Dagblaðið Vísir - DV - 21.10.1996, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 21. OKTÓBER 1996
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI14,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, biaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., Helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Afgreiðslustofnun
Þótt áhrif almennra alþingismanna á gang þjóömál-
anna hafi lengi verið ofmetin, er engu að síður ljóst að á
fyrstu áratugum íslenska fullveldisins höfðu þessir
kjömu fulltrúar þjóðarinnar mun meiri áhrif en reyndin
hefur verið hin síðari ár. Alþingi hefur færst sífellt meira
í það horf að vera afgreiðslustofnun fyrir framkvæmda-
valdið, og er vanmáttugt að sinna eftirlitshlutverki sínu.
Valdaafsal Alþingis til framkvæmdavaldsins, og þó
einkum til stjómsýslunnar og hagsmunasamtaka ýmiss
konar, kom lítillega til umræðu í þinginu sjálfu í síðustu
viku vegna frumvarps frá Jóhönnu Sigurðardóttur, for-
manni Þjóðvaka, um að auka völd nefnda þingsins til að
athuga einstök mál. Frumvarpið felur í sér að nefndir
þingsins fái heimild til að taka til rannsóknar önnur mál
en þau sem þingið vísar sérstaklega til þeirra, svo sem
um framkvæmd laga, meðferð opinberra fjármuna og
önnur mikilvæg mál er almenning varða, og geti við
slíka rannsókn heimtað gögn og skýrslur af embættis-
mönnum, einstaklingum og lögaðilum.
Tillögur um rannsóknamefndir á vegum Alþingis eru
að sjálfsögðu ekki nýjar af nálinni. Af og til undanfama
áratugi hefur verið lagt til að taka upp slíka vinnuhætti
til að rétta við stöðu Alþingis gagnvart framkvæmdavald-
inu, en án árangurs. Enda hefur framkvæmdavaldið eng-
an áhuga á að gefa þingmönnum aukin tækifæri til að
standa í vegi fyrir að ríkisstjórn og ráðuneyti geti haft
sína hentisemi um framgang mála.
Framkvæmdavaldinu er auðvitað stýrt, pólitískt séð,
af forystumönnum stjómarflokkanna á hverjum tíma.
Þeir hafa þá um leið hið flokkslega vald til að berja þing-
menn til hlýðni, og hafa óspart gert það. Flokksræðið,
sem einkennt hefur meira og minna íslensku stjómmála-
flokkana, hefur þannig átt veigamikinn þátt í að draga úr
völdum Alþingis sem stofnunar.
í umræðum um frumvarpið hélt Jóhanna Sigurðar-
dóttir því fram að um 80-90 prósent af þeirri löggjöf, sem
þingmenn afgreiða, séu verk manna sem enginn hefur
kosið til að fara með stjórn landsins. Þetta er hinn fjöl-
menni her embættismanna í stjómkerfinu og starfs-
manna nokkurra öflugustu hagsmunasamtaka í landinu.
Þessir menn sitja í opinberum nefndum við að semja
lagafrumvörp sem ráðherramir samþykkja og þingmenn
afgreiða síðan sem lög, oft án þess að margir þeirra hafi
velt því mikið fyrir sér hvort yfirleitt sé þörf á slíkri laga-
setningu eða þá einstökum ákvæðum hennar. Hlutverk
þingmanna í þessu ferli er fyrst og fremst að greiða at-
kvæði í samræmi við vilja embættismanna, starfsmanna
hagsmunasamtaka og ráðherra, og veita framkvæmda-
valdinu umboð til að túlka lögin með reglugerðum.
Gróft dæmi um slík vinnubrögð er lagasetningin um
kvótakerfið, en hún hefur haft mikil áhrif á íslenskt þjóð-
líf hin síðari ári. Sýnt hefur verið fram á að þau lög voru
í öllum meginatriðum samin af hagsmunaaðilum. Hlut-
verk almennra þingmanna var einungis að greiða at-
kvæði eins og þeim var fyrirlagt.
Með valdaafsali löggjafarsamkomunnar eru íslending-
ar að draga dám af ólýðræðislegri þróun mála á megin-
landi Evrópu þar sem völdin færast stöðugt meira í hend-
ur embættismannabákns sem aldrei þarf að hafa áhyggj-
ur af vilja almennings, enda streyma lög og reglugerðir
slíkra manna nú hingað til lands frá Brussel. Stjómmála-
menn koma og fara, hér sem annars staðar, en embættis-
menn spinna vefi valdsins áratugum saman.
Elías Snæland Jónsson
Út er komin á vegum Þróunar-
félags Reykjavíkur skýrsla um
fjölda og flokkun verslana í mið-
borginni. Miðborg Reykjavíkur
telst það svæði sem nær frá
Rauðarárstíg að Ingólfstorgi
(Garðastræti að hluta), frá Grett-
isgötu að Sæbraut og Skothús-
vegi að Reykjavíkurhöfn. Þetta
svæði er um þrir og hálfur fer-
kílómetri.
Á þessu svæði eru fyrirtæki og
stofnanir 1200 talsins með 8 þús-
und starfsmenn og bílastæði eru
um 6.200. Námsmenn, sem
stunda nám á svæðinu, eru um
7.400. Námsmenn eru hér nefndir
sérstaklega því þeir setja svip
sinn á miðbæjarlífið á mjög já-
kvæðan hátt.
Það er keppikefli hverrar borg-
ar, ekki síst höfuðborga, að eiga
sér lifandi og öflugan miðbæ þar
sem þrífst blómleg verslun, öflug
menningarstarfsemi, veitinga-
..hagsmunir allra landsmanna að höfuðborgin dafni og eflist og standi
undir nafni sem miðstöð stjórnsýslu, viðskipta og menningar."
Það vantar fleiri
íbúa í miðborgina
Verslun eflist á ný
við Laugaveg
Lítum á fjölda versl-
ana í miðborginni.
Alls eru þar 372 versl-
anir, þar af langflestar
við Laugaveg og
Bankastræti eða 191
verslun sem er 51% af
heildarverslanafjölda
svæðisins. Verslun á
þessari elstu og helstu
verslunargötu bæjar-
ins er nú að eflast og
styrkjast eftir nokkurt
hnignunarskeið í kjöl-
far opnunar Kringl-
unnar. Nú er svo kom-
ið að ekki er hægt að
anna eftirspum eftir
verslunarrými þar. í
Kvosinni sjálfri, hins
„Það er keppikefíi hverrar borgar,
ekki síst höfubborga, að eiga sér
lifandi og öfíugan mibbæ þar sem
þrífst blómleg verslun, öfíug
menningarstarfsemi, veitinga•
rekstur og þar þarf að búa fólk. “
Kjallarinn
Guðrún
Ágústsdóttir
form. skipulagsnefndar
og Þróunarfélags
Reykjavíkur
rekstur og þar þarf
að búa fólk.
íbúarnir í mið-
bænum
íbúar í miðborg-
inni eru aðeins þrjú
þúsund - um 3%
íbúanna, sem er
mun lægra hlutfall
en í borgum ná-
grannalandanna. Þó
hefur íbúum farið
fjölgandi að undan-
fömu. Oft er þar um
að ræða fólk á miðj-
um aldri sem ekki
er lengur með lítii
böm.
Þá er ljóst að
margir veigra sér
við að flytja í mið-
bæinn vegna
ónæðis frá þeim
mikla fjölda
skemmtistaða sem
eru á svæðinu.
Verkefnið sem
Reykjavíkurborg
og Þróunarfélag
Reykjavíkur hafa
unnið sameigin-
lega að um nokk-
urt skeið og kallað
er „Ibúð á efri
hæð“ hefur án efa
haft áhrif á að
fleiri aðilar hafa flutt í miðborg-
ina til að búa þar en áður. Verk-
efnið er i því fólgið að aðstoða
fólk sem vill breyta auðu eða lítt
nýttu húsnæði í íbúðir. Fólk vill
hins vegar ekki búa í miðborg
nema allt þetta og fleira til hjálp-
ist að.
Búseta fólks í miðborginni er
forsenda þess að miðborgin rísi
undir nafni á nóttu jafnt og degi.
Um 30 íbúðir í miðborginni hafa
tengst þessu verkefni og fengið
styrki til breytinganna og faglega
aðstoð.
vegar, fækkar verslunum. Þær em
nú 67 og þróunin er sú að í stað
verslana hafa komið skemmtistað-
ir.
Skólavörðustígur er með 48
verslanir og hliðargötur með 36
verslanir. Á Hverfisgötu em nú 30
verslanir og fróðlegt er að fylgjast
með hvaða áhrif fegrun og endur-
bætur þar munu hafa. Skólavörðu-
stígur er dæmi um götu sem tekið
hefur miklum og jákvæðum
stakkaskiptum að undanförnu og
þar er verslunum að fjölga.
Ljóst er að grípa verður til
markvissra aðgerða í Kvosinni
svo verslunum fækki þar ekki
frekar en orðið er. Verslunareig-
endur hafa lagt á það áherslu á
undanfomum árum að bílastæð-
um væri fjölgað, aðgengi einkabíla
væri aukið (m.a. með því að opna
bílaumferð um Austurstræti).
Hvort tveggja hefur verið gert. En
hefur ekki dugað til.
Næsta vor mun borgin verja
umtalsverðum fjármunum til að
fegra Austurstræti á milli Póst-
hússtrætis og Lækjargötu. Þá þarf
jafnframt að huga að því hvemig
tengja má Austurstræti og Banka-
stræti betur saman þannig að til
verði einn samfelldur verslunarás,
eitt samfellt viðskiptasvæði. Vafa-
laust þarf fleira að koma til svo líf
dafni í Kvosinni. Hún þarf að vera
hjartað í hjarta Reykjavíkur.
Endurskoðun deiliskipu-
lags miðbæjarins
í miðbæjum borga í nágranna-
löndum okkar er nú lögð áhersla á
að efla og styrkja svokallaða
gönguása, með fjölgun göngu-
gatna, fegrun og endurbótum um-
hverfisins með hellulögn, nýrri
lýsingu, bekkjum og gróðri,
þannig að eftirsóknarvert sé að
koma þangað og dvelja. Þessi leið
hefur víða gefist mjög vel og hefur
eflt og styrkt verslun í þessum
miðborgarkjömum.
Skipulagsnefnd Reykjavíkur er
nú að undirbúa endurskoðun
deiliskipulags miðbæjarins. Þar
gefst kjörið tækifæri til að vinna
þróunaráætlun fyrir hjarta borg-
arinnar.
Við Reykvíkingar eigum ekki
borgina ein. Hún er höfuðborg alls
landsins og sameign allrar þjóöar-
innar. Það eru því hagsmunir
allra landsmanna að höfuðborgin
dafni og eflist og standi undir
nafni sem miðstöð stjómsýslu,
viðskipta og menningar.
Guðrún Ágústsdóttir
Skoðanir annarra
Sjónvarp frá Alþingi
„Það hlýtur að vera alþingismönnum alvarlegt
umhugsunarefni, að umræður, sem útvarpað er og
sjónvarpað frá Alþingi, höfða alls ekki til þjóðarinn-
ar og aðeins lítið brot hennar leggur á sig að fylgjast
með þeim. . . . Hvort sem þingmenn koma sér sam-
an um, að stefnuræða forsætisráðherra sé flutt við
þingsetningu eða ekki er ljóst, að fyrirkomlagið er
óhæft fyrir þingmenn til að koma skilaboðum sínum
til kjósenda á framfæri.“
Úr forystugrein Mbl. 18. okt.
Samkeppnishæfni þjóðar
„Hugtakið um samkeppnishæfni þjóðar vísar til
þess að atvinnulíf heillar þjóðar keppi sem ein heild
á heimsmarkaði líkt og eitt fyrirtæki. Reyndar er
hugtakið samkeppnishæfni einnig notað í víðari
merkingu á svipaðan hátt og almenn hagþróun eða
bætt lífskjör en sú merking gefur ekki tilefni til um-
ræðu hér. Þegar nánar er að gáð er hugmyndin um
að heilar þjóðir séu keppinautar á markaði, líkt og
fyrirtæki, gagnslaus samlíking og að ýmsu leyti
skaðleg. Heppilegra er að einskorða hugtakið sam-
keppnishæfni eingöngu viö samkeppni fyrirtækja á
markaði."
Bjöm G. Ólafsson í 38. tbl. Vísbendingar.
Blórabögglarnir
„Það er verið að skerða sjálfstraust foreldra og ég
efast um gildi allra þessara fundahalda og forvamar-
starfs.... Við erum að festast á klafa alls kyns reglu-
gerða, boða og banna í mannlegum samskiptum og
hegðun almennt. Fólk er hætt að treysta á skynsemi.
... Skóli og sjónvarp eru svo góðir blórabögglar fyr-
ir það sem aflaga fer. Skólinn er ekkert annað en
endurspeglun á samfélaginu. í samfélaginu er aga-
leysi og virðingarleysi á öllum vigstöðvum og eftir
höfðinu dansa jú limimir."
Agnes Johansen í Degi-Tímanum 18. okt.