Dagblaðið Vísir - DV - 08.11.1996, Blaðsíða 12

12
FÖSTUDAGUR 8. NÓVEMBER 1996
Frjálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoöarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON (
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI11,
blaöaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI14,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuöi 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk„ Helgarblaö 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aösent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Sigur kamelljónsins
Úrslit forsetakosninganna í Bandaríkjunum komu eng-
um á óvart. Skoðanakannanir hafa mánuðum saman gef-
ið til kynna að Bill Clinton myndi hafa betur í viðureign-
inni við Bob Dole, og sú varð líka raunin.
Áhugaleysi almennings á stjómmálum eins og þau eru
nú stunduð í Bandaríkjunum kom berlega í ljós í kosn-
ingunum á þriðjudaginn. Innan við helmingur atkvæðis-
bærra manna hafði fyrir því að mæta á kjörstað. Sums
staðar, eins og í hinu fjölmenna ríki, Kalifomíu, var
kosningaþátttakan jafnvel innan við fjörutíu af hundrað.
Helmingur þjóðarinnar lét því eins og það skipti engu
máli hvaða einstaklingar fæm með völdin í Washington.
Fyrir flórum árum var Clinton langt frá því að fá helm-
ing greiddra atkvæða þótt hann fengi meira fylgi en
keppinauturinn sem þá var George Bush. Hann lagði því
mikla áherslu á að ná meirihluta greiddra atkvæða að
þessu sinni. Það tókst ekki; hann fékk um 49,5 prósent.
Þótt ljóst hafi verið síðustu vikumar að Clinton myndi
ná endurkjöri, fyrstur forseta demókrata síðan Franklin
Roosevelt var kjörinn þrisvar sinnum til setu í Hvíta
húsinu, var allt annað uppi á teningnum fyrir aðeins
tveimur árum. Á miðju núverandi kjörtímabili unnu
repúblikanar mikinn sigur í þingkosningum og náðu
meirihluta í báðum deildum bandaríska þingsins.
Eftir þingkosningarnar 1994 töldu flestir stjórnmála-
skýrendur að Clinton ætti enga möguleika á að ná end-
urkjöri. En margt varð til að breyta þeirri stöðu. Clinton
hefur verið í nánast stöðugri kosningabaráttu síðustu tvö
árin. Hann breytti um stíl og stefnu, færði sig inn á miðju
stjómmálanna og tók upp margvísleg stefnumál sem
repúblikanar höfðu hamrað á, en með hófsamari hætti.
Þar sýndi hann enn einu sinni frábæra hæfileika sína til
að aðlagast nýjum aðstæðum, enda pólitískt kamelljón.
Repúblikanar léku líka hátrompin af hendi sér. Þeir
sóttu fram af slíku offorsi fýrir róttækum stefnumálum
sínum, og gegn tillögum Clintons, að forsetinn átti auð-
velt með að gagnrýna þá fyrir öfgastefnu. Fjölmennir
hópar kjósenda, ekki síst eldri borgarar og konur, fóm
fljótlega að óttast boðaðan niðurskurð repúblikana á
sumum þáttum almannatryggingakerfisins sem stefiiir
að óbreyttu í gjaldþrot snemma á næstu öld.
Heppnin var einnig með Clinton. Efnahagsástandið
hefur stöðugt farið batnandi síðustu misserin. Hann átti
því auðvelt með að sannfæra kjósendur um að þeir hefðu
aldrei haft það eins gott fiárhagslega og að við slíkar að-
stæður væri ekki rétt að skipta um karlinn í brúnni.
Skoðanakannanir bera það hins vegar með sér að al-
menningur í Bandríkjunum treystir ekki Clinton. Það er
vafalaust meginskýringin á því að repúblikönum tókst að
halda meirihluta sínum í bandaríska þinginu. Kjósendur
vilja augljóslega hemja vald forsetans með því að hafa
þingið í höndum andstæðinga hans.
Bæði Clinton og talsmenn repúblikana í þinginu hafa
látið í það skína að nú þurfi báðir aðilar að vinna saman
með þjóðarheill í huga. Það em vafalaust viðbrögð við
andúð almennings á flokkspólitískum stríðsleik síðustu
tveggja áranna. Því er spáð að Clinton reyni að fá áhrif-
amikinn foringja repúblikana til starfa fyrir stjóm sína;
jafnvel er talað um Bob Dole í því sambandi.
Það kann þó að torvelda þverpólitískt samstarf að
repúblikanar hyggjast auka enn rannsóknir þingnefnda á
meintu misferli Clintonhjónanna og samstarfsmanna
þeirra í von um að koma á þau alvarlegu höggi.
Elías Snæland Jónsson
Aö safna út í loftið fyrir tónlistarhúsi eins og aö biöja vegfaranda aö ýta á bíl sem ekki er til staðar - bara skafl
inn, segir hér m.a. - Hugmynd aö tónlistarhúsi.
Skýin langt í
fjarska...
ekki verið sýnd heima?
Mynd sem fyllti öll
kvikmyndahús Evrópu í
fyrra og er enn við lýði,
mynd sem öll Evrópa
hefur verið að tala um.
Þetta er að vísu ekki
formúlumynd með
kappakstri, kjaftshögg-
um, kúlnaregni og
flórða kryddinu. Enn
fremur framleidd utan
við stóru Hollywood-fa-
brikkumar. - En er
nokkuð sem bannar að
slík mynd sé sýnd á ís-
landi?
Áhugamenn sem borið
hafa víumar í íslenska
bíóstjóra segja þá koma
af fjöllum, þeir viti ekki
„Hvað þýðir að vera að safna fyr-
ir einhverjum loftkastala sem
hvergi sér stað, engin teikning,
enginn grunnur, ekki einu sinni
kjallaratröppur!u
Kjallarinn
Pétur
Gunnarsson
rithöfundur
Sú var tíð að bíó-
síðan skipaði stór-
an sess í lifl
manns. Af álíka eft-
irvæntingu og
veiðimaður vitjar
um net byrjaði
hver dagur á því að
flett var upp á þess-
ari síðu. En sann-
ast sagna voru
þetta ekki gjöful
mið: ísland vrrtist
vera eins konar
haugur fyrir raslið
frá Hollywood, sagt
var að íslenskir
bíóstjórar væru í
þeim álögum að
fyrir eina jólamynd
í A- flokki yrðu
þeir að kaupa aðr-
ar 50 niður eftir
starfrófmu.
íslendingar
þurftu að fara til
útlanda til að kom-
ast á bíó, og eitt af
því sem var svo
skemmtilegt við að
fara til útlanda
vora einmitt bíóin,
að geta séð allar
þessar myndir
spriklandi nýjar,
það var líkt og að opna jólapakka
mörg ár fram í tímann.
Því ekki á íslandi?
Nú era aðrir tímar. Bíótilboðin
flenna sig yfir margar síður. Að
vísu reynist oft um sömu myndina
að ræða í mörgum sölum, en engu
að síður, þær myndir sem era i
boði eru alltént nýjar. Hvaða
myndir eru þetta? Sama sex-
akreina Hollywood-hraðbrautin
fram og til baka. Það er eins og
hvergi sé útgönguleið út á þjóðveg-
ina, hvað þá koppagötur.
Hvernig stendur á því að mynd
á borð við „Smoke“ eftir þá Wayne
Wang og Paul Auster hefúr enn
einu sinni að þessi mynd sé til. Og
samt hafa öll helstu kvikmynda-
blöð heimsins verið uppfull af frá-
sögnum um þessa mynd og systur
hennar „Með öndina í hálsinum“
(Blue in the face), sem mestum tíð-
indum sæta á síðasta ári og vel
fram á þetta.
í París á þessu hausti er óhætt
að segja að skandinavisminn ríði
húsum kvikmyndanna. Þær tvær
myndir sem mesta athygli hafa
vakið era tvímælalaust: „Skýin
langt í fjarska" eftir Finnann
Kárismakí og „Öldubrjótur" Dan-
ans Lars von Trier, báðar með
fullt hús stjama. Enn ein mögnuð
skandinavísk úr uppskera þessa
árs er myndin um Knut Hamsun
eftir Svíann Jan Troel. Hana verð-
ur gaman að sjá á Islandi.
Þýska markið og
tónlistarhúsið
Yfir í allt aðra sálma. Þaö er
þessi fasti liður í útvarpinu að lo-
knu yfirliti hádegisfrétta sem
heitir „gengi helstu gjaldmiðla".
Er hugsanlegt að einhvers staðar
fyrirfinnist á íslandi maður með
blað og blýant sem bíði spenntur
eftir að ná niður þýska markinu
eða japanska jeninu? Myndi hann
reiða sig á tölumar sem hann
heyrði í fljótaskrift útvarpsþular-
ins? Er ekki sennilegra að hann
kikti í Moggann, textavarpið eða
einfaldlega hringdi i næsta
banka?
Væri ekki nær að þulurinn læsi
upp nýja erlenda bókatitla sem
borist hafa Landsbókasafninu,
þar einmitt gagnast hraflið
manni, maður heyrir glefsu úr
titli sem vekur áhuga manns og
gerir sér ferð niður á safn eða hef-
ur i huga næst þegar ferð fellur.
Má ég rétt í lokin hnýta aftan
við tónlistarhúsinu. Þessu ffæga
Sísyfosarátaki undangenginna
ára. Ég held að þetta hús gæti ver-
ið komið vel á veg ef öðravísi
væri staðið að málum. Hvað þýðir
að vera safna fyrir einhverjum
loftkastala sem hvergi sér stað,
engin teikning, enginn grunnur,
ekki einu sinni kjallaratröppur!
Ef húsinu yrði valinn staður og
það teiknað og byrjað á því fyrst
væri kominn grandvöllur fýrir
átaki. „Nú eram við að grafa
granninn", „þá er það platan" og
fyrr en varir vantaði bara stólana.
Sjáið ekki í anda húsið rísa á
undraskömmum tíma? En að vera
að safna svona út í loftið, það er
eins og maður stoppaði vegfar-
anda og bæði hann að ýta aftan á
bíl sem væri svo ekki til staðar.
Bara skaflinn.
Pétur Gunnarsson
Skoðanir armarra
Islensk framleiðsla
„Hverjir standa annars aö dönskum, frónskum og
amerískum, dögum? Hver trúir því að slíkar kynn-
ingar séu til þess gerðar að breiða yfir að vörar frá
þessum löndum séu lakari eða dýrari en aðrar vör-
ur? . . . Sú áður óþekkta staða er nú upp komin að
ítrekað er reynt að markaðssetja innfluttar vörur
undir merkjum átaksins „íslenskt, já- takk“. Við hjá
Samtökum iðnaðarins teljum þetta bera vitni um að
neytendur treysta islenskri framleiðslu og taka hana
að öðru jöfnu fram yfir innflutta vöra.“
Sveinn Hannesson f Mbl. 7. nóv.
Ekki nóg spurt
„Vegna þess að við í fjölmiðlastétt látum allt of oft
hjá líða að spyrja einfoldustu spurningarinnar, líðst
þeim sem við eigum að vera að spyrja allt of oft að
vaða reyk vð okkur og þar af leiðandi líka við les-
endur, hlustendur og áhorfendur. Úr verður eitt aUs-
herjar innantómt samsæri stofnanavaðals milli við-
mælenda og viökomandi fréttamanns, sem veit oft
ekkert meira um efiiið en almenningin- sem hann á
að uppfræða, en hefur ekki uppburði í sér til að láta
það í ljós við valdsmanninn, sem hefúr stofnanamál-
ið svo vel á valdi sínu.“
Hildur Helga í Degi-Tímanum 7. nóv.
Á milli stjórnarfunda
„Það nægir ekki að sfjórn fyrirtækis sinni einung-
is ákvarðanatöku á stjómarfundum. Hún þarf einnig
að fylgjast með og aðstoða við ffamkvæmdir eftir að
ákvörðun hefúr verið tekin. Stjóm fyrirtækis þarf
með öðrum orðum að vera virk á milli stjómarfúnda
.... Mikið hefur verið fjallað um breytta starfshætti
stjómenda fyrirtækja, gæðastjómun, hópstarf, vald-
dreifingu og fleiri nútímalega stjómunarhætti.
Minna hefúr farið fyrir umfjöllun um breytt hlutverk
og vinnubrögð stjóma í stjómarfúndarherberginu."
Þorkell Sigurlaugsson í
Viðskiptablaðinu 6. nóv.