggðarinnar og nú loks er lagt í
að ryðja brautina.
Akraneskaupstaður fagnar
ákvörðun umhverfisráðherra og
mun leggja sitt af mörkum til að
flutningurinn takist sem best og
að starfsmenn Landmælinga ís-
lands verði ánægðir á Akra-
nesi..“
Pólitískt
pennastrik
„Enn á ný
kemur fram
hugmynd um
að flytja rikis-
stofnun út á
land og í þetta
sinn em það
Landmæling-
ar íslands.
Samkvæmt
fréttum úr
Guðmundur Hafberg
verkfræðingur.
fjölmiðlum virðist hér fyrst og
fremst um pólitiska ákvörðun að
ræða enda hefur það ekki verið
neitt launungarmál í yfirlýsing-
um ráðamanna. Að mínu mati er
þetta röng ákvörðun sem mun
hafa í för með sér óhagræðingu
fyrir helstu viöskiptavini og
samstarfsaðila Landmælinga ís-
lands þrátt fyrir betri samgöngur
og aukna möguleika að senda
gögn með tölvutækni milli aðila.
Staðsetning stofnunar eða fyrir-
tækis hlýtur alltaf að vera miðuð
við bestu legu við markaðinn
s'em á að þjóna og gildir það jafnt
um opinberar stofnanir sem
einkarekin fyrirtæki enda hefur
það verið nefnt að markaðs- .og
söludeild eigi jafnvel að vera
staðsett í Reykjavík! Að mínu
mati hljóta að þurfa að liggja gild
rök fyrir því hvers vegna flytja
eigi stofnun sem Landmælingar
íslands úr Reykjavík til Akra-
ness. Slíkt hefur augljóslega um-
talsverðan kostnað í för með sér
auk vandamála sem koma upp í
flutningi starfsmanna milli sveit-
arfélaga og ekki víst að þeir fylgi
stofnuninni þegar hún verður
flutt. Engin rök liggja því fyrir,
önnur en pólitísk pennastrik,
hvers vegna flytja eigi Landmæl-
ingarnar upp á Skaga og þarf slík
ákvörðun að skoðast betur.“
-ggá