Dagblaðið Vísir - DV - 21.10.1996, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 21. OKTÓBER 1996
15
Eitt er nauðsynlegt
í eldgamalli skóla-
bók segir frá gesti
sem kemur í heim-
sókn til tveggja
systra. Önnur ein-
hendir sér í að
spjalla við aðkomu-
manninn á meðan
hin heldur áfram i
húsverkunum. Mað-
ur finnur hvernig
spennan magnast
þar til systirin iðju-
sama springur og
ber sig upp við þann
nýkomna sem segir
eitthvað á þessa leið:
„Þú ert alltaf að, en
eitt er nauðsyn-
legt...“
Ástralíumegin
við veruleikann
Kjallarinn
Pétur
Gunnarsson
rithöfundur
una, að konan sem
kvartaði hafi gert sig
seka um ólund.
Kynhvötin snið-
ugust
Flestir reyna ugglaust
að leysa þennan
stóra köggul upp í
marga smáa mola
sem ferja mann
frá einu augna-
bliki til annars:
íþróttirnar eru
liðtækar við að
innrétta líf fólks
með mörgum litl-
um tilefnum: liðið
sem maður heldur
með, leikurinn á
1 morgun. Sjónvarpsdag-
skráin er mörgum
kærkomin stundatafla, einn dag í
senn.
Þá er bílinn betri en enginn við
að halda manninum við efnið: setj-
ast undir stýri, ræsa vél og keyra
eftir beinum brautum í vinnu sem
gerir manni kleift að halda vélinni
gangandi. Þó er fátt sem jafnast á
„Eitt er nauösynlegt. Mikiö sem
það var snjallt hjá gestinum að
tilgreina ekki hvað það var. Fyrir
bragðið getur maður ekki hætt
að hugsa um það. “
við sígarettuna: þessi eiginleiki
hennar að tengja augnablikin sam-
an með ertandi löngun sem spring-
ur út í reyk.
Enn magnaðri eiturlyf leggja
hraðbraut í risastóran tilgang þar
sem eitt er nauðsynlegt þar til yfir
lýkur. Kynhvötin er þó sniðugust,
þessi innbyggði mótor sem keyrir
manninn áfram á sínum ósýnilegu
------, brautum og skilur
hann svo eftir á víða-
vangi.
Eitt er nauðsynlegt.
Mikið sem það var
snjallt hjá gestinum að
tilgreina ekki hvað það
var. Fyrir bragðið get-
ur maður ekki hætt að
hugsa um það. Kannski
vissi maður það allan
tímann og jafnframt að
það má aldrei bera það
á torg, hvað þá í blaðagrein. En það
ríður á að eitt sé nauðsynlegt.
Pétur Gunnarsson
Þessi einkennilega fullyrðing
heldur áfram eins og ljós sem hef-
ur gleymst að slökkva löngu eftir
að búið er að hringja út og allir
skólar eru að baki. Oft hafði mað-
ur lent í svipuðu í sveitinni, það
kom kannski gestur og við krakk-
amir hlupum inn í bæ og röðuð-
um okkur í eldhúskrókinn þangað
til húsbóndinn hrópaði: „Já, svona
út með ykkur og haldið áfram...“
og síðan tiltók hann eitthvað sem
var nauðsynlegt þá stundina:
moka flórinn, mjólka kýrnar...
Eitt er nauðsynlegt... Mér kem-
ur þessi fullyrðing í hug nú, löngu
síðar, af því hún er svo Ástralíu-
megin við veruleikann sem blasir
við og er ýmist nefndur „nútím-
inn“, „neysluþjóðfélagið", „lífs-
gæðakapphlaupið" eða „Vestur-
lönd“. Og helgast einmitt af því að
það er ekkert nauðsynlegt. Vissu-
lega eru mörg verðmæti, mörg
gildi, ýmislegt uppi á teningnum -
en ekkert eitt sem er nauðsynlegt.
Sumir myndu hugsanlega tylla í
þetta sæti einhverju sem stendur
hjarta þeirra næst þá stundina:
auður, kynlíf, frægð, einbýli...
Margir myndu einmitt ætla að
nefna það sem augljóslega skiptir
ekki máli í sögunni: „að halda
áfram að gera eitthvað..." Einhver
myndi sjálfsagt setja „hress“ í eyð-
„Þá er bíllinn betri en enginn við að halda manninum við efnið...“
Veiðileyfagjald
við tilboðsgerð og
kaup á kvóta eða
sóknarrétti hlýtur
það að taka afleiðing-
unum með tapi eða
gjaldþroti í versta
falli. Vandinn hlýtur
að beinast að þeim
aðila sem tekur rang-
ar ákvarðanir eða of
mikla áhættu en ekki
að heildinni og því er
órökrétt að blanda
gengismálum inn í
umræðuna.
Annað sem sjálf-
stæðismenn verða að
hafa í huga er að það
á ekki og má ekki
vera neitt samhengi
milli ákvörðunar um
að vemda ákveðinn fiskistofn og
ákvörðunar um að gefa hann.
Kjallarinn
Orn Karlsson
vélaverkfræðingur
Sem sjálfstæðismaður get ég
ekki orða bundist eftir að hafa
fylgst eilítið með fréttum af lands-
fundi sjálfstæðismanna. 1 sjávarút-
vegsmálum bera forystumenn fyr-
ir sig skrúðmælgi og ódýra brand-
ara. Þeir segja fiskinn í sjónum
sameign þjóðarinnar á sama tíma
og þeir veita hagsmunaaðilum
skjól til að meðhöndla hann sem
sina eign. Þeir hafna veiði-
leyfagjaldi og reka hræðsluáróður
um gengisfellingar í því sambandi.
Athafnir fylgja ekki orðum og
blekkingum er beitt.
Óþörf umræða
Fiskimiðin eru takmörkuð auð-
lind og sameign þjóðarinnar. Það
hlýtur að vera markmið okkar að
þeir nýti auðlindina sem yfir
mestri hagkvæmni búa enda leiðir
það til hámörkun hagvaxtar. Ég
fylgi þeim röddum sem mæla með
veiðileyfagjaldi, þó ekki stjórn-
valdsstýrðu gjaldi, því það leiðir
án efa, fyrr eða síðar, til handalög-
mála gagnvart genginu. Ég er
fylgjandi veiðileyfagjaldi ákveðnu
af markaðnum sjálfum með upp-
boði á veiðirétti til eins árs í senn.
Með réttri útfærslu næst a.m.k.
þrennt: réttur eigandi nýtur arðs
af auðlindinni beint, öllum þegn-
um er gefið jafnt tækifæri til þátt-
töku og hér höfum við bestu nálg-
un við frjáls viðskipti. Þeir aðilar
bjóða hæst sem hafa mesta fram-
legð og hag-
hvæmni, þannig
kemst kvótinn
eða sóknarrétt-
urinn í hendur
þeirra sem best
kunna til verka.
Sjálfstæðismenn
horfa fram hjá
grundvallarat-
riðum við
ákvörðunartöku
í þessum mála-
flokki, hagsmun-
ir, íhaldssemi og byggðaplott
blinda. Forsendur sem skipta máli
fínnast í fógrum ákvæðum stjóm-
arskrár íslands sem m.a. kveða á
um jafnrétti og jafnræði þegnanna
i stefnuskrá Sjálfstæðisflokksins
og nokkrum sannreyndum hag-
fræðikenningum.
Umræða um, gengisfellingar er
óþörf. Stjómvöldum ber að halda
fast um taumana i peningamálum
og svo verður að vera áfram eftir
að veiðleyfagjald verður tekið upp.
Ef útgerðarfélag fer út af sporinu
Örstutt dæmisaga:
Ráðherrar í ríkisstjóm fá veður
af því að fiskistofn suður af land-
inu sé í hættu sökum ofveiði.
Þetta er ekki stór stofn, einhverjir
10 trillukarlar í Þorlákshöfn hafa
verið að veiða hann undanfarin
ár. Það hefur verið bamingur hjá
körlunum og sumir rekið útgerð
sína með tapi vegna lélegra afla-
bragða. Ráðherrarnir sjá að við
svo búið má ekki standa því þeim
virðist karlarnir stefna í að drepa
stofninn en hann er jú sameign
þjóðarinnar. Þeir leggja höfuðið í
bleyti og finna töfralausnina. Ráð-
herrarnir ákveða að
gefa körlunum fisk-
inn í sjónum gegn því
að þeir drepi ekki
stofninn og tryggja
það með því að setja
aflakvóta á tegund-
ina.
Karlarnir eru himin-
lifandi, nú eiga þeir
þó eitthvað. Flestum
reiknast til að þeir
þurfi ekki lengur að
stunda sjóinn. Þeir
geti bara selt kvótann
til annarra útgerða
og lifað í vellysting-
um, t.d. á Kanaríeyj-
um, það eru jú lægri
skattar þar og mikið
hlýrra! Og þetta gera
þeir auðvitað.
Dæmisögunni fylgir krossapróf.
Svörum skal skilað í kosningum á
næsta landsfundi.
Já Nei
Skipti það máli fyrir útgerðirn
ar sem keyptu kvótann af körlun-
um, hvort þær greiddu
trillukörlunum fyrir hann eða
þjóðinni sem átti hann.
Ef útgerðirnar sem keyptu kvót
ann af trillukörlunum hefðu borg-
að þjóðinni fyrir hann en ekki
trillukörlunum þá hefðu ráðherr-
amir þurft að fella gengið.
Höfðu ráðherramir rétt fyrir
sér varðandi það að ekki sé hægt
að passa fiskinn í sjónum nema
gefa hann. Öm Karlsson
„Meö réttri útfærslu næst a.m.k.
þrennt: réttur eigandi nýtur arðs
af auðlindinni beint, öllum þegn-
um er gefið jafnt tækifæri til þátt-
töku og hér höfum við bestu náig-
un við frjáls viðskipti.“
Með og
á móti
Innflutningur á áfengum
gosdrykkjum
Góð
viðbót
„Áfengir
gosdrykkir
eiga sama til-
verurétt og
annað áfengi.
Þeir eru af
svipuðum
styrkleika og
bjór en þykja
ferskari og
meira sval-
andi. Viðtökur
neytenda hafa
verið góðar og það er fyrirsjáan-
leg aukning á sölu i nánustu
framtíð. Þau rök að unglingum
sé meiri hætta búin af áfengum
gosdrykkjum en öðru áfengi eru
ekki svaraverð. Ölltun er ljóst að
íslendingar hafa mjög stranga
áfengislöggjöf og áfengi er aöeins
selt á veitingahúsum og hjá
ÁTVR sem unglingar undir lög-
aldri eiga ekki aðgang að. Þótt
einhverjir þeirra hafi aðgang að
áfengi er nokkuð öraggt að það
verður ekkert auðveldara fyrir
þá að ná í áfenga gosdrykki en
aðra áfenga drykki. Því er haldið
fram að vegna þess hve ljúffeng-
ir áfengir gosdrykkir séu auð-
veldi þeir mönnum drykkju. Því-
lík forheimskun! Er þá næsta
skref að ráða mann til ÁTVR til
að smakka allar tegundir sem
þangað koma og banna gott
áfengi en leyfa það vonda? Kröf-
ur neytandans eiga að ráða.
Áfengir gosdrykkir eru góð við-
bót til að bæta vínmenningu sem
hefur lagast á undanfórnum
áram, einkum hjá ungu fólki.“
Vímuefni
í dular-
gervi
„Það hefur aldrei þótt stór-
mannlegt að
leggja sig fram
um að hafa fé
út úr bömum
og unglingum.
Sölumenn og
innflytjendur
ólöglegra
vímuefna og sá
brotalýöur
sem selur ung-
lingum landa
þykja síöur en
svo fínir pappírar. Nú hafa
nokkrir áhugamenn um skjót-
fenginn gróða hafið innflutning á
gosdrykkjum sem blandaðir era
vímuefninu etanóli, öðra nafni
áfengi. Þar sem drykkur þessi
hefur verið settur á markað er-
lendis hefur hann einkum notið
vinsælda meðal unglinga og jafn-
vel bama. Full ástæða er til að
vekja foreldra og bamavemdar-
fólk til vitundar um hvað þama
er að gerast. Alþingi bannaði sér-
staka tegund neftóbaks vegna
þess að bera þótti við að börn og
unglingar brúkuðu það. Þar var
á ferðinni fikniefni en ekki
vimuefni sem breytir persónu-
leikanum. Áfenga gosið er hins
vegar vímuefni í dulargervi og
markhópar sölumanna hvar sem
er í heiminum hafa verið ung-
lingar. Og sjálfsagt dylst engum
hvað i kjölfarið getur siglt: Þegar
dómgreindin hefur verið slævð
er eftirleikurinn auðveldur fyrir
þá sem selja landa og önnur
vímuefni, lögleg sem ólögleg." -
JHÞ
Jðn K. Guðbergs-
son, fulltrúi hjá
Áfengisvarnaradi.
Jón Þórlr Frantz-
son, framkvæmda-
stjóri H.S.S.